Katarakt Nedir?

Katarakt, genellikle yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkar, ancak başka faktörler de katarakta rol oynayabilir. Bunlar şunları içerir:

• Yaşlanma: Yaşlandıkça, gözün doğal lensindeki proteinlerin birikmesi artar ve bu da katarakta önemli bir faktördür.
• Genetik faktörler: Bazı insanlar genetik yatkınlık nedeniyle katarakt riski altındadır.
• Göz yaralanmaları: Göze darbe almak, gözdeki lensin hasar görmesine ve katarakt gelişmesine neden olabilir.
• Uzun süreli kortikosteroid kullanımı: Kortikosteroidler gibi bazı ilaçlar, uzun süreli kullanımda katarakt riskini artırabilir.
• Diyabet: Diyabet hastaları, yüksek kan şekeri seviyeleri nedeniyle katarakt geliştirme riski altındadır.
• Ultraviyole (UV) ışınları: Güneş ışığına uzun süre maruz kalmak, UV ışınlarının lenslerde birikmesine neden olarak katarakta rol oynayabilir.
• Diğer hastalıklar: Katarakt, bazı hastalıkların bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Örneğin, romatoid artrit, HIV/AIDS ve bazı nörolojik hastalıklar katarakt riskini artırabilir.

Kataraktın belirtileri, genellikle yavaş yavaş gelişir ve başlangıçta hafif olabilir. Ancak zamanla, katarakt görme keskinliğinde önemli bir azalmaya neden olabilir. Kataraktın belirtileri şunları içerebilir:

• Bulanık veya puslu görüş: Katarakt, görüntülerin bulanık veya puslu görünmesine neden olabilir. Bu, objelerin net bir şekilde odaklanamamasına neden olur.
• Işıklı halkalar: Katarakt, ışık kaynaklarının etrafında halkalar veya halo görünümüne neden olabilir. Bu, özellikle gece sürüş sırasında problem yaratabilir.
• Renklerin solması: Katarakt, renklerin solması veya matlaşmasına neden olabilir. Bu, özellikle renkli nesnelerin tanınmasında problem yaratabilir.
• Çift görme: Katarakt, çift görme veya gözlerinizin ayrı yönlere bakması gibi problemlere neden olabilir.
• Gözlük reçetelerinde sık sık değişiklik yapma ihtiyacı: Katarakt, görme değişiklikleri nedeniyle gözlük reçetelerinde sık sık değişiklik yapılmasını gerektirebilir.
• Gözlük takmaya rağmen görme sorunları yaşama: Katarakt, gözlük takmaya rağmen görme sorunları yaşanmasına neden olabilir.

Kataraktın belirtileri genellikle yavaş yavaş gelişir ve fark edilmeleri zaman alabilir. Bu nedenle, 50 yaşın üzerindeyseniz ve görme değişiklikleri yaşıyorsanız, bir göz doktoruna görünmeniz önerilir.

Kataraktın birkaç farklı türü vardır ve her biri farklı nedenlere bağlı olarak gelişir. Katarakt türleri şunlardır:

• Yaşa Bağlı Katarakt: Yaşa bağlı katarakt, en yaygın katarakt türüdür ve yaşlanma süreciyle doğrudan ilişkilidir. Yaşa bağlı katarakt, genellikle 60 yaşından sonra gelişir.
• Konjenital Katarakt: Konjenital katarakt, doğumda var olan bir katarakttır. Bu tür katarakt, bebeklerde veya küçük çocuklarda görülebilir ve genellikle genetik faktörler veya enfeksiyonlar gibi nedenlerle ortaya çıkar.
• Travmatik Katarakt: Travmatik katarakt, göz yaralanmalarından kaynaklanır ve çoğunlukla ciddi bir darbe veya kazanın sonucunda oluşur.
• Radyasyona Bağlı Katarakt: Radyasyona bağlı katarakt, yüksek miktarda radyasyona maruz kalmaya bağlı olarak gelişebilir.
• İlaç Kataraktı: Bazı ilaçlar, özellikle uzun süreli kullanıldığında, katarakta rol oynayabilir. Bunlar arasında kortikosteroidler, kemoterapi ilaçları ve psikotropik ilaçlar bulunur.
• Sekonder Katarakt: Sekonder katarakt, önceden yapılmış bir göz ameliyatının bir yan etkisi olarak gelişebilir. Bu tür katarakt, katarakt ameliyatından sonra da görülebilir.

Katarakt türleri arasında yaşa bağlı katarakt en yaygın olanıdır ve çoğu katarakt tedavisi bu tür kataraktlar için uygulanır. Ancak, diğer katarakt türleri de tedavi gerektirebilir.

Kataraktın tanısı, bir göz doktoru tarafından yapılan kapsamlı bir göz muayenesi ile konulabilir. Göz doktoru, gözlerinizi ayrıntılı bir şekilde inceleyecektir. Bu inceleme sırasında şunlar yapılabilir:

• Göz muayenesi: Göz doktoru, gözünüzün ön kısmını bir mikroskop kullanarak inceleyecektir.
• Göz bebeği genişletme: Göz doktoru, göz bebeğinizi genişletmek için özel bir damla kullanacaktır. Bu, göz bebeğinin doğal olarak genişlemesine ve daha ayrıntılı bir görüntü alınmasına olanak sağlar.
• Görme testi: Göz doktoru, görme keskinliğinizi ölçmek için bir görme testi yapacaktır.
• Yüzeyel görünüm testi: Göz doktoru, gözünüzün yüzeyel görünümünü inceleyerek, gözde diğer olası sorunları dışlamak için bir test yapacaktır.
• Ultrason: Nadir durumlarda, ultrason kullanılarak gözün iç kısmının daha ayrıntılı bir görüntüsü elde edilebilir.

Bu testlerin sonucunda, göz doktoru kataraktın varlığını teşhis edebilir ve kataraktın cinsi ve şiddeti hakkında bilgi sahibi olabilir. Bu bilgiler, kataraktın ne kadar ilerlediğine bağlı olarak tedavi seçeneklerini belirlemek için kullanılabilir.

Katarakt tedavisi, genellikle cerrahi müdahaleyi içerir. Katarakt tedavisi için kullanılan başlıca tedaviler şunlardır:

• Katarakt cerrahisi: Kataraktın ilerlemesi halinde, katarakt cerrahisi, bulanıklaşan doğal lensin çıkarılması ve yerine yapay bir lens (intraoküler lens) yerleştirilmesi işlemidir. Bu ameliyat, kataraktın neden olduğu görme kaybını geri döndürmek için en etkili tedavidir. Ameliyat, genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hızlı bir şekilde tamamlanır.
• Gözlük ve kontakt lensler: Erken aşamalarda, gözlük veya kontakt lensler, bulanık görüş semptomlarını düzeltmek için kullanılabilir. Ancak, bu yöntemler genellikle ileri katarakt vakalarında yeterli olmaz.
• Yeni lens teknolojileri: Yeni lens teknolojileri, katarakt ameliyatı sırasında yerleştirilebilen özel lenslerdir. Bu lensler, hastanın daha net ve keskin bir görüş elde etmesine yardımcı olabilir.
• Katarakt önleyici önlemler: Kataraktın önlenmesi için UV koruyucu güneş gözlükleri takmak, sigara içmemek ve düzenli göz muayeneleri yaptırmak gibi önlemler almak önemlidir.

Katarakt cerrahisi, en yaygın katarakt tedavisidir ve başarılı sonuçlar verir. İşlem, komplikasyon riskleri düşük olduğundan genellikle güvenli ve etkilidir. Ancak, herhangi bir tıbbi prosedürde olduğu gibi, ameliyat riskleri ve faydaları değerlendirilmelidir.

Katarakt, her yaşta görülebilir ancak genellikle 60 yaşın üzerindeki insanlarda daha yaygındır. Yaşa bağlı katarakt, katarakt vakalarının çoğunu oluşturur ve bu tür kataraktın görülme sıklığı yaşla birlikte artar. Bununla birlikte, katarakt genç yaşlarda da ortaya çıkabilir. Konjenital katarakt, doğumdan önce veya doğumda gelişebilir. Travmatik katarakt, göz yaralanmalarından kaynaklanabilir ve bu, genç insanlarda da görülebilir. İlaç kataraktı, uzun süreli ilaç kullanımından kaynaklanabilir ve bu nedenle her yaşta görülebilir.

Kataraktın gelişme riski, ayrıca kişinin genetik yatkınlığı, sigara içme alışkanlığı, düşük doğum ağırlığı, uzun süreli kortikosteroid kullanımı, diyabet ve aşırı UV ışınlarına maruz kalma gibi faktörlere bağlı olarak artabilir. Bu nedenle, bu faktörlere maruz kalan insanlar daha yüksek katarakt riskine sahip olabilirler.

Katarakt, doğru şekilde tedavi edilmediği takdirde, bazı komplikasyonlara neden olabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Görme kaybı: Katarakt, görme kaybına neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, katarakt ilerleyebilir ve görme keskinliği giderek kötüleşebilir.

• Renk görme sorunları: Katarakt, renk görme sorunlarına neden olabilir. Renkler soluk veya mat görünebilir.
• İki gözde katarakt: Bazı insanlarda, her iki gözde de katarakt gelişebilir. Bu, günlük aktiviteleri etkileyebilir ve iş veya sürüş gibi aktivitelerde zorluklar yaratabilir.
• Astigmatizma: Katarakt ameliyatı sonrası astigmatizma, bir kornea sorunu, gelişebilir.
• Kapsüler katarakt: Katarakt ameliyatından sonra, yıllar sonra “kapsüler katarakt” adı verilen bir durum ortaya çıkabilir. Bu durumda, ameliyat sırasında yerleştirilen yapay lensin arkasındaki kapsül, bulanıklaşarak katarakt benzeri semptomlara neden olabilir.
• Ameliyat sonrası enfeksiyon: Katarakt ameliyatı sonrasında enfeksiyon gelişebilir, ancak bu nadir bir durumdur.

Kataraktın erken teşhisi ve tedavisi, bu komplikasyonların riskini azaltabilir. Katarakt, doğru şekilde tedavi edildiğinde, genellikle komplikasyonlar yaşanmadan tedavi edilebilir ve hastanın görme keskinliği iyileştirilebilir.

Katarakt ameliyatı, kataraktın ilerlemesi halinde görme kaybını önlemek için yapılan bir işlemdir. Ameliyat, genellikle lokal anestezi altında yapılır ve yaklaşık 15-30 dakika sürer. Ameliyat sırasında, gözün ön kısmındaki doğal lens çıkarılır ve yerine yapay bir lens (intraoküler lens) yerleştirilir.

Katarakt ameliyatının adımları şunları içerebilir:

• Gözün uyuşturulması: Ameliyat öncesi, göz doktoru bir lokal anestezik damla kullanarak gözünüzü uyuşturur.
• Göz açma: Göz doktoru, göz kapaklarınızı açık tutmak için özel bir cihaz kullanacaktır.
• Kornea kesisi: Göz doktoru, kornea üzerinde küçük bir kesik yapacaktır.
• Lens çıkarılması: Kataraktın etkilediği doğal lens, ultrasonik ses dalgalarıyla parçalanarak çıkarılır.
• Yapay lens yerleştirme: Yerinden çıkarılan doğal lensin yerine yapay bir lens yerleştirilir.
• Kornea kesisi kapatma: Göz doktoru, kornea kesimini kapatmak için bir dikiş veya kendiliğinden eriyen bir malzeme kullanacaktır.

Katarakt ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler şunları içerebilir:

• Gözü korumak: Ameliyat sonrasında, gözünüzü korumak için birkaç gün boyunca gözlük veya koruyucu bir bantaj takmanız gerekebilir. Göz doktorunuz size ameliyattan sonra ne kadar süre boyunca bu koruyucu önlemleri almanız gerektiğini söyleyecektir.
• Göz damlalarını kullanmak: Göz doktorunuz, ameliyattan sonra göz damlaları kullanmanızı önerir. Bu damlalar, enfeksiyonları önlemek, inflamasyonu azaltmak ve gözünüzün iyileşme sürecine yardımcı olmak için kullanılır. Doktorunuz size hangi damlaları kullanmanız gerektiğini ve hangi sıklıkta kullanmanız gerektiğini söyleyecektir.
• Ağır kaldırmaktan kaçınmak: Ameliyattan sonra, ağır kaldırmaktan kaçınmanız gerekebilir. Bu, gözünüzün iyileşme sürecine yardımcı olacaktır.
• Göz enfeksiyonlarına karşı önlem almak: Ameliyattan sonra, göz enfeksiyonlarına karşı önlem almak önemlidir. Göz doktorunuz size nasıl enfeksiyonlardan kaçınabileceğinizi söyleyecektir.
• Göz yıkama: Göz doktorunuz, ameliyattan sonra göz yıkama önerileri de verebilir. Bu, gözünüzün iyileşme sürecine yardımcı olabilir.
• Kontrol randevularına gitmek: Ameliyattan sonra, doktorunuz size takip randevuları verecektir. Bu randevulara gitmek, gözünüzün iyileşme sürecini takip etmek ve herhangi bir olası sorunun erken teşhis edilmesine yardımcı olmak için önemlidir.