SMA Hastalığı Nedir?

SMA (Spinal Muscular Atrophy), kas hareketlerini kontrol eden sinir hücrelerinin kaybına neden olan nadir bir genetik bozukluktur. Bu bozukluk, motor nöronların işlevini etkileyen SMN1 genindeki bir mutasyon nedeniyle oluşur. SMN1 geni, SMA hastalarında normalde çalışmaz veya yetersiz çalışır. SMA hastaları genellikle kas zayıflığı ve hareket kısıtlılığı yaşarlar, bu da birçok günlük aktiviteyi zorlaştırır. SMA, çocukluk döneminde başlar ve sıklıkla bebekliğin ilk altı ayında veya birinci yaşında belirtiler göstermeye başlar. SMA’nın şiddeti, belirtilerin başlangıcına ve hastanın genetik mutasyon tipine bağlıdır. SMA’nın tedavisi yoktur, ancak son yıllarda geliştirilen gen tedavisi ve diğer tedaviler, hastalığın seyrini yavaşlatabilir ve belirtileri hafifletebilir.

SMA Hastalığı Çeşitleri Nelerdir?

SMA hastalığının genel olarak 4 tipi vardır. Bu tipler, hastalığın belirtilerinin başlangıç zamanı, şiddeti ve ilerlemesi açısından farklılık gösterir:

• SMA Tip 1: Bebeklerde en sık görülen ve en şiddetli SMA tipidir. Belirtiler genellikle doğumdan sonraki ilk aylarda ortaya çıkar. Bebeklerin kas tonusu zayıftır ve hareket etmekte zorlanırlar. Yutma ve solunum sorunları da yaygındır. Bu tip SMA, bebeklerin genellikle 2 yaşından önce hayatlarını kaybetmelerine neden olabilir.
• SMA Tip 2: Bu tip SMA, genellikle 6-18 ay arasında ortaya çıkar. Bebekler, kas tonusunda zayıflık ve hareketlerde sınırlama yaşarlar, ancak yutma ve solunum sorunları daha hafif olabilir. Bu tip SMA, ömür boyu süren bir özürlüye neden olabilir.
• SMA Tip 3: Bu tip SMA, daha hafif bir seyir gösterir ve genellikle 2-17 yaşları arasında ortaya çıkar. Kas tonusunda zayıflık ve hareket kısıtlılığı yaşanabilir, ancak solunum ve yutma sorunları daha az görülür. Bu tip SMA, ömür boyu süren bir özürlüye neden olabilir.
• SMA Tip 4: Bu tip SMA, genellikle 20’li ve 30’lu yaşlarda ortaya çıkar ve diğer tiplere kıyasla çok daha nadirdir. Belirtiler daha hafif olabilir ve yaşam süresi daha uzun olabilir.

SMA hastalığının bu tipleri, belirtilerin şiddeti ve yaşam beklentisi açısından farklılık gösterir. Ancak her tipte hastalığın sebebi aynıdır: kas hareketlerini kontrol eden sinir hücrelerinin kaybı.

SMA Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

SMA (Spinal Muscular Atrophy) hastalığının belirtileri, hastalığın tipine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak SMA hastalığının belirtileri şunlardır:

• Kas zayıflığı ve güçsüzlüğü: Hastaların kasları zayıf ve güçsüz olabilir. Bu, özellikle kol, bacak, sırt ve boyun kasları etkilenir.
• Hareket kısıtlılığı: Hastaların hareketleri kısıtlı olabilir. Yürüme, oturma, düşme, kalkma ve diğer hareketlerde güçlük çekebilirler.
• Solunum sorunları: SMA hastaları solunum problemleri yaşayabilirler. Bu, nefes alma ve öksürme sorunlarına neden olabilir.
• Yutma güçlüğü: Yutma güçlüğü de SMA hastalarında yaygın bir belirtidir. Bu, yemek yemeyi ve sıvıları içmeyi zorlaştırabilir.
• Kafa duruşu: SMA hastaları, başlarını dik tutmakta ve başlarını dik tutarken hareket etmekte zorlanabilirler.
• Sırt eğriliği: SMA hastaları, sırt eğriliği geliştirme eğilimindedirler.
• Ağız solunumu: Solunum problemleri nedeniyle SMA hastaları genellikle ağız solunumu yaparlar.
• Beslenme sorunları: Yutma güçlüğü nedeniyle SMA hastaları, beslenme sorunları yaşayabilirler ve kilo kaybına neden olabilir.
• Konuşma güçlüğü: SMA hastaları, dil ve yüz kaslarındaki zayıflık nedeniyle konuşmada güçlük çekebilirler.

Bu belirtiler SMA hastalarında farklı derecelerde görülebilir ve belirtilerin şiddeti, hastalığın tipine ve seyrine bağlı olarak değişebilir.

SMA Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?

SMA (Spinal Muscular Atrophy) hastalığı teşhisi, bir dizi test, inceleme ve değerlendirmeye dayanır. SMA’nın erken teşhisi ve tedavisi, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir.

SMA hastalığı tanısı için şunlar yapılabilir:

• Fizik muayene: Doktor, kas gücünü, hareketliliği, refleksleri ve tonusu kontrol ederek fizik muayene yapar.
• Elektromiyografi (EMG): Bu test, kasların elektriksel aktivitesini ölçmek için kullanılır. EMG, SMA’nın varlığını veya şiddetini belirlemeye yardımcı olabilir.
• Sinir iletim hızı testi (NCS): Bu test, sinirlerin iletim hızını ölçmek için kullanılır. SMA hastalarında sinir iletim hızı düşük olabilir.
• Genetik testler: SMA, genetik bir hastalıktır ve DNA testleri, SMA’nın varlığını veya riskini belirlemeye yardımcı olabilir. Kan testleri veya tükürük örnekleri, SMA genlerinin varlığını tespit etmek için kullanılabilir.
• Kas biyopsisi: Bu test, kas dokusunun mikroskopik incelenmesi için yapılır. Kas biyopsisi, SMA gibi kas hastalıklarının tanısına yardımcı olabilir.

SMA Hastalığı Tedavileri Nelerdir?

SMA (Spinal Muscular Atrophy) hastalığının tedavisi, hastalığın tipine, şiddetine ve semptomlarına göre değişebilir. Şu anda mevcut olan tedaviler şunlardır:

• Zolgensma: Bu, SMA’nın genetik nedenini düzeltmek için kullanılan bir gen terapisi ilacıdır. Zolgensma, SMA hastalarının yaşam kalitesini artırabilir ve kas kuvvetini artırabilir. Ancak bu tedavi, sadece belirli SMA hastalarına uygulanabilir.
• Spinraza: Bu ilaç, SMA tedavisinde kullanılan bir diğer ilaçtır. Spinraza, SMA hastalarının motor fonksiyonlarını artırabilir ve yaşam beklentilerini uzatabilir. Bu ilaç, omurilik sıvısına enjekte edilir ve düzenli olarak tekrarlanan enjeksiyonlar gerektirir.
• Fizyoterapi: Fizyoterapi, SMA hastalarının kas güçlerini ve hareket kabiliyetlerini artırmak için kullanılır. Fizyoterapi, düzenli egzersizler, kas esnetme hareketleri ve benzeri uygulamaları içerir.
• Beslenme desteği: SMA hastaları, yutma güçlüğü ve beslenme sorunları yaşayabilir. Beslenme desteği, özellikle yüksek kalorili diyetler veya tüp beslenme gibi tedaviler, hastaların kilo almasına ve sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
• Solunum desteği: SMA hastaları, solunum problemleri yaşayabilirler. Solunum desteği, özellikle uygun solunum cihazları veya ventilatörler gibi tedaviler, hastaların solunum problemlerini yönetmelerine ve solunum fonksiyonlarını artırmalarına yardımcı olabilir.

SMA hastalığı tedavisinde, multidisipliner bir yaklaşım benimsenmesi önemlidir. Tedavi planı, hastanın semptomlarına, yaşına, genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir.