Endoskopi, bir tür görüntüleme yöntemi olup, özellikle iç organların veya boşlukların görüntülenmesinde kullanılır. Bu işlem sırasında, uzun, ince bir cihaz olan endoskop kullanılır. Endoskop, genellikle esnek bir tüp şeklindedir ve ucu küçük bir kamera ve ışık kaynağı içerir. Bu cihaz, vücudun içine sokulur ve görüntüleri bir monitöre yansıtır.
Endoskopi, genellikle sindirim sistemi, solunum sistemi ve idrar yollarının incelenmesinde kullanılır. Bu yöntem aynı zamanda biyopsi yapmak, polipleri veya tümörleri çıkarmak veya tedavi etmek için de kullanılabilir.
Endoskopi Neden Yapılır?
- Sindirim sistemi hastalıkları: Endoskopi, mide, yemek borusu, bağırsak gibi sindirim sistemi organlarının incelenmesinde kullanılır. Yutma güçlüğü, mide ağrısı, kanama, reflü, ülser, Crohn hastalığı, kolit gibi sindirim sistemi hastalıklarının teşhisinde ve tedavisinde kullanılır.
- Solunum sistemi hastalıkları: Endoskopi, bronş, akciğer ve solunum yollarının incelenmesinde kullanılır. Kronik öksürük, nefes darlığı, astım, tüberküloz gibi solunum yolu hastalıklarının teşhisinde ve tedavisinde kullanılır.
- İdrar yolları hastalıkları: Endoskopi, mesane, böbrek ve idrar yollarının incelenmesinde kullanılır. İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yaparken ağrı, idrar yapma güçlüğü gibi idrar yolu hastalıklarının teşhisinde ve tedavisinde kullanılır.
- Diğer hastalıklar: Endoskopi, jinekolojik hastalıkların teşhisinde, kalp damarlarının incelenmesinde, eklem hastalıklarının tedavisinde ve diğer birçok tıbbi durumda da kullanılabilir.
Endoskopi Kararından Önce Yapılan Hazırlıklar Nelerdir?
- Endoskopi öncesi diyet: Endoskopi öncesi genellikle belirli bir süre aç kalmanız gerekebilir. Endoskopi işlemi yapılacak organa göre, belirli yiyecek ve içeceklerden kaçınmanız gerekebilir. Doktorunuz tarafından size özel bir diyet planı verilebilir.
- İlaç kullanımı: Endoskopi öncesi doktorunuz size belirli ilaçlar verebilir. Bu ilaçlar özellikle midenizdeki asit seviyesini düşürmek için kullanılabilir veya sedatif olarak kullanılabilir.
- Kan tahlili ve tetkikler: Endoskopi öncesi kan tahlilleri yapılabilir. Bu tahliller genellikle karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını, kan pıhtılaşma düzeylerini ve diğer bir takım değerleri kontrol etmek amacıyla yapılır.
- Doktorunuzla konuşun: Endoskopi işlemi öncesi, doktorunuzla endoskopinin risklerini, nasıl yapılacağını ve nasıl hazırlanmanız gerektiğini konuşun. Ayrıca endoskopi işlemi sırasında nelere dikkat etmeniz gerektiği hakkında size bilgi verecektir.
- Refakatçi düzenlemesi: Endoskopi işlemi sonrasında sedatif etkisinden dolayı sizi yalnız başınıza bırakmamalıdır. Refakatçi düzenlemesi yaparak, endoskopi işlemi sonrasında eve güvenli bir şekilde dönmeniz sağlanmalıdır.
Bu hazırlıkları yaparak, endoskopi işlemi öncesi daha rahat ve güvenli bir şekilde işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.
Riskleri Nelerdir?
- Kanama: Endoskopi sırasında, organlarda hasar oluşabilir ve bu da kanamaya neden olabilir. Bu durum genellikle hafif kanama şeklinde olur ve kendiliğinden geçer. Ancak, nadir durumlarda ciddi kanama meydana gelebilir.
- İnfeksiyon: Endoskopi, vücuttaki enfeksiyon riskini artırabilir. Özellikle endoskopi işlemi sonrası kullanılan aletlerin steril olmaması veya endoskopik aletlerin içindeki bakterilerin çoğalması enfeksiyon riskini artırabilir.
- Perforasyon: Endoskopi sırasında organlarda hasar oluşabilir ve bu da organların delinmesine veya yırtılmasına neden olabilir. Bu durum nadir olsa da, ciddi olabilir ve cerrahi müdahale gerektirebilir.
- Anesteziye bağlı riskler: Endoskopi sırasında kullanılan sedatif ilaçlar nedeniyle, solunum problemleri veya düşük kan basıncı gibi anesteziye bağlı riskler ortaya çıkabilir.
- Diğer riskler: Endoskopi sırasında ağız, yutak veya solunum yollarında tahriş, kusma, kalp atışında hızlanma gibi diğer riskler de mevcuttur.
Endoskopi İşlemi Ne Kadar Sürer?
Endoskopi işlemi, endoskopi yapılacak organa ve işlemin yapılacağı amaçlara bağlı olarak değişebilir. Örneğin, bir gastroskopi işlemi (mide endoskopisi) genellikle 5-20 dakika arasında sürerken, bir kolonoskopi işlemi (kalın bağırsak endoskopisi) 30-60 dakika arasında sürebilir.
Endoskopi işlemi, hastanın genel sağlık durumuna, işlem öncesinde alınan sedatif ilaçların dozuna ve hastanın işlem sırasındaki rahatlığına bağlı olarak da değişebilir.
Endoskopi işlemi sonrasında, sedatif ilaçların etkisi altında olduğunuz için refakatçi desteği gerekebilir ve işlem sonrasında bir süre gözlem altında kalmanız gerekebilir.
İşlem Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
- İzleme: Endoskopi işlemi sonrasında, doktorunuz tarafından belirtilen bir süre boyunca izleme altında kalmanız gerekebilir. İşlem sonrası oluşabilecek komplikasyonları kontrol etmek için doktorunuz tarafından belirtilen süre boyunca yakın bir yerde kalmanız gerekebilir.
- Beslenme: Endoskopi işlemi sonrasında, doktorunuz tarafından önerilen diyet planına uymanız gerekebilir. Genellikle işlem sonrasında birkaç saat boyunca beslenmeme önerilir ve daha sonra yavaş yavaş katı gıdalara geçiş yapılabilir.
- İlaç kullanımı: Endoskopi sonrası doktorunuz tarafından verilen ilaçları düzenli olarak kullanmanız gerekebilir. Ayrıca doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri alarak rahatlamaya çalışabilirsiniz.
- Aktiviteler: Endoskopi sonrasında, en az 24 saat boyunca ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmanız gerekebilir. Ayrıca, araba kullanmayı, ağır makineleri kullanmayı ve alkollü içecekler tüketmeyi de ertelemelisiniz.
- Komplikasyonlar: Endoskopi sonrasında, kanama, yutma zorluğu, şiddetli karın ağrısı, ateş, kusma gibi komplikasyonlar ortaya çıkarsa hemen doktorunuza başvurunuz.
Endoskopi işlemi sonrasında, doktorunuzun önerilerine uymak ve kendinize iyi bakmak önemlidir.
