Kardiyovasküler Hastalıklar Nelerdir?

Kardiyovasküler hastalık, kalp ve kan damarlarını etkileyen çok geniş bir hastalık grubunu ifade eder. Bu terim, özellikle kalp krizi, inme, kalp yetmezliği, hipertansiyon ve damar tıkanıklığı gibi durumları kapsar. Dünya genelinde ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alan kardiyovasküler hastalıklar, çoğu zaman yaşam tarzı ve genetik faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar.

Kardiyovasküler sistem, vücuda oksijen ve besinleri taşıyan ve atıkları uzaklaştıran dolaşım sistemini kapsar. Kalp, damarlar, arterler ve kılcal damarlar bu sistemin bir parçasıdır. Sistem sağlıklı çalışmadığında, vücudun pek çok bölgesinde ciddi sağlık sorunları gelişebilir.

Kardiyovasküler hastalıklar farklı alt türlerden oluşur ve her biri kendine özgü belirtiler, riskler ve tedavi gereksinimleri içerir. En yaygın türleri şunlardır:

Koroner arter hastalığı, kalbin beslenmesinden sorumlu olan damarların daralması veya tıkanması sonucu gelişen bir durumdur. Bu hastalık, ateroskleroz yani damar sertliği sonucu damarların iç yüzeylerinde biriken yağ, kolesterol ve diğer maddelerin damarları daraltmasıyla ortaya çıkar.

Nedenleri:

• Ateroskleroz (damar sertliği): Kalp damarlarının duvarlarında plak birikmesi, kan akışını engeller.
• Sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi, sağlıksız beslenme gibi yaşam tarzı faktörleri ateroskleroza yol açabilir.
• Genetik yatkınlık: Ailede kardiyovasküler hastalık öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir.
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve yüksek kolesterol de hastalığın gelişimine katkı sağlar.

Belirtiler:

• Göğüs ağrısı (anjina)
• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Kalp krizi
• Göğüs bölgesinde baskı veya sıkışma hissi

Tedavi:

• İlaç tedavisi: Kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücüler, beta blokerler.
• Cerrahi müdahale: Bypass ameliyatı veya stent yerleştirilmesi gerekebilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, sigara içmeme, düzenli egzersiz yapma.

Kalp yetmezliği, kalbin vücuda yeterli miktarda kan pompalayamaması durumudur. Bu durum, kalp kasının zayıflaması veya sertleşmesi sonucu gelişebilir. Kalp yetmezliği, akut ya da kronik olarak görülebilir.

Nedenleri:

• Koroner arter hastalığı: Kalbin kanla yeterince beslenememesi nedeniyle kalp yetmezliği gelişebilir.
• Hipertansiyon: Uzun süreli yüksek tansiyon, kalp kasını zorlar ve kalp yetmezliğine yol açabilir.
• Kalp kapakçığı hastalıkları: Kalp kapakçıklarının düzgün çalışmaması kalp yetmezliğine neden olabilir.

Belirtiler:

• Nefes darlığı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Bacaklarda şişlik
• Karında şişkinlik
• Çabuk yorulma
• Gece uyurken nefes darlığı

Tedavi:

• İlaç tedavisi: Diüretikler, ACE inhibitörleri, beta blokerler, aldosteron antagonistleri.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Tuz alımını sınırlamak, düzenli egzersiz, kilo kontrolü.
• Cihazlar ve cerrahi tedavi: Kalp pilinin takılması, kalp nakli.

Aritmi, kalbin normalden farklı bir hızda, düzenli veya düzensiz atmasıdır. En yaygın türü atrial fibrilasyondur. Aritmi, kalp kaslarının elektriksel iletimindeki bir aksaklık sonucu gelişir.

Nedenleri:

• Koroner arter hastalığı, kalp kaslarının oksijensiz kalmasına neden olabilir.
• Hipertansiyon ve kalp yetmezliği, aritmiyi tetikleyebilir.
• Alkol tüketimi, stres, aşırı kafein tüketimi, uykusuzluk gibi faktörler de aritmiyi artırabilir.

Belirtiler:

• Çarpıntı
• Baş dönmesi veya bayılma hissi
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Hızlı kalp atışı

Tedavi:

• İlaç tedavisi: Antiaritmik ilaçlar, kan sulandırıcılar.
• Elektriksel tedavi: Kardiyoversiyon veya ablasyon (kalp dokusunun yakılması).
• Kalp pili veya defibrilatör: Kalp ritmini kontrol altına almak için kullanılır.

Kalp kapakçığı hastalıkları, kalbin dört kapakçığının (aort, mitral, triküspit, pulmoner) düzgün çalışmaması sonucu gelişir. Bu hastalıklar kapakçıkların daralması (stenoz), yetersiz kapanması (regürjitasyon) veya yapısal bozuklukları şeklinde görülebilir.

Nedenleri:
Romatizmal kalp hastalığı: Geçirilmiş bir boğaz enfeksiyonunun kalp kapaklarına zarar vermesi.

Yaşlanma: Kapakçıkların yaşla birlikte sertleşmesi.

Doğumsal kalp hastalıkları: Doğumdan itibaren kalp kapakçıklarında yapı bozuklukları olabilir.

Belirtiler:
Nefes darlığı

Göğüs ağrısı

Çarpıntı

Yorgunluk

Bacaklarda şişlik

Tedavi:
İlaç tedavisi: Diüretikler, ACE inhibitörleri, kan sulandırıcılar.

Cerrahi müdahale: Kapak onarımı veya değişimi gerekebilir.

Aort stenozu gibi durumlarda balon valvüloplasti yapılabilir.

Periferik arter hastalığı, kalp dışındaki damarların daralması sonucu kan akışının azalmasıyla ortaya çıkar. Genellikle bacaklarda hissedilen ağrılar ve yürüme zorluklarıyla kendini gösterir.

Nedenleri:

• Ateroskleroz: Damar duvarlarında plak birikmesi, kan akışını engeller.
• Sigara kullanımı: Damarların daralmasına yol açarak periferik arter hastalığını tetikler.
• Hipertansiyon ve diyabet: Bu durumlar da PAH gelişimine zemin hazırlar.

Belirtiler:

• Yürürken bacaklarda ağrı (intermittent claudication)
• Bacaklarda uyuşma, soğukluk
• Cilt renginde değişiklik
• Yavaş iyileşen yaralar veya ülserler

Tedavi:

• İlaç tedavisi: Kan sulandırıcılar, damar genişletici ilaçlar.
• Cerrahi müdahale: Bypass ameliyatı veya balon anjiyoplasti.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Sigara bırakılmalı, düzenli egzersiz yapılmalıdır.

İnme, beynin belirli bir bölgesine kan akışının engellenmesi sonucu beyin hücrelerinin ölmesiyle oluşur. İskemik inme en yaygın türüdür ve genellikle damarların tıkanması sonucu meydana gelir.

Nedenleri:

• Ateroskleroz: Beyne giden damarların daralması ve tıkanması.
• Kalp hastalıkları: Özellikle atrial fibrilasyon, kan pıhtılarının beyne gitmesine neden olabilir.
• Hipertansiyon: Beyin damarlarının hasar görmesine yol açar.

Belirtiler:

• Ani baş dönmesi veya baş ağrısı
• Yüzde, kolda veya bacakta güçsüzlük
• Konuşma zorluğu
• Görme kaybı
• Denge kaybı

Tedavi:

• İlaç tedavisi: Pıhtı çözme ilaçları (tPA), kan sulandırıcılar.
• Cerrahi müdahale: Kanama durumunda cerrahi müdahale gerekebilir.
• Rehabilitasyon: Erken dönemde fiziksel ve konuşma terapisi önemlidir.

Kardiyovasküler hastalıklar, başlangıçta belirti vermeyebilir. Ancak ilerleyen dönemlerde hayati tehlike yaratabilecek belirtiler ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:

• Göğüs ağrısı veya sıkışması (angina)

• Nefes darlığı

• Çarpıntı

• Yorgunluk

• Bayılma

• Bacaklarda veya karında şişlik

• Ellerde ve ayaklarda soğukluk

• Cilt renginde morarma

• Ani baş dönmesi veya denge kaybı

Belirtiler hastalığın türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, kalp krizinde sol kola yayılan göğüs ağrısı görülürken, inmede yüz kaslarında asimetri ve konuşma bozukluğu gözlenebilir.

Kardiyovasküler hastalıklar genellikle birden fazla risk faktörünün bir araya gelmesiyle oluşur. Bu faktörlerden bazıları doğuştan gelirken bazıları ise yaşam tarzıyla ilişkilidir:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)

• Yüksek kolesterol

• Sigara kullanımı

• Diyabet

• Obezite ve aşırı kilo

• Hareketsiz yaşam tarzı

• Sağlıksız beslenme

• Aşırı alkol tüketimi

• Stres ve depresyon

• Ailede kalp hastalığı öyküsü

• İleri yaş

• Erkek cinsiyet (bazı türlerde risk daha yüksektir)

Bu risk faktörlerinin kontrol altına alınması, hastalık gelişimini büyük ölçüde önleyebilir veya geciktirebilir.

Kardiyovasküler hastalıklar, dünya genelinde ölümlerin başlıca nedenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, erken teşhis, hastalığın ilerlemesini durdurmak ve kalıcı hasar oluşmadan tedaviye başlamak açısından son derece önemlidir. Teşhis süreci, hastanın öyküsünün alınması, fiziksel muayene ve gelişmiş tanı testlerinin kombinasyonu ile yürütülür. Günümüzde modern tıp teknolojileri sayesinde kalp hastalıkları daha erken ve daha doğru şekilde teşhis edilebilmektedir.

Aşağıda, kardiyovasküler hastalıkların tanısında kullanılan başlıca yöntemler ayrıntılı olarak açıklanmıştır:

Kan testleri, kardiyovasküler riskin değerlendirilmesinde temel araçlardan biridir. Kalp-damar sağlığıyla doğrudan ilişkili biyokimyasal değerler, bu testlerle analiz edilir.

• Toplam kolesterol, HDL (iyi kolesterol), LDL (kötü kolesterol) ve trigliserid düzeyleri ölçülür.

• LDL seviyesinin yüksek ve HDL seviyesinin düşük olması, ateroskleroz (damar sertliği) ve koroner arter hastalığı riskini artırır.

• Yüksek kan şekeri düzeyi, diyabet varlığını gösterebilir ve bu durum kardiyovasküler hastalıklar için önemli bir risk faktörüdür.

• HbA1c testi, son 2-3 aylık ortalama kan şekeri seviyesini gösterir.

• Troponin, kalp kası hücrelerinde bulunan bir proteindir.

• Seviyesinin yükselmesi, akut miyokard enfarktüsü yani kalp krizi tanısında çok önemlidir.

• Özellikle göğüs ağrısı şikayetiyle başvuran hastalarda ilk bakılan biyomarkerdir.

EKG, kalbin elektriksel aktivitesini ölçen ve ritmini değerlendiren temel bir testtir.

Ne işe yarar?

• Kalp ritim bozuklukları (aritmiler)
• Geçirilmiş ya da yeni kalp krizi bulguları
• Kalp duvarlarındaki kalınlaşma (hipertrofi)
• İletim bozuklukları tespit edilebilir.

Nasıl yapılır?

• Göğüs, bilek ve ayak bileklerine elektrotlar yerleştirilerek kalbin elektriksel sinyalleri kayıt altına alınır.
• Hızlı, ağrısız ve non-invaziv bir işlemdir.

Ekokardiyografi, ses dalgaları kullanılarak kalbin yapısı ve fonksiyonunun görüntülenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Kalbin çalışma kapasitesi, kapakçık fonksiyonları ve kalp kasının durumu hakkında detaylı bilgi verir.

Kullanım alanları:

• Kalp kapakçığı hastalıkları
• Kalp yetmezliği
• Doğumsal kalp hastalıkları
• Kalp zarı (perikard) hastalıkları

Çeşitleri:

• Transtorasik ekokardiyografi (TTE): Göğüs duvarından yapılan standart ultrason.
• Transözofageal ekokardiyografi (TEE): Yemek borusu içinden yapılan, daha ayrıntılı görüntü sağlayan yöntem.

Efor testi, hastanın egzersiz yaparken kalbinin nasıl çalıştığını değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Genellikle koşu bandı ya da sabit bisiklet üzerinde yapılır.

Ne ölçülür?

• Egzersiz sırasında kalp hızı, kan basıncı, EKG bulguları izlenir.
• Göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi semptomların egzersizle ortaya çıkıp çıkmadığı değerlendirilir.

Ne amaçla kullanılır?

• Koroner arter hastalığı şüphesi olan bireylerde tanıya yardımcı olur.
• Kalp damarlarında tıkanıklık olup olmadığını gösterir.
• Tedavi sonrası iyileşme sürecini izlemek için de kullanılır.

Anjiyografi, kalp damarlarının ayrıntılı şekilde görüntülenmesini sağlayan, invaziv (girişimsel) bir tanı yöntemidir. Genellikle koroner arter hastalığı şüphesi varsa tercih edilir.

Nasıl yapılır?

• Kasık ya da el bileğinden bir kateter yardımıyla kalbe ulaşılır.
• Damar içerisine kontrast madde (boya) verilerek damar yapısı görüntülenir.
• Damar tıkanıklığı, daralma, plak oluşumu gibi durumlar net şekilde izlenebilir.

Avantajları:

• Gerekirse aynı seansta stent yerleştirme gibi müdahaleler yapılabilir.
• Kalp krizi gibi acil durumlarda hayat kurtarıcı olabilir.

BT Anjiyografi, vücuda herhangi bir girişim yapılmadan, damarların yüksek çözünürlüklü görüntülerle değerlendirilmesini sağlayan bir tekniktir. Özellikle koroner arter hastalığı taramasında yaygın olarak kullanılır.

Ne sağlar?

• Kalp damarlarında kireçlenme ve tıkanma
• Aort anevrizmaları, pulmoner emboli
• Doğumsal damar anomalileri

Avantajları:

• Non-invazivdir (cerrahi müdahale gerekmez).
• Ağrısızdır.
• Damar yapısını 3 boyutlu olarak değerlendirme imkânı sunar.

MR Anjiyografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) teknolojisi kullanılarak damarların detaylı görüntülenmesini sağlar. Özellikle yumuşak dokular ve kalp yapıları hakkında detaylı bilgi verir.

Kullanım alanları:

• Kalp kapakçıklarının değerlendirilmesi
• Kalp kası kalınlaşması (kardiyomiyopati)
• Kalp zarı ve doğumsal kalp anomalileri

Avantajları:

• Radyasyon içermez.
• Yüksek çözünürlüklü görüntüleme sağlar.
• Kontrast maddeye karşı hassasiyeti olan kişiler için alternatif olabilir.

Kardiyovasküler hastalıkların erken teşhisi, birçok durumda hayati önem taşır. Özellikle aile öyküsü olanlar, hipertansiyon, diyabet, obezite, sigara kullanımı gibi risk faktörlerine sahip bireylerde düzenli kontroller hayati önemdedir. Modern tıbbın sunduğu tanı testleri sayesinde, kalp hastalıkları erken evrede saptanabilir ve ilerlemeden kontrol altına alınabilir.

Kardiyovasküler hastalıklar, genellikle ani gelişen bir sağlık sorunu gibi algılansa da, aslında yıllar süren sessiz ve sinsi bir ilerleyiş gösterir. Bu hastalıklar, belirli evreler boyunca gelişir ve her evre, kalp-damar sistemine verilen zararın düzeyine göre sınıflandırılır. Bu süreçte, bazı evreler belirti vermese de, tanı testleri ve risk analizi ile hastalığın gelişimi izlenebilir.

Aşağıda, kardiyovasküler hastalıkların evreleri adım adım açıklanmakta ve her bir dönemin özellikleri detaylı olarak ele alınmaktadır.

Bu evre, henüz herhangi bir semptomun ortaya çıkmadığı, ancak bireyin kalp-damar hastalığı açısından risk altında olduğu dönemi temsil eder.

Bu dönemde neler olur?
Kişi kendini tamamen sağlıklı hisseder.

Ancak vücutta, kardiyovasküler sistem üzerinde olumsuz etkiler yaratacak risk faktörleri mevcuttur.

Ateroskleroz (damar sertliği) bu dönemde sessizce gelişmeye başlar.

Başlıca risk faktörleri:
Yüksek tansiyon (hipertansiyon)

Yüksek kolesterol düzeyleri (LDL yüksekliği, HDL düşüklüğü)

Sigara ve tütün ürünleri kullanımı

Obezite ve fiziksel hareketsizlik

Tip 2 diyabet ve insülin direnci

Ailede erken yaşta kalp hastalığı öyküsü

Sağlıksız beslenme alışkanlıkları

Stres, depresyon ve uyku bozuklukları

Bu evrede yapılması gerekenler:
Risk değerlendirmesi yapılmalı (örn. Framingham skoru, SCORE sistemi)

Düzenli kan testleri, tansiyon takibi, vücut kitle indeksi ölçümleriyle kontrol sağlanmalı

Yaşam tarzı değişiklikleriyle hastalık gelişimi engellenebilir

Bu dönemde kişi halen belirgin bir belirti yaşamaz, ancak kalp ve damar yapılarında gerçek, ölçülebilir düzeyde hasarlar başlamıştır. Hastalık bu evrede gizli ilerler.

Bu evrede ne olur?

• Damar duvarlarında plaklar oluşur, kan akışı yavaşlar.
• Mikrovasküler bozulmalar (küçük damar tıkanıklıkları) baş gösterebilir.
• Kalbin kas yapısında ve kapaklarında mikroskobik düzeyde değişimler meydana gelir.

Nasıl tespit edilir?

• BT anjiyografi, ekokardiyografi, kalp MR’ı gibi görüntüleme testleriyle damar darlığı ya da kalp duvarındaki değişiklikler tespit edilebilir.
• Elektrokardiyografi (EKG) hafif dalga bozukluklarını gösterebilir.
• Kan testlerinde CRP, troponin gibi belirteçlerde yükselme gözlemlenebilir.

Neden önemlidir?

• Bu evrede tanı konulursa, hastalık belirti vermeden tedaviye başlanabilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri ve koruyucu tedavi yöntemleri ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir.

Kardiyovasküler hastalıkların ilk klinik bulgularının görüldüğü evredir. Kalp ve damar sistemi artık görevlerini tam olarak yerine getirememeye başlar. Kişi bu dönemde belirgin şikayetlerle sağlık kuruluşuna başvurur.

Belirtiler nelerdir?

• Göğüs ağrısı (anjina pektoris): Özellikle eforla artar, dinlenince geçer.
• Nefes darlığı: Özellikle merdiven çıkma, yürüyüş gibi aktivitelerde ortaya çıkar.
• Çarpıntı ve ritim bozuklukları
• Baş dönmesi, bayılma hissi
• Yorgunluk ve halsizlik
• Bacaklarda şişlik (kalp yetmezliği bulgusu olabilir)
• Egzersiz kapasitesinde azalma

Bu evrede görülebilecek hastalıklar:

• Koroner arter hastalığı
• Kalp yetmezliği
• Aritmiler
• Hipertrofik kardiyomiyopati
• Kalp kapak hastalıkları

Tanı ve tedavi süreci:

• Kapsamlı kalp check-up’ı, EKG, efor testi, ekokardiyografi, troponin testi yapılır.
• Gerekirse anjiyografi ile damar yapısı değerlendirilir.
• İlaç tedavisi başlanır, bazı durumlarda stent, pacemaker (kalp pili) ya da cerrahi müdahale gerekebilir..

Bu evre, tedavi edilmeyen veya geç kalınmış kardiyovasküler hastalıkların ciddi sonuçlara yol açtığı, yaşam kalitesinin ciddi şekilde bozulduğu ve ölüm riskinin arttığı en tehlikeli dönemdir.

Bu evrede ne olur?

• Kalp kası ileri düzeyde zayıflar.
• Organlara yeterli kan pompalanamaz, sistemik sorunlar gelişir.
• Kronik kalp yetmezliği yerleşir.
• İnme (felç), ani kalp durması, akciğer ödemi, böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar.

Olası komplikasyonlar:

• İnme (iskemik veya hemorajik)
• Akut miyokard enfarktüsü (kalp krizi)
• Aritmiye bağlı ani ölüm
• Konjestif kalp yetmezliği
• Böbrek fonksiyon kaybı
• Periferik arter hastalığı nedeniyle amputasyon

Tedavi yaklaşımı:

• İleri düzey medikal tedavi (birden fazla ilaç grubu)
• Kalp destek cihazları, implantable defibrilatörler (ICD) kullanımı
• Kalp nakli gibi ileri tedavi seçenekleri gerekebilir
• Hastaların yoğun bakımda izlenmesi, rehabilitasyon süreci, psikososyal destek önemli hale gelir.

Kardiyovasküler hastalıkların dört temel evresi, hastalığın sessiz bir risk döneminden başlayarak, belirtilerle ilerlemesine ve nihayetinde ciddi organ hasarları ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlara uzanmasını ifade eder. Bu evrelerin her biri, farklı düzeyde önlem, teşhis ve tedavi gerektirir.

Erken evrede tespit edilen kardiyovasküler sorunlar, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile durdurulabilir ya da geriletilebilir. Ancak geç kalındığında kalıcı hasar, yaşam kalitesinde düşüş ve ölüm riski kaçınılmaz olabilir.

Bu nedenle, risk faktörlerini bilmek, düzenli kontroller yaptırmak ve erken evrede müdahale etmek, kalp-damar hastalıklarının önlenmesinde ve sağlıklı bir yaşam sürdürmede anahtardır.

Tedavi, hastalığın türüne ve evresine göre belirlenir. Amaç; kalp fonksiyonlarını korumak, kan akışını sağlamak ve yaşam kalitesini artırmaktır.

• Tuz ve yağ tüketimini sınırlamak

• Düzenli egzersiz yapmak (yürüyüş, yüzme, bisiklet)

• Sigarayı bırakmak

• Alkol tüketimini azaltmak

• Stres yönetimi uygulamak

• Antihipertansifler (Tansiyon düşürücü)

• Statinler (Kolesterol düşürücü)

• Antiplateletler ve antikoagülanlar (Kan sulandırıcı)

• Beta blokerler, ACE inhibitörleri (Kalp koruyucu)

• Diüretikler (Vücutta su tutulmasını azaltır)

• Anjiyoplasti ve stent yerleştirme: Tıkalı damarı açmak için kullanılır.

• Bypass ameliyatı: Tıkanan damar yerine yeni damar yolu açılır.

• Kalp pili (pacemaker): Ritim bozukluğu olan hastalarda kullanılır.

• Kapakçık değişimi: Hasarlı kapakların onarılması veya yenilenmesi.

Sağlıklı yaşam, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde temel unsurlardan biridir.

• Omega-3 içeren gıdalar (balık, ceviz, keten tohumu)

• Posalı gıdalar (sebze, meyve, tam tahıllar)

• Doymamış yağ asitleri (zeytinyağı, avokado)

• Az tuzlu ve az şekerli beslenme

• Trans yağlardan kaçınmak

• Günde en az 7-8 saat uyku

• Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz

• Sigara ve alkolü tamamen bırakmak

• Düzenli tansiyon, kan şekeri ve kolesterol kontrolü

Kardiyovasküler hastalıklardan korunmak, ciddi komplikasyonları önlemenin en etkili yoludur.

• Sağlıklı beslenme

• Kilo kontrolü

• Tansiyon ve kolesterol takibi

• Düzenli kontroller

• Stresle baş etme becerileri geliştirme

• Genetik yatkınlık varsa erken yaşta tarama

Kardiyovasküler hastalıklar, kalp ve damar sistemini etkileyen birçok hastalığı kapsayan geniş bir sağlık sorunu grubudur. Bu hastalıklarla ilgili toplumda sıkça merak edilen soruların yanıtlarını, uzman görüşlerine dayalı bilgilerle aşağıda bulabilirsiniz.

Evet, kardiyovasküler hastalıklar genetik olabilir. Eğer birinci derece yakınlarınızda (anne, baba, kardeş) erken yaşta kalp hastalığı öyküsü varsa, sizin için de bu hastalıklara yakalanma riski daha yüksek olabilir. Bu durum, genetik yatkınlık olarak adlandırılır.

Ancak genetik yatkınlık, mutlak bir kader değildir. Sağlıklı yaşam tarzı benimseyen bireylerde genetik riskler önemli ölçüde azaltılabilir. Özellikle;

• Sigara içmemek

• Sağlıklı beslenmek (sebze-meyve ağırlıklı, düşük tuz ve doymuş yağ içeren diyet)

• Düzenli egzersiz yapmak

• Stresi yönetmek

• Düzenli kalp kontrolleri yaptırmak

gibi koruyucu önlemlerle genetik risk minimize edilebilir.

Kardiyovasküler hastalıkların belirtileri, hastalığın türüne, evresine ve bireyin genel sağlık durumuna göre değişkenlik gösterebilir. Ancak aşağıdaki belirtiler en yaygın olarak gözlemlenen semptomlardır:

• Göğüs ağrısı (özellikle sol kolda yayılan, baskı tarzında)

• Çarpıntı ve düzensiz kalp atışları

• Nefes darlığı, özellikle eforla artan

• Bayılma veya baş dönmesi

• Yorgunluk ve halsizlik

• Bacaklarda şişlik, özellikle kalp yetmezliğinde

Bu belirtiler zaman zaman hafif olabilir, ancak ciddiye alınmalıdır. Erken dönemde teşhis, kalıcı hasar oluşmadan tedavi şansı sunar.

Kalp sağlığını kontrol etmek için kullanılan birçok farklı tanı yöntemi mevcuttur. Aşağıda, kalp hastalıklarının teşhisinde en sık başvurulan testler yer almaktadır:

• Kan testleri: Kolesterol düzeyleri (LDL, HDL, trigliserid), kan şekeri, C-reaktif protein (CRP), troponin gibi değerler kontrol edilir.

• Elektrokardiyografi (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini analiz eder, ritim bozukluklarını tespit eder.

• Ekokardiyografi: Kalbin yapısını ve pompalama gücünü değerlendiren bir ultrason yöntemidir.

• Efor testi: Egzersiz sırasında kalbin performansı ölçülür, koroner damar tıkanıklıkları hakkında bilgi verir.

• Anjiyografi: Kalp damarlarındaki daralma veya tıkanıklıkları doğrudan gösterir.

• BT anjiyografi / MR anjiyografi: Gelişmiş ve non-invaziv görüntüleme teknikleridir.

Bu testler sayesinde kalp sağlığı hakkında kapsamlı bir değerlendirme yapılabilir ve erken teşhis sağlanabilir.

Hayır. Kalp krizi, kardiyovasküler hastalıkların bir alt türüdür. Kardiyovasküler hastalık terimi, çok daha geniş bir hastalık grubunu kapsar ve şunları içerebilir:

• Koroner arter hastalığı

• Kalp yetmezliği

• Aritmiler (ritim bozuklukları)

• Kalp kapak hastalıkları

• İnme (felç)

• Periferik arter hastalıkları

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)

Kalp krizi (miyokard enfarktüsü) ise genellikle koroner damarların tıkanması sonucu kalp kasına yeterli kan gitmemesiyle oluşan akut bir durumdur. Kalp krizi, kardiyovasküler hastalıklar içinde hayati tehlike taşıyan ve acil müdahale gerektiren bir tablodur.

Kalp sağlığının korunması için düzenli kontroller büyük önem taşır. Kalp hastalığı riski taşıyan bireylerde, erken teşhis hayat kurtarıcı olabilir.

Kontrol sıklığı kişiye göre değişmekle birlikte genel öneriler şunlardır:

• 35 yaş üstü bireyler, risk faktörü olmasa bile yılda en az 1 defa kardiyoloji kontrolü yaptırmalıdır.
• Ailede kalp hastalığı öyküsü olanlar, daha genç yaşlardan itibaren takip altında olmalıdır.
• Diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, obezite gibi risk faktörlerine sahip olan bireylerin daha sık (6 ayda bir) kontrol edilmesi önerilir.
• Sigara kullanan bireyler, her yaşta kardiyolojik muayeneye alınmalıdır.
• Kadınlar için menopoz sonrası dönem, kalp hastalığı açısından riskli dönemlerden biridir; bu evreden sonra düzenli kontrol önerilir.

Unutmayın: Kalp hastalıklarının büyük bir kısmı, erken dönemde tespit edilirse tamamen önlenebilir ya da etkili şekilde yönetilebilir.

A Life Sağlık Grubu, modern tanı ve tedavi yöntemleriyle kardiyovasküler hastalıklar konusunda kapsamlı bir sağlık hizmeti sunmaktadır. Uzman kardiyolog kadromuz ve ileri düzey teknolojilerle;

• EKG, efor testi, ekokardiyografi ve anjiyografi gibi tanı hizmetleri

• Modern kalp ameliyatları ve stent uygulamaları

• Tüm yaş grupları için koruyucu kardiyoloji programları

• Sağlıklı yaşam koçluğu ve diyetisyen desteği

gibi birçok konuda sizlere destek olmaktayız. Dilerseniz online randevu sistemimiz üzerinden hızlıca muayene randevusu alabilir, kalp sağlığınızı güvence altına alabilirsiniz.