Safra Kesesi Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Safra kesesi kanseri, safra kesesinin iç yüzeyinde başlayan ve nadir görülen bir kanser türüdür. Erken evrelerde genellikle belirti vermediği için teşhisi zordur ve çoğu zaman ileri evrelerde fark edilir. Safra kesesi kanseri belirtileri arasında karın ağrısı, sarılık, bulantı, kusma, iştahsızlık ve kilo kaybı yer alabilir. Risk faktörleri arasında safra taşları, kronik safra kesesi iltihabı ve bazı genetik sendromlar bulunur. Tedavi seçenekleri, kanserin evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir.

Safra kesesi kanseri, kesin nedenleri tam olarak bilinmeyen, ancak bazı risk faktörlerinin rol oynadığı karmaşık bir hastalıktır. İşte safra kesesi kanseri riskini artıran bazı faktörler:

• Safra Taşları:
  • Safra taşları, özellikle büyük ve uzun süreli olanlar, safra kesesi kanseri riskini artırabilir. Ancak, çoğu safra taşı vakası kansere dönüşmez.
• Kronik Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit):
  • Tekrarlayan veya uzun süreli iltihaplanma, safra kesesi duvarında değişikliklere yol açarak kanser riskini artırabilir.
• Safra Kesesi Polipleri:
  • Bazı safra kesesi polipleri, özellikle büyük olanlar, kanser riski taşıyabilir.
• Porselen Safra Kesesi:
  • Safra kesesi duvarının kalsiyum birikimiyle sertleşmesi, kanser riskini artırabilir.
• Anormal Safra Kanalı Birleşimi:
  • Safra ve pankreas kanallarının anormal birleşimi, safra kesesi kanseri riskini artırabilir.
• Yaş ve Cinsiyet:
  • Safra kesesi kanseri, yaşlı insanlarda ve kadınlarda daha sık görülür.
• Obezite:
  • Aşırı kilo, safra kesesi kanseri riskini artırabilir.
• Aile Öyküsü:
  • Ailede safra kesesi kanseri öyküsü olan kişilerde risk biraz daha yüksektir.
• Bazı Kimyasal Maddelere Maruz Kalma:
  • Bazı kimyasal maddelere (nitrozoaminler gibi) maruz kalmak risk artışına neden olabilir.
• Kronik enfeksiyonlar:
  • Bazı kronik enfeksiyonlar (salmonella gibi) safra kesesi kanseri riskini yükseltebilir.

Önemli Not:

• Bu risk faktörlerine sahip olmak, mutlaka safra kesesi kanseri olacağınız anlamına gelmez.
• Ancak, bu risk faktörlerine sahipseniz, düzenli doktor kontrolleri ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir.
• Safra kesesi kanseri konusu her zaman bir uzman doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Safra kesesi kanseri belirtileri, erken evrelerde genellikle belirti vermeyen sinsi bir hastalıktır. Belirtiler ortaya çıktığında, genellikle ileri evrelerde ve diğer safra kesesi hastalıklarıyla benzerlik gösterebilir. İşte safra kesesi kanserinin yaygın belirtileri:

• Karın Ağrısı:
  • Özellikle karnın sağ üst kısmında, kaburgaların altında hissedilir.
  • Sürekli veya aralıklı olabilir.
• Sarılık (Cilt ve Gözlerin Sararması):
  • Safra kanalının tıkanması sonucu bilirubin birikimiyle ortaya çıkar.
  • İdrar rengi koyulaşırken, dışkı rengi açılabilir.
• Mide Bulantısı ve Kusma:
  • Sindirim sistemi sorunlarına bağlı olarak gelişebilir.
• İştahsızlık ve Kilo Kaybı:
  • Kanserli hücrelerin metabolizmayı etkilemesiyle ortaya çıkar.
• Karında Şişlik veya Kitle:
  • İleri evrelerde tümör büyümesiyle hissedilebilir.
• Kaşıntı:
  • Bilirubin birikimine bağlı olarak ciltte kaşıntı oluşabilir.
• Hazımsızlık ve Şişkinlik:
  • Özellikle yağlı yemeklerden sonra artabilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk:
  • Kanserli hücrelerin vücudu zayıflatmasıyla ortaya çıkar.
• Ateş ve Titreme:
  • Enfeksiyon gelişmesi durumunda görülebilir.

Önemli Notlar:

• Bu belirtiler, safra kesesi kanserine özgü değildir ve diğer safra kesesi hastalıklarında da görülebilir.
• Belirtilerin varlığı, mutlaka safra kesesi kanseri olduğunuz anlamına gelmez.
• Bu semptomlardan herhangi birine sahipseniz muhakkak bir doktora başvurunuz.

Safra kesesi kanseri teşhisi, belirtilerin yanı sıra çeşitli tanı yöntemleriyle konulur. Erken teşhis, tedavi başarısını önemli ölçüde artırdığı için, risk faktörlerine sahipseniz veya belirtiler yaşıyorsanız doktorunuza başvurmanız önemlidir. İşte safra kesesi kanseri teşhisinde kullanılan yöntemler:

Fiziksel Muayene ve Hasta Öyküsü:

• Doktor, hastanın belirtilerini ve tıbbi öyküsünü değerlendirir.
• Karın bölgesinde olası şişlik veya hassasiyeti kontrol eder.

Kan Testleri:

• Karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, ALP, bilirubin): Safra kanalı tıkanıklığı veya karaciğer hasarını değerlendirmek için yapılır.
• Kanser belirteçleri (CA 19-9, CEA): Tümör varlığını ve yayılımını değerlendirmeye yardımcı olabilir. Ancak, bu belirteçler her zaman kanser varlığında yükselmez.

Görüntüleme Yöntemleri:

• Ultrasonografi (USG):
  • Safra kesesi ve safra kanallarının görüntülerini oluşturarak tümör varlığını ve boyutunu değerlendirir.
  • Genellikle ilk başvurulan görüntüleme yöntemidir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT):
  • Karın bölgesinin ayrıntılı görüntülerini oluşturarak tümörün yayılımını ve diğer organlara sıçramasını değerlendirir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG):
  • Safra yolları ve çevre dokuların daha ayrıntılı görüntülerini sağlar.
  • Manyetik Rezonans Kolanjiyopankreatografi (MRCP) safra kanallarının ayrıntılı görüntülerini oluşturur.
• Endoskopik Ultrasonografi (EUS):
  • Endoskop yardımıyla safra kesesi ve çevre dokuların daha ayrıntılı görüntülerini elde etmeyi sağlar.
  • Biyopsi için doku örneği alınmasına da yardımcı olur.
• Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi (ERCP):
  • Safra ve pankreas kanallarının görüntülenmesi ve biyopsi alınması için kullanılan bir yöntemdir.
  • Tedavi amaçlıda kullanılabilir (örneğin safra kanalına stent yerleştirme).

Biyopsi:

• Kesin tanı için tümörden doku örneği alınması gerekir.
• Biyopsi, EUS veya ERCP sırasında veya ameliyat sırasında alınabilir.
• Alınan doku örneği, patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir.

Teşhis Süreci:

• Doktor, hastanın belirtileri, kan testleri ve görüntüleme sonuçlarına göre hangi tanı yöntemlerinin gerekli olduğuna karar verir.
• Biyopsi, kesin tanı için altın standarttır.
• Erken evrelerde safra kesesi kanseri genellikle tesadüfen, safra taşları veya başka bir nedenle yapılan ameliyat sırasında tespit edilir.

Safra kesesi kanseri evreleri, tümörün büyüklüğüne, yayılımına ve lenf düğümlerine veya uzak organlara metastaz yapıp yapmadığına göre belirlenir. Evreleme, hastalığın seyrini belirlemek ve en uygun tedavi planını oluşturmak için önemlidir. İşte safra kesesi kanserinin evreleri:

• Evre 0 (Karsinoma in situ)
• Evre I
• Evre II
• Evre III
• Evre IV

TNM Evrelemesi:

Safra kesesi kanseri evrelemesinde TNM sistemi de kullanılır. Bu sistemde:

• T (Tümör): Tümörün büyüklüğünü ve yayılımını gösterir.
• N (Lenf Düğümleri): Kanser hücrelerinin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını gösterir.
• M (Metastaz): Kanser hücrelerinin uzak organlara yayılıp yayılmadığını gösterir.

TNM evrelemesi, yukarıdaki evrelerle birleştirilerek daha ayrıntılı bir evreleme sistemi oluşturulur. Örneğin:

• T1N0M0 = Evre I
• T2N1M0 = Evre III
• T4N2M1 = Evre IV

Önemli Notlar:

• Evreleme, karmaşık bir süreçtir ve patolojik inceleme ve görüntüleme testlerinin sonuçlarına dayanır.
• Evreleme, tedavi planını belirlemede ve prognozu tahmin etmede önemli bir rol oynar.

Safra kesesi kanseri evrelemesi, hastalığın ne kadar yayıldığını belirlemek için kullanılır ve tedavi planlaması için önemlidir. Evre I, hastalığın erken evrelerinden biridir ve genellikle daha iyi bir prognoza sahiptir.

Safra kesesi kanseri evre 1, tümörün ne kadar derine indiğine bağlı olarak iki alt evreye ayrılır:

• Evre IA: Tümör sadece safra kesesinin iç yüzeyindeki (mukoza) hücrelerde bulunur. Diğer dokulara yayılmamıştır.
• Evre IB: Tümör, safra kesesinin duvarının kas tabakasına kadar yayılmıştır.

Bu evrede, kanser henüz lenf düğümlerine veya uzak organlara yayılmamıştır.

Safra kesesi kanseri 1. evre belirtileri, erken bir dönem olduğu için genellikle belirgin semptomlar göstermez. Bu, safra kesesi kanserini erken teşhis etmeyi zorlaştırır. Ancak, bazı hastalarda hafif belirtiler görülebilir. İşte safra kesesi kanserinin 1. evresinde görülebilecek olası belirtiler:

• Karın Ağrısı: Özellikle sağ üst karın bölgesinde hafif ve aralıklı ağrılar olabilir. Bu ağrılar genellikle diğer safra kesesi sorunlarıyla (örneğin safra taşları) karıştırılabilir.
• Hazımsızlık ve Şişkinlik: Yemeklerden sonra hazımsızlık, gaz veya şişkinlik gibi sindirim sorunları yaşanabilir.
• Mide Bulantısı: Özellikle sabahları hafif mide bulantısı görülebilir.
• İştahsızlık: Hafif iştah kaybı yaşanabilir.

safra kesesi kanseri 2. evre, tümörün safra kesesinin duvarının ötesine, çevre dokulara yayıldığı anlamına gelir. Bu evredeki tümör, Evre I'e göre daha ilerlemiştir ancak henüz uzak organlara metastaz yapmamıştır.

Evre II'de tümör şu şekilde yayılmıştır:

• Tümör, safra kesesinin duvarının ötesine, çevre dokulara (karaciğer, ince bağırsak vb.) yayılmıştır.

Evre II safra kesesi kanseri, Evre I'e göre daha ciddi bir durumdur ve tedavisi daha karmaşık olabilir. Ancak, hala tedavi edilebilir bir evredir.

Safra kesesi kanseri 2. evre belirtileri, tümörün safra kesesi duvarının ötesine, çevre dokulara yayıldığı anlamına gelir. Bu evrede, belirtiler 1. evreye göre daha belirgin hale gelebilir. Ancak, yine de bazı hastalarda hiçbir belirti görülmeyebilir veya belirtiler diğer safra kesesi hastalıklarıyla karışabilir. İşte safra kesesi kanserinin 2. evresinde görülebilecek olası belirtiler:

• Karın Ağrısı:
  • Sağ üst karın bölgesinde daha şiddetli ve sürekli ağrılar olabilir.
  • Ağrı, sırt veya sağ omuza yayılabilir.
• Sarılık (Cilt ve Gözlerin Sararması):
  • Tümör, safra kanallarını tıkayarak sarılığa neden olabilir.
  • Sarılık, ciltte ve gözlerde sararma, idrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde açılma ile kendini gösterir.
• Mide Bulantısı ve Kusma:
  • Sindirim sistemi sorunlarına bağlı olarak sık sık mide bulantısı ve kusma yaşanabilir.
• İştahsızlık ve Kilo Kaybı:
  • Kanserli hücrelerin metabolizmayı etkilemesiyle iştah kaybı ve kilo kaybı görülebilir.
• Hazımsızlık ve Şişkinlik:
  • Özellikle yağlı yemeklerden sonra hazımsızlık, gaz ve şişkinlik gibi sindirim sorunları yaşanabilir.

Safra kesesi kanseri 3. evre, tümörün daha da ilerlediği ve çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayıldığı anlamına gelir.

Evre III'de tümör şu şekilde yayılmıştır:

• Tümör, ana portal ven veya hepatik arter gibi büyük damarlara yayılmıştır.
• veya bölgesel lenf düğümlerine sıçramıştır.

Bu evrede, tümör safra kesesinin ötesine yayılmış olsa da, henüz uzak organlara metastaz yapmamıştır.

Evre III'ün Özellikleri:

• Tümörün büyük damarlara veya lenf düğümlerine yayılması, tedaviyi daha zorlu hale getirir.
• Bu evredeki hastaların prognozu, Evre I ve II'ye göre daha düşüktür.
• Tedaviye daha büyük çapta cerrahi müdahale yapılması gerekebilmektedir.

Safra kesesi kanseri 3. evre belirtileri, tümörün daha ilerlediği ve çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayıldığı anlamına gelir. Bu evrede, belirtiler daha belirgin hale gelebilir ve hastanın yaşam kalitesini etkileyebilir. İşte safra kesesi kanserinin 3. evresinde görülebilecek olası belirtiler:

• Şiddetli Karın Ağrısı:
  • Ağrı, sürekli ve daha şiddetli hale gelir.
  • Sağ üst karın bölgesinde yoğunlaşır ve sırt veya sağ omuza yayılabilir.
• Sarılık (Cilt ve Gözlerin Sararması):
  • Tümör, safra kanallarını tıkayarak sarılığa neden olur.
  • Ciltte ve gözlerde sararma, idrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde açılma görülür.
• Mide Bulantısı ve Kusma:
  • Sindirim sistemi sorunları şiddetlenir ve sık sık mide bulantısı ve kusma yaşanır.
• İştahsızlık ve Kilo Kaybı:
  • Kanserli hücrelerin metabolizmayı etkilemesiyle belirgin iştah kaybı ve kilo kaybı yaşanır.
• Hazımsızlık ve Şişkinlik:
  • Özellikle yağlı yemeklerden sonra hazımsızlık, gaz ve şişkinlik gibi sindirim sorunları artar.
• Karında Şişlik veya Kitle:
  • Tümör büyümesiyle karında hissedilebilir bir şişlik veya kitle oluşabilir.
• Kaşıntı:
  • Bilirubin birikimine bağlı olarak ciltte kaşıntı oluşabilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk:
  • Kanserli hücrelerin vücudu zayıflatmasıyla belirgin halsizlik ve yorgunluk hissedilir.
• Ateş ve Titreme:
  • Enfeksiyon gelişmesi durumunda ateş ve titreme görülebilir.

Safra kesesi kanseri 4. evre, hastalığın en ileri evresidir ve tümörün uzak organlara metastaz yaptığı anlamına gelir.

Evre IV'te tümör şu şekilde yayılmıştır:

• Kanser, uzak organlara (örneğin akciğerler, kemikler, periton) metastaz yapmıştır.

Evre IV'ün Özellikleri:

• Bu evrede, tümörün tamamen cerrahi olarak çıkarılması genellikle mümkün değildir.
• Tedavi, semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik palyatif bir yaklaşım benimser.
• Kemoterapi, radyoterapi ve diğer palyatif tedaviler kullanılabilir.
• Hastanın prognozu genellikle kötüdür.

Safra kesesi kanseri 4. evre belirtileri, hastalığın en ileri aşamasıdır ve kanserin uzak organlara yayıldığı anlamına gelir. Bu evrede, belirtiler daha belirgin ve şiddetli hale gelir. İşte safra kesesi kanserinin 4. evresinde görülebilecek olası belirtiler:

• Şiddetli Karın Ağrısı:
  • Ağrı, sürekli ve dayanılmaz hale gelebilir.
  • Karın bölgesinin tamamına yayılabilir.
• Sarılık (Cilt ve Gözlerin Sararması):
  • Safra kanallarının tıkanması nedeniyle şiddetli sarılık görülebilir.
  • Ciltte ve gözlerde belirgin sararma, idrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde açılma olur.
• İleri Derecede Mide Bulantısı ve Kusma:
  • Sindirim sistemi sorunları şiddetlenir ve sık sık, hatta sürekli mide bulantısı ve kusma yaşanır.
• Aşırı Kilo Kaybı ve İştahsızlık:
  • Kanserli hücrelerin metabolizmayı etkilemesiyle belirgin ve hızlı kilo kaybı yaşanır.
  • Tamamen iştah kaybı görülebilir.
• Karında Belirgin Şişlik ve Asit:
  • Karın boşluğunda sıvı birikimi (asit) nedeniyle karında belirgin şişlik oluşur.
• Kaşıntı:
  • Bilirubin birikimine bağlı olarak şiddetli kaşıntı görülebilir.
• Halsizlik ve Aşırı Yorgunluk:
  • Kanserli hücrelerin vücudu zayıflatmasıyla aşırı halsizlik ve yorgunluk yaşanır.
• Uzak Organ Metastazlarına Bağlı Belirtiler:
  • Akciğerlere yayılmışsa nefes darlığı, öksürük.
  • Kemiklere yayılmışsa kemik ağrıları.
  • Karın zarına yayılmışsa karın ağrısı ve şişliği gibi belirtiler görülebilir.

Safra kesesi kanseri tedavisi, hastalığın evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tümörün özelliklerine göre değişir. Tedavi genellikle cerrahi, kemoterapi ve radyoterapiyi içerir. İşte safra kesesi kanseri tedavisinde kullanılan yöntemler:

Cerrahi Tedavi:

• Kolesistektomi (Safra Kesesi Ameliyatı):
  • Erken evre safra kesesi kanserinde, sadece safra kesesinin çıkarılması yeterli olabilir.
  • Laparoskopik (kapalı) veya açık cerrahi yöntemlerle yapılabilir.
• Radikal Cerrahi:
  • İleri evrelerde, safra kesesi ile birlikte çevredeki dokuların (karaciğerin bir kısmı, lenf düğümleri, safra kanalları vb.) da çıkarılması gerekebilir.
  • Ameliyatın amacı, tümörün tamamen temizlenmesi ve kanserin yayılma riskini en aza indirmektir.
• Palyatif Cerrahi:
  • İleri evrelerde, tümörün tamamen çıkarılamadığı durumlarda, semptomları hafifletmek için yapılır.
  • Örneğin, tıkanan safra kanallarını açmak için stent yerleştirme işlemi yapılabilir.

Kemoterapi:

• Kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini yavaşlatmak için ilaçların kullanılmasıdır.
• Ameliyat sonrası (adjuvan kemoterapi) veya ameliyatın mümkün olmadığı durumlarda (palyatif kemoterapi) kullanılabilir.
• Radyoterapi ile birlikte de uygulanabilir (kemoradyoterapi).

Radyoterapi:

• Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücrelerinin öldürülmesi veya büyümelerinin yavaşlatılmasıdır.
• Ameliyat sonrası (adjuvan radyoterapi) veya ameliyatın mümkün olmadığı durumlarda (palyatif radyoterapi) kullanılabilir.
• Kemoterapi ile beraber kullanılarak kemoradyoterapi şeklindede uygulanabilir.