Böbreklere Hangi Bölüm Bakar?

Böbrekler, vücudun atıklarını filtreler. Ayrıca kan basıncını düzenler, elektrolit dengesini sağlar ve hormon üretir. Bu nedenle böbrek hastalıkları ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte en sık görülen böbrek hastalıklarından bazıları:

Sık Görülen Böbrek Hastalıkları:

• Kronik Böbrek Hastalığı (KBH): Böbrek fonksiyonlarının zamanla, genellikle geri dönüşümsüz bir şekilde azalmasıdır. Diyabet, yüksek tansiyon, glomerülonefrit gibi çeşitli nedenleri olabilir. Erken evrelerde belirti vermeyebilir ancak ilerledikçe yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, idrar değişiklikleri, ödem gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Son evre KBH, diyaliz veya böbrek nakli gerektirebilir.
• Akut Böbrek Hasarı (ABH): Böbrek fonksiyonlarının ani ve hızlı bir şekilde bozulmasıdır. Dehidrasyon, enfeksiyonlar, bazı ilaçlar, kan akışının azalması gibi çeşitli nedenleri olabilir. Belirtileri arasında idrar miktarında azalma, ödem, bulantı, kusma, bilinç bulanıklığı yer alabilir. Erken teşhis ve tedavi ile genellikle düzelebilir.
• Böbrek Taşı (Nefrolitiyazis): Böbreklerde veya idrar yollarında oluşan sert mineral ve tuz birikintileridir. Şiddetli yan ağrısı (böbrek kolik), idrarda kan, sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma gibi belirtilere neden olabilir. Küçük taşlar kendiliğinden düşebilirken, büyük taşlar için tıbbi müdahale gerekebilir.
• İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): Bakterilerin idrar yollarını (böbrekler, üreterler, mesane, üretra) enfekte etmesidir. Sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, kasık ağrısı, bulanık veya kötü kokulu idrar gibi belirtilere neden olabilir. Böbrek enfeksiyonları (piyelonefrit) daha ciddi bir durumdur ve sırt ağrısı, ateş, titreme gibi belirtilerle seyreder.
• Glomerülonefrit: Böbreklerdeki filtreleme birimleri olan glomerüllerin iltihaplanmasıdır. Çeşitli nedenleri olabilir (enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar). İdrarda kan veya protein, ödem, yüksek tansiyon gibi belirtilere yol açabilir. Uzun vadede böbrek yetmezliğine ilerleyebilir.
• Polikistik Böbrek Hastalığı (PKBH): Böbreklerde çok sayıda kist oluşmasına neden olan genetik bir hastalıktır. Zamanla böbreklerin büyümesine ve fonksiyon kaybına yol açabilir. Karın ağrısı, sırt ağrısı, idrarda kan, yüksek tansiyon gibi belirtilere neden olabilir.

Daha Az Görülen Ancak Önemli Böbrek Hastalıkları:

• Böbrek Tümörleri: İyi huylu veya kötü huylu olabilirler. Erken evrelerde belirti vermeyebilirler ancak ilerledikçe yan ağrısı, idrarda kan, kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
• Böbrek Yetmezliği (Son Dönem Böbrek Hastalığı): Kronik böbrek hastalığının ilerlemesiyle böbreklerin fonksiyonlarını neredeyse tamamen kaybetmesi durumudur. Diyaliz veya böbrek nakli hayati önem taşır.
• Hipertansif Nefroskleroz: Uzun süreli kontrolsüz yüksek tansiyonun böbrek damarlarına zarar vermesi sonucu oluşan böbrek hastalığıdır.
• Diabetik Nefropati: Diyabetin böbreklerde hasara yol açmasıdır. KBH'nın önemli bir nedenidir.
• Lupus Nefriti: Sistemik lupus eritematozus (SLE) hastalığının böbrekleri etkilemesidir.

Böbrek hastalıkları sinsi ilerleyebilir ve erken evrelerde belirgin belirtiler vermeyebilir. Bu nedenle risk faktörlerine sahip kişilerin düzenli olarak doktor kontrolünden geçmesi önemlidir.

Ancak ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek bazı yaygın belirtiler şunlardır:

Erken Evrelerde Belirti Vermeyebilen Durumlar:

• Kronik Böbrek Hastalığı (KBH): Erken evrelerde genellikle belirgin bir şikayet olmaz.
• Böbrek Tümörleri: Başlangıçta sessiz seyredebilir.

Daha İlerleyen Evrelerde veya Akut Durumlarda Görülebilecek Belirtiler:

İdrar Değişiklikleri:

• İdrar Miktarında Azalma (Oligüri) veya Artma (Poliüri): Özellikle ani idrar azalması akut böbrek hasarının işareti olabilir. Gece sık idrara çıkma da böbrek sorunlarının bir belirtisi olabilir.
• İdrarın Renginde Değişiklik:
  • Kanlı idrar (Hematüri): Böbrek taşı, enfeksiyon, tümör veya glomerülonefrit gibi durumların belirtisi olabilir.
  • Koyu renkli idrar: Dehidrasyon veya bazı böbrek hastalıklarının işareti olabilir.
  • Bulanık idrar: İdrar yolu enfeksiyonunun (İYE) belirtisi olabilir.
• İdrar Yaparken Zorluk veya Yanma (Dizüri): İYE veya böbrek taşı gibi durumlarla ilişkili olabilir.
• Sık İdrara Çıkma İhtiyacı: İYE veya bazı böbrek hastalıklarının belirtisi olabilir.
• İdrar Köpüklü Olabilir (Proteinüri): Böbreklerin proteini sızdırdığının bir işareti olabilir.

Vücutta Sıvı Birikimi (Ödem):

• Ayaklarda, ayak bileklerinde, bacaklarda veya göz çevresinde şişlik: Böbrekler fazla sıvıyı atamadığında oluşur.

Yorgunluk ve Halsizlik:

• Nedeni bilinmeyen sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü: Böbreklerin kanı yeterince filtreleyememesi sonucu toksinlerin birikmesiyle ortaya çıkabilir. Anemi (kansızlık) de böbrek hastalığına bağlı gelişebilir ve yorgunluğa katkıda bulunur.

Bulantı ve Kusma:

• İştahsızlık ve mide bulantısı: Vücutta biriken atık ürünler sindirim sistemini etkileyebilir.

Sırt veya Yan Ağrısı:

• Yanlarda, sırtta veya kasıklarda şiddetli, kramp tarzında ağrı (böbrek kolik): Genellikle böbrek taşının idrar yolunda ilerlemesiyle oluşur.
• Künt veya zonklayıcı yan ağrısı: Böbrek enfeksiyonu veya böbreklerde büyüme (polikistik böbrek hastalığı gibi) durumlarında görülebilir.

Diğer Belirtiler:

• Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Böbrekler kan basıncını düzenlemede önemli rol oynar. Böbrek hastalığı yüksek tansiyona neden olabilir veya yüksek tansiyon böbrek hastalığını kötüleştirebilir.
• Uyku Sorunları: Vücuttaki toksin birikimi uyku düzenini bozabilir.
• Ciltte Kaşıntı: Vücutta biriken atık ürünler ciltte kaşıntıya neden olabilir.
• Nefes Darlığı: Akciğerlerde sıvı birikmesi veya anemiye bağlı olarak ortaya çıkabilir.
• Metalik Tat: Ağızda anormal bir tat hissedilebilir.
• Soğuğa Karşı Hassasiyet: Anemiye bağlı olarak gelişebilir.

Bu ağrının çeşitli türleri ve özellikleri olabileceğini bilmelisiniz. Bu özellikler, ağrının nedenini anlamak ve doğru teşhis koymak için önemlidir. İşte böbrek ağrısının farklı çeşitleri ve özellikleri:

Ağrının Yeri:

• Yanlarda (böğürlerde): Böbrekler kaburgaların altında, omurganın her iki yanında yer aldığından, ağrı genellikle sırtta, kaburgaların altında hissedilir. Tek taraflı (sağ veya sol) veya çift taraflı olabilir.
• Karın ve kasıklara yayılım: Özellikle böbrek taşı düşürme sırasında ağrı, karın alt bölgesine ve kasıklara doğru yayılabilir.

Ağrının Şiddeti:

• Şiddetli, keskin (renal kolik): Bu, böbrek taşının idrar yolunu tıkaması veya hareket etmesiyle oluşan ani bir ağrıdır. Ağrı dayanılmazdır. Ağrı dalgalar halinde gelebilir.
• Künt ve sürekli ağrı:
  • Böbrek enfeksiyonları,
  • Böbrek büyümesi (hidronefroz)
  • veya böbrek kistleri gibi durumlarda
  • daha hafif ve sürekli bir ağrı hissedilebilir.

Ağrının Niteliği (Nasıl Hissedildiği):

• Kramp tarzında: Böbrek taşı düşürme sırasında idrar yolundaki kasların spazmları nedeniyle kramp benzeri ağrılar olabilir.
• Donuk, baskılayıcı: Böbreklerdeki bir dolgunluk veya basınç hissi şeklinde olabilir.

Ağrının Süresi ve Zamanlaması:

• Ani başlangıçlı: Böbrek taşı ağrısı genellikle aniden başlar.
• Aralıklı (kolik): Böbrek taşı ağrısı tipik olarak dalgalar halinde gelir, şiddetlenir ve sonra hafifleyebilir.
• Sürekli: Böbrek enfeksiyonları veya diğer bazı durumlarda ağrı sürekli olabilir.

Ağrıyı Tetikleyen veya Hafifleten Faktörler:

• Böbrek taşı ağrısı genellikle pozisyon değiştirmekle hafiflemez.
• Böbrek enfeksiyonu ağrısı dinlenmekle kısmen hafifleyebilir.

Eşlik Eden Belirtiler:

Böbrek ağrısına sıklıkla eşlik eden diğer belirtiler şunlardır:

• İdrar değişiklikleri: İdrarda kan (hematüri), bulanıklık, kötü koku, sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma.
• Bulantı ve kusma: Özellikle şiddetli böbrek taşı ağrısında sık görülür.
• Ateş ve titreme: Böbrek enfeksiyonunun (piyelonefrit) belirtisi olabilir.

Böbrek Ağrısı Nedenleri:

Böbrek ağrısının çeşitli nedenleri olabilir:

• Böbrek taşı: En sık nedenlerden biridir.
• Böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit): Genellikle idrar yolu enfeksiyonunun böbreklere yayılmasıyla oluşur.
• İdrar yolu enfeksiyonu (İYE): Bazen böbrek ağrısına neden olabilir.
• Böbrek kistleri: Özellikle büyük veya enfekte olmuş kistler ağrıya yol açabilir.
• Böbrek büyümesi (hidronefroz): İdrar akışının tıkanması sonucu böbrekte şişme.
• Böbrek yaralanmaları: Travma sonucu böbreklerde hasar.
• Böbrek tümörleri: Nadiren ağrıya neden olabilir.
• Polikistik böbrek hastalığı: Böbreklerde çok sayıda kist oluşumu.
• Dehidrasyon (şiddetli sıvı kaybı): Bazen böbrek ağrısına neden olabilir.

Böbreklere Hangi Bölüm Bakar: nedenleri ve bölüm özellikleri ile böbrek için hangi doktora gidilir.

Nefroloji: Böbreklerin İç Dünyasına Odaklanan Uzmanlık

Nefroloji, iç hastalıklarının (Dahiliye) bir üst uzmanlık alanıdır ve böbrek hastalıklarının tıbbi teşhis ve tedavisi ile ilgilenir. Ne zaman Nefroloji'ye başvurmalısınız?

• Böbreklerinizin kendi işleyişiyle ilgili bir sorundan kaynaklandığını düşünüyorsanız. Örneğin:
  • Böbrek yetmezliği: Böbreklerin atık ürünleri filtreleme yeteneğinin azalması.
  • Glomerülonefrit: Böbreklerin filtreleme birimleri olan glomerüllerin iltihaplanması.
  • Polikistik böbrek hastalığı: Böbreklerde çok sayıda kist oluşumu.
• İdrarla ilgili belirgin tıbbi şikayetleriniz varsa. Örneğin:
  • Kanlı idrar (Hematüri)
  • İdrarda protein kaçağı (Proteinüri)
  • Kronik böbrek hastalığına dair diğer belirtiler

Üroloji: İdrar Yolları ve Yapısal Sorunlara Cerrahi Çözümler

Üroloji, idrar yolları ve erkek üreme sistemi hastalıklarıyla ilgilenen bir alandır. Bu alanda hastalıkların cerrahi ve tıbbi tedavisi yapılır. İdrar yolları böbrekler, üreterler, mesane ve üretrayı içerir. Ne zaman Üroloji'ye başvurmalısınız?

• Böbrek ağrınızın yapısal sorunlardan kaynaklandığını düşünüyorsanız. Örneğin:
  • Böbrek taşları (Nefrolitiyazis): Böbreklerde veya idrar yollarında oluşan sert mineral birikintileri. Bu durumda şiddetli yan ağrısı (böbrek kolik) tipiktir.
  • İdrar yolu enfeksiyonları (İYE): Bakterilerin idrar yollarını enfekte etmesi. Bu durumda idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma gibi belirtiler eşlik edebilir.
  • İdrar yollarındaki tıkanıklıklar: İdrar akışını engelleyen durumlar.
• Şiddetli yan ağrınız (böbrek kolik) varsa.
• İdrar yaparken belirgin sorunlarınız eşlik ediyorsa. Örneğin:
  • Yanma
  • Sık idrara çıkma
  • İdrar yapmada zorluk