Vaskülit Nedir?

Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanması anlamına gelir. Bu iltihaplanma, damar duvarlarının kalınlaşmasına, zayıflamasına, daralmasına ve hatta yara izi oluşumuna yol açabilir. Sonuç olarak, kan akışı kısıtlanır ve etkilenen damarların beslediği organlar ve dokular yeterli oksijen ve besin maddesi alamaz. Vaskülit, herhangi bir büyüklükteki atardamarı, toplardamarı veya kılcal damarı etkileyebilir ve bu nedenle vücudun herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilir.

A Life Sağlık Grubu olarak, vaskülitin nedenleri, türleri, belirtileri, teşhisi ve tedavi seçenekleri hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu kapsamlı rehberde sizler için derledik.

Vaskülitin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak çoğu vaskülit türü, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi vücudunun kan damarlarına saldırmasıyla tetiklenir. Bu duruma otoimmün reaksiyon denir. Vaskülite yol açabilecek diğer faktörler şunlardır:

• Enfeksiyonlar: Hepatit B ve C virüsleri, HIV gibi
• İlaçlar: Antibiyotikler, anti-tiroid ilaçları gibi
• Toksinler: Sigara dumanı, kimyasal maddeler gibi
• Genetik faktörler: Bazı vaskülit türleri genetik yatkınlıkla ilişkili olabilir

Vaskülit, etkilenen damarların büyüklüğüne ve yerine göre sınıflandırılır. Bazı yaygın vaskülit türleri şunlardır:

• Büyük damar vasküliti: Vücudun büyük atardamarlarını etkiler. Örnekler: Dev hücreli arterit, Takayasu arteriti
• Orta boy damar vasküliti: Vücudun orta boy atardamarlarını ve toplardamarlarını etkiler. Örnekler: Poliarteritis nodoza, Kawasaki hastalığı
• Küçük damar vasküliti: Vücudun küçük atardamarlarını, toplardamarlarını ve kılcal damarlarını etkiler. Örnekler: Wegener granülomatozu, Churg-Strauss sendromu, Henoch-Schönlein purpurası
• Tek organ vasküliti: Sadece bir organı etkiler. Örnekler: Cilt vasküliti, böbrek vasküliti

Vaskülitin belirtileri, etkilenen damarların yerine ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Genel belirtiler: Ateş, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, eklem ağrıları
• Cilt belirtileri: Döküntü, morarma, ülserler, deri altı nodülleri
• Sinir sistemi belirtileri: Baş ağrısı, görme bozuklukları, felç, nöbetler
• Solunum sistemi belirtileri: Öksürük, nefes darlığı, astım
• Sindirim sistemi belirtileri: Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, kanlı dışkı
• Böbrek belirtileri: İdrarda kan, proteinüri, böbrek yetmezliği
• Kalp belirtileri: Göğüs ağrısı, çarpıntı, kalp yetmezliği

Vaskülitin teşhisi zor olabilir çünkü belirtileri birçok başka hastalıkla benzerlik gösterebilir. Doktorunuz, teşhis koymak için aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:

• Fizik muayene ve tıbbi öykü: Doktorunuz belirtilerinizi, risk faktörlerinizi ve tıbbi geçmişinizi değerlendirecektir.
• Kan testleri: İltihaplanma belirteçleri (ESR, CRP), otoantikorlar (ANCA), böbrek fonksiyon testleri, karaciğer fonksiyon testleri gibi kan testleri yapılabilir.
• İdrar testleri: İdrarda kan veya protein olup olmadığını kontrol etmek için idrar tahlili yapılabilir.
• Görüntüleme testleri: Anjiyografi (kan damarlarının röntgen görüntüsü), BT taraması, MRI gibi görüntüleme testleri, etkilenen damarları ve organları değerlendirmek için kullanılabilir.
• Biyopsi: Etkilenen dokudan (cilt, böbrek, akciğer gibi) örnek alınarak mikroskop altında incelenebilir. Bu, vaskülitin kesin teşhisini koymak ve tipini belirlemek için en güvenilir yöntemdir.

Vaskülitin tedavisi, hastalığın tipine, şiddetine ve etkilenen organlara bağlı olarak değişir. Tedavinin temel amaçları şunlardır:

• İltihaplanmayı kontrol altına almak: Kortikosteroidler (prednizon gibi) ve bağışıklık sistemini baskılayan diğer ilaçlar (siklofosfamid gibi) iltihaplanmayı azaltmak için kullanılır.
• Organ hasarını önlemek veya yavaşlatmak: Tedavi, etkilenen organlara yönelik olarak da planlanır. Örneğin, böbrek vasküliti olan kişilerde tansiyon ilaçları ve diyet değişiklikleri gerekebilir.
• Belirtileri yönetmek: Ağrı kesiciler, ateş düşürücüler ve diğer ilaçlar, belirtileri hafifletmek için kullanılabilir.

Vaskülit, kronik bir hastalık olabilir ve yaşam boyu tedavi gerektirebilir. Tedaviye uyum sağlamak, düzenli kontrole gitmek ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, hastalığın kontrol altına alınması ve komplikasyonların önlenmesi için önemlidir.

• İlaçlarınızı düzenli olarak kullanın: Doktorunuzun talimatlarına göre ilaçlarınızı düzenli olarak kullanın ve doz atlamayın.
• Düzenli kontrole gidin: Doktorunuzla düzenli olarak görüşerek hastalığınızın takibini yaptırın.
• Sağlıklı beslenin: Dengeli ve sağlıklı beslenmek, bağışıklık sistemini destekler ve genel sağlığı iyileştirir.
• Düzenli egzersiz yapın: Doktorunuzun onay verdiği ölçüde düzenli egzersiz yapın.
• Stresten uzak durun: Stres, vasküliti tetikleyebilir veya alevlendirebilir. Stres yönetimi teknikleri (yoga, meditasyon gibi) uygulamak faydalı olabilir.
• Destek gruplarına katılın: Diğer vaskülit hastalarıyla deneyimlerinizi paylaşmak size destek olabilir.

A Life Sağlık Grubu olarak, vaskülit teşhisi ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış deneyimli romatologlardan oluşan bir ekibe sahibiz. İleri teknolojimiz ve hasta odaklı yaklaşımımızla, hastalarımıza en iyi bakımı sunmayı hedefliyoruz. Vaskülit ile ilgili herhangi bir endişeniz varsa veya daha fazla bilgi edinmek isterseniz, lütfen bizimle iletişime geçin.