Kreatinin Nedir ?

Kas metabolizması sonucu oluşan ve böbrekler aracılığıyla idrarla atılan bir atık maddedir. Kandaki kreatinin seviyesi, böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını gösterir.

• Yüksek kreatinin: Böbrek fonksiyonlarının bozulduğunu gösterebilir.
• Düşük kreatinin: Genellikle düşük kas kütlesiyle ilişkilidir.

Kreatinin takibi, böbrek sağlığını izlemek ve olası hastalıkları erken teşhis etmek açısından önemlidir.

Kas metabolizması sırasında oluşan ve böbrekler aracılığıyla atılan doğal bir atık maddedir. Kaslar, özellikle kısa süreli ve yoğun aktivitelerde enerji sağlamak amacıyla kreatin fosfat kullanır. Bu molekülün parçalanması sonucu ortaya çıkan kreatinin, kan dolaşımına karışır.

Kreatinin, vücuttan böbrekler yoluyla atılır. Bu yüzden, kandaki kreatinin seviyeleri böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için önemlidir.

Kreatinin düzeyinin yüksek olması, genellikle böbreklerin bu atık maddeyi iyi süzemediklerini gösterir. Bu durum, böbrek fonksiyonlarında bir sorun olabileceğini işaret eder. Bu durum, böbrek hastalıkları, böbrek yetmezliği veya kreatinin idrar yolu tıkanıklıklarıyla ilişkilendirilebilir.

Kreatinin düzeyinin düşük olması, genellikle büyük bir sağlık sorunu değildir. Ancak, kas kütlesinin azalması, yetersiz beslenme veya bazı kas hastalıklarıyla ilgili olabilir.

Seviyeleri yaş, cinsiyet, kas kütlesi ve beslenme alışkanlıkları gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Örneğin, erkeklerde daha fazla kas kütlesi olduğu için kreatinin düzeyleri genellikle kadınlardan daha yüksektir.

Kreatinin seviyesinin düzenli olarak izlenmesi, böbrek sağlığını korumak ve böbrek hastalıklarının erken teşhisini sağlamak için önemlidir.

Kas metabolizmasının bir atık ürünü olup böbrekler aracılığıyla vücuttan atılır. Kanda kreatinin düzeyinin yükselmesi, böbrek fonksiyonlarının azaldığını gösterebilir. Düzenli takip, erken tanı ve uygun tedaviyle böbrek sağlığı korunabilir.

• Peki, kreatinin değeri neden yükselir veya düşer?
• Hangi seviyeler uzman değerlendirmesi gerektirir?

A Life Sağlık Grubu Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Ebru Uz, hakkında bilinmesi gerekenleri, testin sonucunun ne anlama geldiğini ve böbrek sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken noktaları sizler için anlatıyor.

Kreatin, vücutta doğal olarak üretilen ve kas hücrelerinde yoğun olarak bulunan bir bileşiktir. Kaslara enerji sağlamak için önemli bir rol oynar. Sporcular ve egzersiz yapan kişiler tarafından sıkça takviye olarak kullanılır.

Kreatin, kaslarda fosfokreatin formunda depolanır ve yoğun egzersizlerde ATP üretimini hızlandırarak kaslara anında enerji sağlar. Bu sayede yorgunluk gecikir ve performans artar.

Faydaları şunlardır:

• Kas gücü ve dayanıklılık artışı: Kas gücünü ve patlayıcı kuvveti artırır.
• Kas hacmi: Kas hücrelerine su çekerek hacim kazandırır.
• Kas büyümesi: Protein sentezini destekleyerek kas gelişimini teşvik eder.
• Beyin fonksiyonları: Hafıza ve odaklanmayı iyileştirebilir, özellikle vejetaryen ve vegan bireylerde belirgin etkiler gösterir.
• Toparlanma süreci: Egzersiz sonrası kas onarımını hızlandırarak yorgunluğu azaltır.

Kreatin, egzersiz performansını artırır. Ayrıca kas yapısını geliştirir ve iyileşme sürecini hızlandırır.

Kreatin normal değerleri, yaşa, cinsiyete ve kas kütlesine bağlı olarak değişebilir. Genel olarak kabul edilen normal aralıklar şu şekildedir:

• Yetişkin Erkekler: 0.6 - 1.2 mg/dL
• Yetişkin Kadınlar: 0.5 - 1.1 mg/dL
• Çocuklar: 0.3 - 0.7 mg/dL

Ancak, bu değerlerin laboratuvarlara göre küçük farklılıklar gösterebileceğini unutmamak önemlidir. Her zaman doktor kontrolünde test yaptırdığınız laboratuvarın referans aralıklarını dikkate almalısınız.

Kreatinin Neden Yükselir? Böbreklerin süzme işlevinde bir bozulma olduğunu gösterir. Normalde kreatin, kas metabolizmasının bir yan ürünü olup böbrekler tarafından kandan süzülüp idrarla atılır. Ancak böbrek fonksiyonları zayıfladığında, bu atık madde kanda birikmeye başlar.

Kreatin yüksekliğine yol açabilecek bazı hastalıklar ve nedenler:

1. Böbrek hastalıkları: Kronik böbrek yetmezliği, glomerülonefrit, akut böbrek hasarı.
2. İdrar yolu tıkanıklıkları: Böbrek taşı, prostat büyümesi veya tümörler.
3. Dehidrasyon: Ciddi sıvı kaybı, böbreklerin süzme kapasitesini azaltır.
4. İlaçlar: Böbreklere yük bindiren ilaçlar, örneğin NSAID’ler ve bazı antibiyotikler.
5. Diğer nedenler: Aşırı kas yıkımı (rabdomiyoliz), düşük tansiyon, ağır enfeksiyonlar, bazı hormonal hastalıklar.

Doğrudan bir hastalık değil, altta yatan bir sorunun belirtisidir. Bu durumda uzman yardımı alınmalı ve gerekli testler yapılmalıdır.

Genellikle erken evrelerde belirti vermez, ancak böbrek fonksiyonları bozulduğunda şu belirtiler ortaya çıkabilir:

1. Yorgunluk ve Halsizlik: Toksin birikimi enerji düşüşüne yol açar.
2. İştahsızlık: Böbrekler düzgün çalışmadığında iştah kaybı görülebilir.
3. Mide Bulantısı ve Kusma: Artan toksin seviyesi sindirimi zorlaştırabilir.
4. İdrar Değişiklikleri:

• İdrar miktarında artış veya azalma
• Koyu renkli veya köpüklü idrar
• Gece sık idrara çıkma

1. Şişlik (Ödem): Ayak, el ve bileklerde sıvı birikimi görülebilir.
2. Nefes Darlığı: Akciğerlerde sıvı birikmesi solunumu zorlaştırabilir.
3. Kaşıntı: Ciltteki atık maddeler kaşıntıya neden olabilir.
4. Kas Krampları: Elektrolit dengesizlikleri kasları etkileyebilir.
5. Uyku Bozuklukları: Toksin birikimi uyku düzenini bozabilir.

Bu belirtiler başka hastalıklarla da ilişkilendirilebilir, bu yüzden düzenli sağlık kontrolleri ve kan testleri önemlidir.

Böbreklerin atık maddeleri yeterince süzmediğini gösterir ve ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Başlıca etkileri şunlardır:

• Böbrek Yetmezliği: Kreatininin uzun süre yüksek kalması, böbreklerin görevini tamamen veya kısmen yitirmesine neden olabilir. Bu durum, toksinlerin kanda birikmesiyle hayati tehlike yaratabilir.
• Sıvı ve Elektrolit Dengesizliği: Sodyum, potasyum ve fosfor gibi minerallerin dengesi bozulur. Bu da kalp ritim bozuklukları, kas krampları gibi sorunlara yol açabilir.
• Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Böbrek fonksiyonu zayıfladıkça kan basıncı artabilir. Bu da kalp krizi ve felç riskini yükseltir.
• Anemi (Kansızlık): Böbrekler, kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyaran eritropoietin hormonunu üretir. Fonksiyon kaybı bu üretimi azaltır ve kansızlığa yol açar.
• Kemik Sağlığında Bozulma: Kalsiyum ve fosfor dengesi bozulduğunda kemikler zayıflar ve kırılgan hale gelir.
• Kalp-Damar Hastalıkları: Böbrek sorunları, kalp krizi ve damar tıkanıklığı gibi kardiyovasküler riskleri artırır.
• Metabolik Asidoz: Böbrekler asit-baz dengesini koruyamazsa, vücutta asit birikir. Bu duruma metabolik asidoz denir.

İdrarda normalden fazla kreatin bulunması durumudur ve genellikle böbrek fonksiyonlarındaki bir sorunun işaretidir. Kreatin, kaslarda enerji üretimi sırasında oluşan bir atık üründür ve sağlıklı böbrekler tarafından filtrelenip idrarla atılır. İdrarda kreatin seviyesinin yükselmesi, böbreklerin bu atık maddeyi daha fazla uzaklaştırdığını gösterir.

İdrarda Kreatinin Yüksekliğine Neden Olabilecek Durumlar:

• Böbrek Hastalıkları: Bazı böbrek hastalıkları, böbreklerin daha fazla kreatin filtrelemesine neden olabilir.
• Yoğun Egzersiz: Aşırı egzersiz, kaslarda artan kreatin üretimi nedeniyle idrarla atılan miktarın yükselmesine yol açabilir.
• Yüksek Proteinli Diyetler: Aşırı protein tüketimi, kreatin üretimini artırarak idrardaki seviyesini yükseltebilir.
• Bazı İlaçlar: Böbrek fonksiyonlarını etkileyen ilaçlar, idrardaki kreatin seviyesini artırabilir.

İdrarda kreatin yüksekliği tespit edilirse, altta yatan nedeni belirlemek için bir doktora başvurmak önemlidir. Doktor, ek testler ve görüntüleme yöntemleri ile durumu değerlendirebilir.

Kreatinin Düşüklüğü Neden Olur? Kandaki kreatinin normal değerlerin altına inmesi durumudur. Bu, genellikle kas kütlesindeki azalma veya kreatin üretimini etkileyen sağlık sorunları ile ilişkilidir. Yaşlanma, kas hastalıkları, uzun süre hareketsizlik, yetersiz beslenme ve karaciğer hastalıkları kreatinin seviyelerini düşürebilir.

Ayrıca, hamilelik ve bazı ilaçlar da kreatinin düşüklüğüne yol açabilir. Doğrudan böbrek fonksiyonlarını etkilemeyebilir, ancak altta yatan nedenlere bağlı olarak kas zayıflığı, yorgunluk gibi belirtiler gözlemlenebilir.

Kreatinin Tahlili Sonucu Düşüklüğü Tespit Edildiğinde:

Kreatinin düşüklüğü görüldüğünde, altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavinin başlatılması için bir doktora başvurulmalıdır.

Kreatinin Neden Düşer? Düşüklüğü genellikle belirgin semptomlar göstermez ve çoğu zaman rutin kan testlerinde tesadüfen fark edilir. Ancak, altta yatan sebeplere bağlı olarak bazı belirtiler ortaya çıkabilir. İşte düşüklüğüne neden olabilecek durumlarla ilişkili bazı belirtiler:

1. Kas Kaybı ve Kas Güçsüzlüğü: Kreatinin seviyesinin düşmesi, kas kaybına neden olur. Bu durum, kas güçsüzlüğü, yorgunluk ve egzersiz yapma yeteneğinde azalmaya yol açabilir.
2. Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer hastalıklarında kreatinin seviyesi düşebilir. Bu durum, sarılık, karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtilere yol açabilir.
3. Hamilelik: Hamilelikte kreatinin düşüklüğü yaygın olsa da genellikle belirti vermez. Ancak, bazı durumlarda idrar yolu enfeksiyonları veya böbrek fonksiyonlarında azalma gibi sorunlar meydana gelebilir.
4. Düşük Kas Kütlesi: Yaşlılar ve yetersiz beslenen bireylerde kas kütlesinin azalması, kreatinin seviyelerinin düşmesine neden olabilir.
5. İlaçlar: Bazı ilaçlar da kreatinin seviyelerini düşürebilir.

Genellikle ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz, ancak altta yatan nedene bağlı olarak bazı problemler ortaya çıkabilir. İşte düşüklüğünün oluşturabileceği potansiyel sorunlar:

1. Kas Güçsüzlüğü ve Egzersiz Toleransı Azalması: Kas kaybı, kreatinin seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Bu durumda, kas zayıflığı, yorgunluk ve egzersiz toleransında azalma gibi problemler görülebilir. Kas gücü azaldıkça, kişi günlük aktiviteleri yaparken zorlanabilir.
2. Karaciğer Hastalığı: Karaciğer fonksiyonları bozulduğunda, sarılık, karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi problemler yaşanabilir. Karaciğer hastalıkları kreatinin düşüklüğüne yol açabileceği gibi, diğer organ fonksiyonlarını da olumsuz etkileyebilir.
3. Hamilelikte Komplikasyonlar: Hamilelikte kreatinin düşüklüğü sık görülür. Bu durum böbrek işlevlerinde azalmaya veya idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Hamilelik sırasında böbrek ve idrar yolu sağlığına dikkat edilmesi önemlidir.
4. Düşük Kas Kütlesi: Yaşlılar ve yetersiz beslenen kişilerde kas kütlesinin azalması, kreatinin düşüklüğüne yol açabilir. Bu durum, kas zayıflığına neden olabilir ve düşme riskini artırabilir.
5. İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar kreatinin seviyesini düşürebilir. Bu durum, böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ve uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Düşüklüğü tespit edildiğinde, altta yatan nedenin belirlenmesi çok önemlidir. Bu, doğru tedavi ve sağlık yönetimini sağlamak için gereklidir.

Düşüklüğüne sebep olan başlıca etkenler şunlardır:

1. Kas Kütlesi Azalması: Yaşlılık, uzun süre yatak istirahati veya kas hastalıkları gibi durumlar kreatin seviyesini düşürebilir.
2. Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer, kreatin üretiminde rol oynar; bu yüzden karaciğer hastalıkları kreatinin düşüşüne yol açabilir.
3. Hamilelik: Kan hacminin artması ve böbreklerin daha fazla çalışması nedeniyle geçici olarak kreatinin seviyesi düşebilir.
4. Yetersiz Beslenme: Düşük proteinli diyetler, kas kütlesini azaltarak kreatinin seviyelerinin düşmesine neden olabilir.
5. İlaçlar: Bazı ilaçlar, kreatinin metabolizmasını etkileyerek düşüşe yol açabilir.
6. Kas Distrofisi: Genetik kas hastalıkları, kreatinin üretiminin düşmesine neden olabilir.
7. Aşırı Sıvı Alımı: Fazla sıvı alımı, kanı seyreltip kreatinin seviyelerini düşürebilir.

Kas metabolizmasının bir atık ürünü olan kreatininin, kandaki seviyesinin normalin altına düşmesidir. Seviyesi, kas kütlesiyle doğru orantılı olduğu için, düşüklük genellikle kas kaybıyla ilişkilidir.

Düşüklüğüne neden olan bazı faktörler şunlardır:

• Kas kaybı: Yaşlılık, uzun süreli hareketsizlik, kas hastalıkları veya yetersiz beslenme gibi durumlar.
• Karaciğer hastalıkları: Kreatinin üretimini etkileyebilir.
• Hamilelik: Kan hacminin artması ve böbreklerin daha fazla çalışması nedeniyle geçici düşüş olabilir.

Düşüklüğü genellikle belirti vermez, ancak altta yatan nedeni tespit etmek ve tedavi için doktor önerisi önemlidir.

Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılan bir kan testidir. Kaslardan atık ürün olarak salınır ve böbrekler tarafından kandan süzülerek idrara atılır. Kandaki seviyesinin ölçülmesi, test sonucunda böbreklerin sağlıklı çalışıp çalışmadığını gösterir.

• Yüksek kreatinin seviyesi: Böbreklerin atık ürünleri yeterince temizleyemediğini, böbrek fonksiyonlarının zayıf olduğunu gösterir.
• Düşük kreatinin seviyesi: Kas kaybı veya karaciğer hastalığı gibi durumlardan kaynaklanabilir.

Test, genellikle rutin kan testlerinin bir parçası olarak yapılır. Ayrıca, böbrek hastalığı riski olan kişilerde böbrek fonksiyonlarını izlemek için de kullanılır. Sonuçlar birkaç gün içinde elde edilir. Ayrıca, kreatinin klirensi testi, böbreklerin kreatini ne kadar hızlı temizlediğini göstererek daha ayrıntılı bilgi sağlar.

Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kritik bir rol oynayan basit bir kan testidir. İşlem, öncelikle bir sağlık uzmanı tarafından kolunuzdaki damardan alınan küçük bir kan örneği ile başlar. Bu işlem hızlı ve nispeten ağrısızdır.

Ardından, alınan kan örneği laboratuvara gönderilir. Burada uzman teknisyenler, kandaki kreatinin miktarını ölçmek için özel ekipman kullanır.

Kasların enerji üretimi sırasında ortaya çıkan ve böbrekler tarafından kandan süzülerek idrarla atılan bir atık maddedir. Kas kütlesiyle doğru orantılı olarak üretilir ve kandaki seviyesi, böbrek fonksiyonlarının bir göstergesi olarak kabul edilir.

Kreatin kinaz (CK), vücudumuzda özellikle kas hücrelerinde bulunan ve enerji üretiminde önemli rol oynayan bir enzimdir. Bu enzim, kreatin fosfat adı verilen molekülleri parçalayarak hücrelerin enerji ihtiyacını karşılar. Kas hasarı durumunda, CK enzimi kan dolaşımına sızar ve kandaki seviyesi yükselir. Bu nedenle, CK testi, kas hastalıkları, kalp krizi ve diğer kas hasarı durumlarının teşhisinde kullanılır.

Seviyesini düşürmek için öncelikle altta yatan nedeni belirlemek ve tedavi etmek önemlidir. Yüksek seviyeleri genellikle böbrek fonksiyonlarının azaldığını gösterir ve bu durumda bir doktora başvurmak şarttır. Doktor, altta yatan nedeni belirleyerek sağlık durumuna uygun tedavi yöntemlerini önerecektir.

Bazı potansiyel zararları şunlardır:

1. Dehidrasyon ve Kas Krampları: Kreatin, kaslarda su tutar. Yeterli su almazsanız, dehidrasyon olabilir. Bu durum kas kramplarına yol açabilir.
2. Sindirim Sorunları: Mide bulantısı, ishal veya karın ağrısı gibi sindirim problemleri de görülebilir.
3. Böbrek Etkileri: Sağlıklı kişilerde kreatin kullanımı böbrek fonksiyonlarını etkilemez. Ancak böbrek rahatsızlığı olanlar dikkatli olmalıdır.
4. Kilo Artışı: Kas kütlesindeki artış ve su tutulması nedeniyle kilo artışı görülebilir.
5. Ciddi Yan Etkiler: Nadir durumlarda baş dönmesi, yüksek tansiyon veya kalp ritim bozuklukları gibi ciddi etkiler görülebilir.

Kreatin takviyesi kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalı ve önerilen dozda kullanılmalıdır.

Seviyesinin normale dönüp dönmeyeceği, altta yatan nedene ve böbrek hasarının şiddetine bağlıdır. Eğer yüksek kreatinin geçici bir durumdan kaynaklanıyorsa, bu dehidrasyon veya aşırı egzersiz gibi nedenlerden olabilir. Bu durumda, tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile seviyeler normale dönebilir.

Ancak, kronik böbrek hastalığı veya böbrek yetmezliği gibi ciddi durumlarda, böbrek hasarı geri alınamaz. Bu durumda, böbrek seviyeleri tamamen normale dönmeyebilir. Bu durumlarda, tedavi genellikle böbrek fonksiyonlarını korumaya ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya odaklanır.

Kreatinin seviyesinin yükseltilmesi genellikle istenen bir durum değildir, çünkü yüksek seviyeleri genellikle böbrek fonksiyonlarında sorun olduğunu gösterir. Ancak, bazı durumlarda, özellikle düşük kas kütlesi olan kişilerde, kreatinin seviyelerini artırmak gerekebilir. Bu durumda, öncelikle altta yatan nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesi önemlidir.

Kreatinin değeri tek başına diyaliz kararı için yeterli bir ölçüt değildir. Diyalize başlama kararı, hastanın genel sağlık durumu ve böbrek fonksiyonlarının ne kadar etkilendiği dikkate alınarak verilir. Diğer belirti ve semptomlar da göz önünde bulundurulur.

Kandaki kreatinin seviyesi, böbrek fonksiyonlarını gösterir. Kreatinin kaç olmalıdır? Genel olarak:

• Erkeklerde: 1.2 mg/dL üzeri
• Kadınlarda: 1.1 mg/dL üzeri

Bu seviyeler, böbreklerde azalma ve akut böbrek yetmezliği veya kronik böbrek hastalığı riskini gösterebilir. Yüksek kreatinin seviyesi fark edildiğinde, doktora veya sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.

Böbrekleri korumak ve seviyeleri düşürmek için şu yiyeceklerden kaçınılmalıdır:

• Yüksek Proteinli Gıdalar: Özellikle kırmızı et, tavuk, balık ve süt ürünleri sınırlanmalıdır.
• Tuz (Sodyum): Yüksek tuz içeren işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır.
• Potasyum ve Fosfor İçeren Gıdalar: Muz, portakal, patates, domates, süt ürünleri ve kuruyemişler sınırlandırılmalıdır.
• İşlenmiş Gıdalar: Tuz, fosfor ve koruyucu madde içeren gıdalar zararlıdır.
• Aşırı Sıvı Tüketimi: Sıvı alımı doktor önerisiyle sınırlandırılmalıdır.

Kişiye özel beslenme planı için doktora veya diyetisyene danışılmalıdır.

Vücudumuzda doğal olarak bulunan ve özellikle kas hücrelerinde enerji üretiminde rol oynayan bir bileşiktir. Besinler yoluyla kreatin alınabilir. Ancak, kreatinin değil, kreatin oluşumuna yardımcı olan protein açısından zengin besinler kreatin seviyelerini etkiler. Kreatin bakımından zengin besinler şunlardır:

• Kırmızı Et: Özellikle sığır eti ve kuzu eti, yüksek miktarda kreatin öncülü içerir.
• Balık: Somon, ton balığı ve diğer bazı balık türleri de kreatin kaynağıdır.
• Kümes Hayvanları: Tavuk ve hindi gibi kümes hayvanları, iyi bir protein kaynağıdır. Bu hayvanlar, kreatin seviyesini artırmaya yardımcı olur.

Önemli Not: Kreatin takviyeleri de mevcuttur, ancak böbrek rahatsızlığı olanların kullanmadan önce bir doktora danışmaları önemlidir.

Yüksek dozda kreatin kullanımı bazı sağlık risklerini beraberinde getirebilir. Bunlar şunlar olabilir:

• Dehidrasyon Riski: Kreatin, kaslarda su tutar. Yeterli su almazsanız, bu kas kramplarına, yorgunluğa ve baş ağrısına neden olabilir.
• Sindirim Sorunları: Yüksek dozda kreatin mide bulantısı, ishal veya karın ağrısı gibi problemlere yol açabilir.
• Böbrek Etkileri: Sağlıklı bireylerde böbrek fonksiyonlarına zarar verdiğine dair kesin bir kanıt yoktur. Ancak böbrek rahatsızlığı olan kişilerin kullanmamaları önerilir.
• Kilo Artışı: Su tutulması ve kas kütlesindeki artış nedeniyle aynı zamanda kilo artışı görülebilir.
• Ciddi Yan Etkiler: Nadir durumlarda baş dönmesi, yüksek tansiyon veya kalp ritim bozuklukları görülebilir.

Kreatin takviyesi kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalı ve önerilen dozlarda kullanılmalıdır.

Kreatin takviyesi almayı bırakmak, vücutta bazı değişikliklere neden olabilir, ancak bu değişiklikler genellikle geçicidir ve ciddi değildir.

Kreatin takviyelerinin saç dökülmesine neden olup olmadığı tartışmalıdır. Bu konuda kesin bir bilimsel görüş birliği yoktur.