Aşırı terleme, vücudun normalden daha fazla terlemesi durumudur. Terleme, vücudun sıcaklığını düzenlemek için önemlidir, ancak aşırı terleme genellikle normal terlemeden daha fazla olur ve nedeni belirsizdir. Aşırı terleme, kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ve sosyal kaygıya ve utanç hissine neden olabilir.
Aşırı Terleme Türleri Nelerdir?
Aşırı terleme, vücudun normal terleme miktarından daha fazla ter üretmesi durumudur. Bu durumun nedeni, vücudun sıcaklığını düzenleyen ter bezlerinin aşırı aktif olması veya aşırı hassas olması olabilir. Aşırı terleme genellikle el, ayak, yüz ve koltuk altı bölgelerinde görülür. Aşağıda aşırı terlemenin bazı türleri verilmiştir:
- Primer Fokal Hiperhidroz: Bu durumda terleme, belirli bir bölgede yoğunlaşır. Koltuk altları, el ve ayaklar, yüz, baş ve boyun gibi bölgelerde görülür. Nedeni tam olarak bilinmese de, aile geçmişi olan kişilerde daha sık görülür.
- Sekonder Fokal Hiperhidroz: Bu durumda terleme, vücudun başka bir bölgesindeki bir sağlık sorunu nedeniyle ortaya çıkar. Örneğin, diyabet, hipertiroidizm, menopoz, lösemi gibi durumlar aşırı terleme nedeni olabilir.
- Genel Terleme: Bu durumda terleme, vücudun tüm bölgelerinde görülür ve genellikle bir sağlık sorunu nedeniyle ortaya çıkar. Örneğin, ateşli hastalıklar, enfeksiyonlar, kalp krizi gibi durumlar genel terlemeye neden olabilir.
- Nörolojik Hiperhidroz: Bu durumda terleme, sinir sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır. Bu durumda terleme, özellikle yüz, baş ve boyun bölgesinde görülür.
- İlaçlara Bağlı Hiperhidroz: Bazı ilaçlar aşırı terlemeye neden olabilir. Örneğin, antidepresanlar, beta blokerler, hormonal ilaçlar gibi ilaçlar aşırı terlemeye neden olabilir.
Aşırı Terleme Nedenleri Nelerdir?
Aşırı terleme, birçok farklı nedeni olabilen bir durumdur. Bazı olası nedenler şunlardır:
- Sıcak hava veya egzersiz: Normalde vücut, sıcak havalarda veya egzersiz yaparken terler. Ancak bazı kişiler normalden daha fazla terler.
- Hormonal değişiklikler: Menopoz, gebelik veya tiroid problemleri gibi hormonal değişiklikler aşırı terlemeye neden olabilir.
- Yan etkileri olan ilaçlar: Bazı ilaçlar aşırı terlemeye neden olabilir. Örneğin, antidepresanlar, tiroid ilaçları, antipsikotikler, kemoterapi ilaçları ve ağrı kesiciler bu duruma neden olabilir.
- Stres ve kaygı: Stres ve kaygı, vücutta aşırı terleme ve diğer fiziksel semptomlara neden olabilir.
- Beslenme: Sıcak baharatlar, kafein ve alkol gibi bazı yiyecekler ve içecekler, vücudun terlemesine neden olabilir.
- Enfeksiyonlar: Bazı enfeksiyonlar, özellikle ateşli bir enfeksiyon, aşırı terlemeye neden olabilir.
- Nörolojik durumlar: Parkinson hastalığı, multipl skleroz veya otonom sinir sistemi bozukluğu gibi nörolojik durumlar da aşırı terlemeye neden olabilir.
Aşırı Terleme Belirtileri Nelerdir?
Aşırı terleme belirtileri genellikle vücudun normal terleme durumundan çok daha fazla terleme göstermesi ile kendini gösterir. Ancak aşırı terleme bazı belirtilerle birlikte de ortaya çıkabilir.
Bu belirtiler şunları içerebilir:
- Islak giysiler veya terli yastık: Normalden daha fazla terlediğinizde, giysilerinizin veya yastığınızın ıslak olduğunu fark edebilirsiniz.
- Ciltte nemli veya kaygan bir his: Aşırı terleme sonucu cildiniz nemli veya kaygan hissedebilir.
- Ter kokusu: Normal terleme ile birlikte, vücudunuzdan gelen hafif bir koku normaldir. Ancak aşırı terleme sonucu terinizdeki bakteriler daha hızlı çoğalır ve kötü bir koku oluşabilir.
- İltihaplı saç kökleri: Sürekli nemli bir cilt, saç köklerinizin iltihaplanmasına neden olabilir.
- Cilt tahrişi: Sürekli nemli bir cilt, cildinizin tahriş olmasına ve kızarmasına neden olabilir.
- Sosyal kaygı: Aşırı terleme, kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ve sosyal kaygıya neden olabilir.
Aşırı Terlemenin Tanısı Nasıl Konulur?
Aşırı terlemenin tanısı genellikle tıbbi öykü, fizik muayene ve belirli testler kullanılarak konulur.
Doktorunuz, aşırı terleme ile ilgili belirtileri ve şikayetleri anlamanıza yardımcı olacak bazı sorular soracaktır. Bu sorular, terlemenin sıklığı, yoğunluğu, bölgesi ve ne zaman oluştuğunu anlamak için kullanılır. Ayrıca, aşırı terlemenin nedeni olabilecek diğer tıbbi durumları belirlemek için bazı kan testleri de istenebilir.
Doktorunuz ayrıca, aşırı terlemenin yoğunluğunu ve dağılımını ölçmek için ter ölçüm testleri yapabilir. Bu testler arasında, aşırı terleyen bölgeye yerleştirilen bir jel ile kaplı elektrotlar kullanarak terleme yoğunluğunun ölçüldüğü elektroterapi testi bulunur. Başka bir test de, terleme bölgesine toksin enjekte edilerek ter bezlerinin faaliyetini ölçmek için kullanılan terapi testidir.
Aşırı Terlemenin Tedavileri Nelerdir?
Aşırı terleme tedavileri, altta yatan nedenlere ve hastanın semptomlarına göre değişebilir. Bazı tedaviler, aşırı terlemeyi kontrol altına almak için basit önlemlerken, bazıları daha karmaşık ve invaziv olabilir.
Aşağıdaki tedaviler, aşırı terlemeyi kontrol altına almak için kullanılabilir:
- Topikal antiperspirantlar: Bu antiperspirantlar, aşırı terleme nedeniyle oluşan nem ve kokuyu azaltmak için kullanılır. Bölgesel antiperspirantlar, spreyler ve roll-on’lar gibi farklı formlarda bulunur.
- Oral antikolinerjik ilaçlar: Bu ilaçlar, sinir sisteminizi etkileyen bir kimyasal olan asetilkolinin üretimini azaltarak terlemeyi azaltır. Ancak, bazı yan etkilere neden olabilirler.
- Botoks enjeksiyonları: Botoks, ter bezlerinin aktivitesini bloke ederek aşırı terlemeyi azaltan bir toksindir. Botoks enjeksiyonları özellikle koltuk altları gibi bölgesel terleme sorunlarının tedavisinde etkilidir.
- Cerrahi: Endoskopik thorakal sempatektomi (ETS), aşırı terlemeyi tedavi etmek için bir cerrahi prosedürdür. Bu prosedür, sinirlerin kesilmesi yoluyla terlemeyi azaltır. Ancak, ETS ciddi yan etkilere neden olabilir.
- Lontoforez: Iontoforez, aşırı terlemeyi kontrol etmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ter bezlerine uygulanan düşük seviyedeki elektrik akımları, terleme sorununu azaltmaya yardımcı olabilir.
- Alternatif tedaviler: Bazı doğal tedavi yöntemleri, aşırı terlemeyi kontrol altına almak için kullanılabilir. Bu tedaviler arasında, bitki özleri, aromaterapi ve homeopati gibi çeşitli yöntemler yer alır.
Aşırı terleme ile ilgili olarak, en iyi tedavi seçeneklerini belirlemek için bir doktorla görüşmek önemlidir.
Aşırı Terlemenin Günlük Hayattaki Etkileri Nelerdir?
Aşırı terleme, günlük hayatta birçok soruna neden olabilir ve kişinin yaşam kalitesini etkileyebilir. Aşağıda, aşırı terlemenin günlük hayattaki olası etkileri bulunmaktadır:
- Sosyal etkileşim: Aşırı terleme, kişinin sosyal etkileşimini etkileyebilir. Terlemeye bağlı kokular ve lekeler, kişinin diğer insanlarla etkileşiminde özgüven eksikliği, utanma veya stres gibi duygulara neden olabilir.
- Kıyafetlerin seçimi: Aşırı terleme, kişinin kıyafetlerini seçmesini zorlaştırabilir. Koyu renkli giysiler, ter lekelerini gizlemek için tercih edilebilirken, sıcak havalarda giyilmesi rahatsızlık yaratabilir.
- Fiziksel aktiviteler: Aşırı terleme, kişinin fiziksel aktivitelerini sınırlayabilir. Terleme nedeniyle nemli eller veya ayaklar, spor yaparken veya diğer fiziksel aktivitelerde performansı düşürebilir.
- İş hayatı: Aşırı terleme, iş hayatında da etkili olabilir. Terleme nedeniyle konsantrasyon eksikliği, rahatsızlık ve utanma gibi durumlar, iş performansını etkileyebilir.
- Psikolojik etkiler: Aşırı terleme, kişinin psikolojisini etkileyebilir. Terleme nedeniyle kaygı, stres, özgüven eksikliği, depresyon gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Bu nedenle, aşırı terleme ile yaşayan kişilerin, sosyal etkileşimlerini kolaylaştıracak giysiler seçmeleri, terleme önleyici ürünler kullanmaları, spor ve diğer fiziksel aktiviteler için hazırlıklı olmaları ve psikolojik destek almak gibi yöntemleri kullanmaları önerilir.
Aşırı Terleme Hangi Bölüm Bakar?
Aşırı terleme problemleri genellikle dermatoloji, nöroloji veya endokrinoloji gibi farklı tıbbi uzmanlık alanlarındaki doktorlar tarafından tedavi edilebilir. Bununla birlikte, hiperhidrozis (aşırı terleme) tedavisi konusunda özel eğitim almış dermatolojik cerrahlar da tedavi seçenekleri sunabilirler. Ayrıca bazı durumlarda, psikolojik faktörler aşırı terlemeye neden olabileceğinden, psikolog veya psikiyatrist de tedaviye dahil olabilir. Hastalar, aşırı terleme problemleriyle ilgili şikayetleri olduğunda, birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcısından (genel hekim) başlamak üzere, gerektiğinde uygun bir uzmanlık alanındaki doktora yönlendirilebilirler.
