Skleroderma, bağ dokusu hastalıklarından biridir ve vücuttaki cilt, kan damarları, kaslar ve iç organlar dahil olmak üzere birçok bölümü etkileyebilir. Skleroderma, sertleşme ve kalınlaşma (skleroz) nedeniyle ciltte sertleşme, sıkışma ve sertleşme gibi semptomlara neden olur.
Skleroderma’nın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin anormal bir şekilde çalışmasından kaynaklanabileceği düşünülmektedir.
Skleroderma Çeşitleri Nelerdir?
Skleroderma, iki ana türü vardır: lokalize ve sistemik (yaygın). Lokalize skleroderma, cildi etkiler ve daha hafif semptomlara neden olurken, sistemik skleroderma iç organları da etkileyebilir ve ciddi semptomlara neden olabilir.
Sistemik skleroderma, üç alt tipi vardır:
- Diffüz sistemik skleroderma: Genellikle hızlı bir şekilde ilerleyen ve cilt, kan damarları, sindirim sistemi, akciğerler, böbrekler ve kalbi etkileyen yaygın bir formdur.
- Sınırlı sistemik skleroderma: Bazı semptomlar lokalize skleroderma ile benzerdir, ancak iç organlarda sorunlara da neden olabilir. Genellikle el ve yüzde cilt sertleşmesi ile karakterizedir.
- Overlap sendromu: Sistemik skleroderma ve diğer bağ dokusu hastalıklarının belirtilerinin bir karışımıdır. Sistemik lupus eritematozus, romatoid artrit ve polimiyozit gibi diğer hastalıklarla ilişkili olabilir.
Skleroderma Belirtileri Nelerdir?
Skleroderma, vücuttaki birçok bölümü etkileyebilir ve semptomlar, kişiden kişiye değişebilir. Skleroderma semptomları, türüne ve etkilenen bölümlere bağlı olarak farklılık gösterir.
Lokalize skleroderma semptomları şunları içerebilir:
- Ciltte sertleşme, kalınlaşma veya sıkışma hissi
- Ciltte beyaz veya mor renk değişiklikleri
- Ciltte küçük veya büyük çatlaklar
- Ciltte şişlikler
- Eklem sertliği veya ağrısı
Sistemik skleroderma semptomları şunları içerebilir:
- Ciltte sertleşme, kalınlaşma veya sıkışma hissi
- Ciltte renk değişiklikleri (morumsu, kırmızı veya beyaz)
- Raynaud fenomeni: Soğuk veya stres gibi tetikleyicilere yanıt olarak parmaklarda veya ayaklarda tıkanıklık ve renk değişiklikleri
- Sindirim sistemi sorunları: Özellikle yemek yedikten sonra yanma hissi, şişkinlik, hazımsızlık, kabızlık veya ishal
- Solunum problemleri: Öksürük, nefes darlığı, göğüste sertlik veya ağrı
- Kan damarlarında daralma ve tıkanıklık
- Yorgunluk, kilo kaybı, kas zayıflığı
Skleroderma Tedavileri Nelerdir?
Skleroderma tedavisi, semptomlara göre değişebilir ve her hastaya özgü olabilir. Skleroderma tedavisinde amaç, semptomları hafifletmek, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Aşağıdakiler, skleroderma tedavisi için kullanılan bazı yöntemlerdir:
- İlaçlar: Skleroderma tedavisinde kullanılan birçok ilaç vardır. Bazıları semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, bazıları da hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir. İlaçlar arasında steroidler, immünosupresanlar, kan basıncı ilaçları, asetilsalisilik asit (aspirin) ve diğerleri yer alır.
- Fizik tedavi: Fizik tedavi, eklem hareketliliğini artırabilir ve kasları güçlendirebilir. Ayrıca, cilt sertleşmesini azaltmak için egzersiz yapmak, masaj ve ısınma teknikleri gibi yöntemler de kullanılabilir.
- Cerrahi: Skleroderma nedeniyle ortaya çıkan bölgesel veya lokal problemler için cerrahi seçenekler mevcuttur. Örneğin, Raynaud fenomeni nedeniyle ciddi doku kaybı olan hastalar için amputasyon gerekli olabilir.
- Diğer tedavi seçenekleri: Skleroderma tedavisinde alternatif tedavi yöntemleri de kullanılabilir. Bunlar arasında akupunktur, osteopati, yoga ve diğerleri yer alır.
Tedavi seçenekleri, skleroderma türüne, semptomlara ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Hastalığın ilerlemesi yavaşlatılamasa da, semptomlar hafifletilebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Bir doktorun, hastalığı takip etmek ve uygun tedavi seçenekleri önermek için düzenli olarak izlemesi önemlidir.
