Alerjik rinit, genellikle alerjenlere maruz kalındığında burun içindeki mukoza zarının iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Alerjenler, kişinin bağışıklık sistemi tarafından yanlışlıkla zararlı olarak algılanır ve bağışıklık sistemi bu alerjenlere tepki verir. Bu tepki sonucunda burun içi mukozada iltihaplanma, burun akıntısı, hapşırma, burun tıkanıklığı ve kaşıntı gibi semptomlar meydana gelir.
Alerjik rinit, mevsimsel veya yıl boyu sürebilir. Mevsimsel alerjik rinit genellikle polenler gibi belirli mevsimlerde ortaya çıkar, bu nedenle “saman nezlesi” olarak da adlandırılır. Yıl boyu süren alerjik rinit ise ev tozu akarları, küf mantarları, hayvan tüyleri veya böcekler gibi sürekli maruz kalınan alerjenlere reaksiyon gösterir.
Alerjik Rinit Belirtileri Nelerdir?
Alerjik rinitin belirtileri şunlar olabilir:
Burun Akıntısı: Genellikle berrak ve sulu bir şekilde ortaya çıkar. Alerjik rinitin en yaygın belirtilerinden biridir.
Hapşırma: Maruz kalınan alerjenlere tepki olarak sık sık hapşırma meydana gelebilir.
Burun Tıkanıklığı: Burun içindeki mukoza zarının şişmesi ve iltihaplanması sonucu burun tıkanıklığı yaşanabilir.
Burun Kaşıntısı: Burun içi kaşıntısı, alerjik rinitin bir diğer belirtisidir ve sıklıkla hapşırma ile birlikte görülür.
Göz Belirtileri: Alerjik rinit aynı zamanda gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklık gibi belirtilere neden olabilir.
Boğaz Kaşıntısı: Boğazda kaşıntı hissi, alerjik rinitin bir diğer yaygın semptomudur.
Öksürük: Burun akıntısı boğaza akarsa veya solunan havada alerjenler bulunuyorsa, öksürük gelişebilir.
Genel Rahatsızlık: Alerjik rinit semptomları genellikle kişiyi rahatsız eder, halsizlik ve yorgunluk hissi oluşturabilir.
Alerjik Rinit Tedavileri Nelerdir?
Alerjik rinit tedavisi, semptomların şiddeti ve sıklığına göre değişebilir. Tedavi, semptomları hafifletmeyi amaçlar ve alerjenlere maruziyeti azaltmayı veya engellemeyi içerebilir. Alerjik rinit tedavisi aşağıdaki yöntemlerle gerçekleştirilebilir:
Alerjenlerden Kaçınma: Alerjenlerle teması sınırlamak, alerjik rinit semptomlarını azaltmada önemlidir. Örneğin, polenlerden kaynaklanan alerjik rinitse, polen sezonunda dışarıda daha az zaman geçirmek veya evde pencereleri kapalı tutmak yardımcı olabilir. Ev tozu akarlarına karşı alerjiniz varsa, yatak takımlarını düzenli olarak yıkamak ve ev tozu akarlarının yayılmasını önlemek için evinizi temizlemek önemlidir.
Antihistaminikler: Antihistaminik ilaçlar, alerjik reaksiyonların neden olduğu histamin adlı kimyasalın etkisini bloke eder. Bu ilaçlar, hapşırma, burun akıntısı, burun kaşıntısı ve gözlerdeki semptomları hafifletmek için kullanılır. Antihistaminikler reçetesiz veya reçeteyle alınabilir.
Dekonjestanlar: Dekonjestanlar, burun tıkanıklığını hafifletmek için kullanılır. Ancak uzun süreli kullanımları önerilmez, çünkü bağımlılık yapabilir. Genellikle kısa süreli kullanım için tavsiye edilirler.
Burun Spreyleri: Burun spreyleri, burun tıkanıklığını ve iltihaplanmayı azaltmada yardımcı olabilir. Ancak uzun süreli kullanımları da bağımlılığa yol açabilir, bu nedenle doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır.
İmmünoterapi (Alerji Aşıları): İmmünoterapi, alerjik rinitin neden olduğu semptomları uzun vadeli olarak azaltmayı amaçlar. Kişinin alerjenlere karşı toleransını artırmak için düzenli olarak alerjenlerle küçük dozlar verilir. Bu tedavi genellikle uzun vadeli bir plan gerektirir ve bir alerji uzmanı tarafından yönlendirilir.
Evde Temizlik: Evde alerjenlerin yayılmasını önlemek için düzenli temizlik önlemleri almak, alerjik rinit semptomlarını hafifletmede yardımcı olabilir. Bu, toz alerjisi olanlar için özellikle önemlidir.
Göz Damlaları: Gözlerdeki kaşıntı ve sulanmayı azaltmak için özel göz damlaları kullanılabilir. Bu damlalar genellikle reçete gerektirir.
Alerjik Rinit Tipleri Nelerdir?
Alerjik rinit, nedenlerine ve semptomlarının özelliklerine göre farklı tiplere ayrılabilir. İşte alerjik rinitin bazı tipleri:
Mevsimsel Alerjik Rinit: Mevsimsel alerjik rinit, belirli mevsimlerde ortaya çıkar ve genellikle polenlerin neden olduğu “saman nezlesi” olarak da bilinir. Bu tür alerjik rinit, polen sezonunda semptomları şiddetlenir ve polenlere duyarlı kişileri etkiler.
Yıl Boyu Alerjik Rinit: Yıl boyu süren alerjik rinit, alerjenlere sürekli olarak maruz kalındığında ortaya çıkar. Ev tozu akarları, küf mantarları, hayvan tüyleri veya böcekler gibi ev içi alerjenlere duyarlı kişilerde görülme eğilimindedir.
Alerjik Rinit ile Birlikte Astım (Alerjik Rinitli Astım): Bazı insanlar, alerjik rinit semptomlarına ek olarak astım semptomları da yaşarlar. Bu duruma “alerjik rinitli astım” denir. Alerjenlere maruz kalmak, hem alerjik rinit hem de astım semptomlarını tetikleyebilir.
Perenial Alerjik Rinit: Perenial alerjik rinit, yıl boyu süren alerjik rinitin bir alt türüdür. Bu tür, belirli mevsimlerle sınırlı değildir ve alerjenlere maruziyet sürekli olarak devam eder.
İlaç İndüklenmiş Rinit (İlaç Alerjisi): Bazı ilaçlar, alerjik rinit semptomlarına neden olabilir. Özellikle belirli ilaçlara karşı hassas olan kişilerde görülebilir.
Alerjik Kontakt Dermatit ile Birlikte Alerjik Rinit: Bazı insanlar, temas ettikleri alerjenlere karşı hem cilt reaksiyonları hem de burun ve gözlerde alerjik rinit semptomları yaşayabilirler. Bu duruma “alerjik kontakt dermatit ile birlikte alerjik rinit” denir.
