Gluten enteropatisi veya çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen bir proteinin neden olduğu bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalıkta, bağırsaklardaki villus adı verilen küçük kıvrımların zarar görmesi ve hasarlanması sonucu besinlerin emilimi bozulur. Bu durum beslenme bozukluğuna ve vitamin eksikliğine yol açabilir.
Çölyak hastalığı, genellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların içinde bulunan glutenin vücutta zararlı bir tepkiye neden olmasıyla ortaya çıkar. Belirtileri arasında ishal, karın ağrısı, şişkinlik, yorgunluk, kilo kaybı ve deri döküntüleri yer alır. Tedavisi, gluten içeren yiyeceklerin tamamen kesilmesini içerir. Bu sayede, villusların iyileşmesi ve bağırsakların normal işlevlerini yeniden kazanması mümkün olabilir.
Çölyak Hastalığında Tedaviler Nelerdir ?
Çölyak hastalığının tek etkili tedavisi gluten içeren gıdaların ömür boyu diyetten çıkarılmasıdır. Bu tedavi sayesinde bağırsaklarda villusların iyileşmesi ve emilimin normale dönmesi sağlanabilir. Gluten içeren gıdalar, buğday, arpa, çavdar ve bazı yulaf çeşitleri gibi tahılların yanı sıra bazı işlenmiş gıdalarda da bulunabilir.
Gluten içermeyen gıdalarla beslenmek, birçok kişi için çölyak hastalığının semptomlarını hafifletir veya tamamen ortadan kaldırır. Bununla birlikte, glütensiz bir diyetin başarılı olması için, kişinin tüm gluten içeren gıdaları doğru şekilde tanıması ve diyetine sadık kalması gerekir.
Ayrıca, doktorunuzun önerisiyle bazı durumlarda ilaç tedavisi de kullanılabilir. Bu tedaviler bağırsaklardaki inflamasyonu azaltarak semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. Ancak, bu tedaviler gluten içeren gıdaları tüketmenize izin vermez ve sadece semptomları yönetmek için kullanılmalıdır.
Özetlemek gerekirse, çölyak hastalığının tedavisi, ömür boyu glütensiz bir diyet uygulamaktır. Bu diyet, bağırsaklardaki villusların iyileşmesine ve semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. İlaç tedavisi, semptomları yönetmek için kullanılabilir, ancak glütensiz bir diyeti yerine koymaz.
Çölyak Hastalığında Erken Teşhis Nasıl Yapılır ?
Çölyak hastalığının erken teşhisi, semptomların ortaya çıkmasıyla mümkündür. Ancak, çölyak hastalığı bazen semptomsuz da olabilir, bu nedenle risk faktörleri olan kişilerde rutin tarama testleri yapılması önerilir.
Çölyak hastalığı için kullanılan en yaygın tarama testi, kandaki antikor düzeylerini ölçen bir kan testidir. Bu test, özellikle IgA anti-transglutaminaz antikoru seviyesinin yüksek olması durumunda, çölyak hastalığına işaret edebilir. Bu test sonuçları olumlu çıkarsa, bağırsak biyopsisi yapılması gerekebilir.
Bağırsak biyopsisi, doktorunuzun bir endoskopi yaparak, ince bir tüp yardımıyla bağırsaklardan bir parça dokuyu almasını içerir. Bu biyopsi, villusların zarar görüp görmediğini belirlemek için incelenir.
Ayrıca, aile üyelerinde çölyak hastalığı öyküsü olan kişilerin de düzenli olarak tarama testleri yaptırması önerilir.
Özetlemek gerekirse, çölyak hastalığının erken teşhisi, semptomların varlığı veya risk faktörleri olan kişilerin düzenli tarama testleri yapılmasıyla mümkündür. Kandaki antikor seviyelerinin yüksek olması durumunda bağırsak biyopsisi gerekebilir. Erken teşhis, hastalığın etkilerini azaltmaya ve tedavinin daha etkili olmasına yardımcı olabilir.
Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir ?
Çölyak hastalığı, bağırsaklarda tahribata neden olan ve çeşitli semptomlara yol açan bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalığın semptomları, kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişilerde hiçbir semptom görülmez. Ancak, çölyak hastalığı olan kişilerin bir kısmında aşağıdaki semptomlar görülebilir:
- Karın ağrısı ve şişkinlik
- İshal
- Kabızlık
- Bulantı ve kusma
- İştah kaybı ve kilo kaybı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Anemi (kansızlık)
- Deri döküntüleri ve kaşıntı
- Kemik erimesi
- Adet düzensizliği
Bu semptomlar, çölyak hastalığı olan herkes tarafından yaşanmayabilir ve semptomların şiddeti değişebilir. Bazı kişilerde, semptomlar sadece birkaç hafta boyunca görülebilir ve sonra kaybolabilir. Ancak, diğerleri semptomları daha uzun süre deneyimleyebilirler.
Özetlemek gerekirse, çölyak hastalığının semptomları kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde hiçbir semptom görülmezken, diğerleri bağırsak problemleri, deri döküntüleri, kemik erimesi ve diğer semptomlar yaşayabilirler. Eğer çölyak hastalığı şüphesi varsa, bir doktora danışmak ve uygun testleri yapmak önemlidir.
Çölyak Hastalığı için Hangi Bölüme Gidilir ?
Çölyak hastalığı tanısı veya tedavisi için öncelikle bir gastroenteroloji uzmanına başvurmak gerekmektedir. Gastroenteroloji uzmanları, sindirim sistemi hastalıklarıyla ilgilenen uzmanlardır ve çölyak hastalığının tanısı ve tedavisi konusunda uzmanlaşmışlardır.
Gastroenteroloji uzmanı, çölyak hastalığı tanısı için gerekli testleri yapabilir ve hastalığın neden olduğu sindirim sistemi problemlerini yönetmek için uygun tedavileri önerebilir. Ayrıca, diyetisyenler de çölyak hastalığı tedavisinde önemli bir rol oynarlar. Diyetisyenler, çölyak hastalarına hangi gıdaları tüketmeleri gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunarak, diyetlerini gluten içermeyen besinlere yönlendirebilirler.
Özetlemek gerekirse, çölyak hastalığı için öncelikle bir gastroenteroloji uzmanına başvurulması önerilir. Gastroenteroloji uzmanı, çölyak hastalığının tanısı ve tedavisi konusunda uzmanlaşmıştır. Diyetisyenler de, çölyak hastalığı tedavisinde önemli bir rol oynarlar ve hastalara gluten içermeyen bir diyet planı önerirler.
