Mideye Hangi Bölüm Bakar?

Mide hastalıkları, hafif rahatsızlıklardan ciddi ve yaşamı tehdit eden durumlara kadar geniş bir yelpazede görülebilir. İşte en sık karşılaşılan mide hastalıklarından bazıları:

Sık Görülen Mide Hastalıkları:

• Gastrit: Mide iç yüzeyinin iltihaplanmasıdır. Akut (ani başlangıçlı) veya kronik (uzun süreli) olabilir. Belirtileri arasında mide ağrısı, yanma, ekşime, bulantı, kusma, dolgunluk hissi ve iştahsızlık yer alabilir. 
• Peptik Ülser: Mide veya oniki parmak bağırsağının iç yüzeyinde oluşan yaralardır. Genellikle Helicobacter pylori enfeksiyonu veya uzun süreli nonsteroidal anti-inflamatuar ilaç (NSAID) kullanımına bağlı olarak gelişir. Belirtileri arasında mide ağrısı (aç karnına veya yemeklerden sonra), hazımsızlık, şişkinlik, geğirme ve nadiren kanama yer alabilir.
• Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH): Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan kronik bir durumdur. Sık görülen belirtiler arasında mide yanması, göğüste yanma ve ağza acı su gelmesi vardır. Ayrıca kronik öksürük, boğaz ağrısı ve ses kısıklığı da görülür.
• Fonksiyonel Dispepsi (Hazımsızlık): Mide rahatsızlığı, dolgunluk, erken doyma ve bulantı gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak yapılan testlerde organik bir neden bulunmaz. Stres, beslenme alışkanlıkları ve mide hareketlerindeki sorunlar rol oynayabilir.

Daha Az Görülen Ancak Ciddi Olabilecek Mide Hastalıkları:

• Mide Kanserleri: Midenin iç yüzeyindeki hücrelerden kaynaklanan kötü huylu tümörlerdir. Erken evrelerde belirtiler olmayabilir. Ancak ilerleyen dönemlerde karın ağrısı, kilo kaybı, iştahsızlık, bulantı, kusma ve kanama gibi belirtiler görülebilir.
• Mide Polipleri: Mide iç yüzeyinde oluşan anormal büyümelerdir. Çoğu iyi huylu olsa da bazı polipler kansere dönüşme potansiyeline sahiptir. Genellikle belirti vermezler ve endoskopi sırasında tesadüfen saptanırlar.
• Mide Kanama: Midedeki bir yaralanma, ülser veya tümör gibi nedenlerle meydana gelebilir. Belirtileri arasında kusmukta kan görülmesi (hematemez) veya siyah, katran renginde dışkı (melena) yer alır. Acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur.
• Mide Boşalma Bozuklukları (Gastroparezi): Midenin yiyecekleri normal hızda ince bağırsağa boşaltamaması durumudur. Diyabet, bazı ilaçlar ve sinir hasarı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Belirtileri arasında erken doyma, bulantı, kusma, şişkinlik ve karın ağrısı bulunur.

Diğer Mide İlişkili Durumlar:

• Helicobacter pylori Enfeksiyonu: Mide iç yüzeyinde yaşayan ve gastrit, ülser ve mide kanseri riskini artırabilen bir bakteridir. Genellikle belirti vermez ancak yapılan testlerle saptanabilir ve antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
• Otoimmün Gastrit: Vücudun kendi bağışıklık sisteminin mide iç yüzeyindeki hücrelere saldırması sonucu oluşan kronik bir gastrit türüdür. B12 vitamini eksikliğine yol açabilir.

Mide ağrısının birçok farklı özelliği olabilir ve bu özellikler ağrının nedenini anlamada önemli ipuçları sunar. İşte mide ağrılarının temel özellikleri:

Ağrının Yeri:

• Üst Karın Bölgesi (Epigastrium): Genellikle mide ağrısı bu bölgede hissedilir. Göğüs kemiğinin altında ve göbek deliğinin üstünde yer alır.
• Yayılım: Ağrı sırta, göğüse, omuzlara veya karın bölgesinin diğer kısımlarına yayılabilir. Yayılım şekli, ağrının kaynağı hakkında ipuçları verebilir (örneğin, pankreas sorunlarında sırta yayılabilir).

Ağrının Şiddeti:

• Hafif: Günlük aktiviteleri çok fazla etkilemeyen, hafif bir rahatsızlık hissi.
• Orta: Günlük aktiviteleri kısıtlayabilen, sürekli veya sık sık hissedilen bir ağrı.
• Şiddetli: Dayanılması güç, hareket etmeyi zorlaştıran, uyku düzenini bozan yoğun bir ağrı.

Ağrının Süresi ve Zamanlaması:

• Aniden Başlayan (Akut): Kısa süre içinde ortaya çıkan ve şiddetli olabilen ağrı.
• Yavaş Yavaş Gelişen (Kronik): Uzun süredir devam eden veya tekrarlayan ağrı.
• Yemeklerle İlişkisi:
  • Yemekten Hemen Sonra: Gastrit, ülser veya mide boşalma sorunlarında görülebilir.
  • Aç Karnına: Ülser (özellikle oniki parmak bağırsağı ülseri) veya bazı gastrit türlerinde hissedilebilir.
  • Gece Artan: Ülser veya reflüde görülebilir.
• Sürekli veya Aralıklı: Ağrı sürekli mi hissediliyor yoksa belirli dönemlerde gelip gidiyor mu?

Ağrının Niteliği (Nasıl Hissedildiği):

• Yanıcı: Reflü, gastrit veya ülserde hissedilebilir.
• Keskin, Bıçak Saplanır Gibi: Ülser perforasyonu (delinmesi) gibi ciddi durumlarda olabilir.
• Künt, Zonklayıcı: Gastrit veya dolgunluk hissiyle birlikte olabilir.
• Kramp Tarzında: Mide kasılmaları veya bağırsak sorunlarıyla ilişkili olabilir.
• Dolgunluk, Baskı Hissi: Hazımsızlık veya mide boşalma sorunlarında hissedilebilir.

Ağrıyı Tetikleyen veya Hafifleten Faktörler:

• Yemek Yemek: Bazı ağrıları (ülser) hafifletebilirken, bazılarını (gastrit, hazımsızlık) şiddetlendirebilir.
• Antasitler (Mide İlaçları): Reflü veya hafif mide yanmasını hafifletebilir.
• Pozisyon Değişikliği: Bazı pozisyonlar (dik durmak, yürümek) reflü ağrısını hafifletebilirken, bazıları (yatmak) şiddetlendirebilir.
• Stres: Stres mide sorunlarını tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.
• Bazı Besinler: Yağlı, baharatlı, asitli yiyecekler veya kafein, alkol gibi maddeler ağrıyı artırabilir.

Eşlik Eden Belirtiler:

Mide ağrısına eşlik eden diğer belirtiler, ağrının nedenini anlamada önemli ipuçları sunabilir:

• Bulantı ve Kusma: Gastrit, ülser, gıda zehirlenmesi veya diğer mide-bağırsak sorunlarında görülebilir.
• İştahsızlık ve Kilo Kaybı: Ciddi mide hastalıklarının (örneğin, mide kanseri) belirtisi olabilir.
• Şişkinlik ve Gaz: Hazımsızlık, irritabl bağırsak sendromu (IBS) veya diğer sindirim sorunlarında görülebilir.
• Geğirme: Hava yutma veya hazımsızlıkla ilişkili olabilir.
• Göğüs Ağrısı: Reflü, kalp sorunları ile karışabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
• Dışkı Değişiklikleri: Siyah, katran renginde dışkı (kanama belirtisi) veya ishal/kabızlık gibi durumlar eşlik edebilir.
• Ateş: Enfeksiyon durumlarında görülebilir.
• Sarılık: Karaciğer veya safra kesesi sorunlarında mide ağrısına eşlik edebilir.

Mideye hangi doktor bakar? Başvurmanız gereken ana bölüm Gastroenteroloji'dir.

Gastroenteroloji, iç hastalıklarının bir üst uzmanlık alanıdır. Bu alan, sindirim sistemi organlarının hastalıklarıyla ilgilenir. Sindirim sistemi organları şunlardır: yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, karaciğer, safra kesesi ve pankreas. Bu organların hastalıklarının teşhis ve tedavisi yapılır.

Gastroenteroloji doktoru, mide ağrısı, yanma, ekşime, bulantı, kusma, hazımsızlık ve şişkinlik gibi şikayetlerinizi değerlendirir.

Gerekli tetkikleri yaparak (endoskopi, biyopsi, kan testleri vb.) doğru tanıyı koyacaklardır. Ardından, tanıya uygun ilaç tedavisi, diyet önerileri veya gerektiğinde ileri tedavi yöntemlerini uygulayacaklardır.