İshal (diyare), bağırsak hareketlerinin bozulmasıyla dışkının normalden daha sık ve sulu hale gelmesidir. Bu, sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık, sindirim sisteminin çeşitli nedenlerle tahriş olması veya enfeksiyon kapması sonucu ortaya çıkar. İshal, kısa süreli (akut) veya uzun süreli (kronik) olabilir.
Akut ishal genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak kronik ishalin süresi birkaç hafta veya daha uzun sürebilir. Bu durum, daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
İshalin yaygın belirtileri şunlardır: sık ve sulu dışkılama, karın krampları, şişkinlik, bulantı, kusma ve acil tuvalet ihtiyacı. Çocuklarda, yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda dehidrasyon riski yüksektir. Bu nedenle, tedavi sürecinde kaybedilen sıvının yerine konması çok önemlidir.
"Zehirli ishal" durumu, ishalin daha şiddetli ve tehlikeli bir türüdür. Genellikle kirli yiyecek veya içeceklerin tüketilmesiyle oluşur.
Bu durum, bağırsaklarda zararlı mikroorganizmaların ve toksinlerin aşırı çoğalmasıyla karakterizedir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Zehirli ishalin başlıca nedenleri bazı bakteriyel enfeksiyonlardır. Bunlar arasında salmonella, E. coli ve shigella bulunur. Ayrıca norovirüs ve rotavirüs gibi viral enfeksiyonlar da vardır.
Giardia lamblia gibi parazitler de zehirli ishale yol açabilir. Staphylococcus aureus gibi bakterilerin ürettiği toksinler de bu durumu yaratır.
İshal, vücudun normalden daha sık ve sulu dışkılamasıyla karakterize edilen bir sindirim sistemi problemidir. Su kaybı, elektrolit dengesizliği ve beslenme yetersizlikleri gibi sorunlara yol açabilir. Doğru beslenme ve sıvı takviyesiyle belirtiler hafifletilebilir.
A Life Sağlık Grubu Diyetisyeni Dyt. Nihal Karamehmetoğlu, ishal döneminde dikkat edilmesi gereken beslenme önerilerini ve sıvı desteği yaklaşımlarını anlatıyor.
İshal, temelde süresine ve nedenine göre farklı türlere ayrılır. Süresine göre sınıflandırıldığında, akut, persistan ve kronik ishal olmak üzere üç ana tür bulunur.
İshal, sindirim sisteminin çeşitli nedenlerle tahriş olması veya enfeksiyon kapması sonucu ortaya çıkan yaygın bir rahatsızlıktır. İshalin en sık görülen nedenleri arasında viral, bakteriyel ve paraziter enfeksiyonlar bulunur.
Özellikle rotavirüs, norovirüs ve adenovirüs gibi virüsler, bağırsaklarda enfeksiyona yol açarak ishale neden olabilir. Salmonella, E. coli ve Campylobacter gibi bakteriler de kontamine olmuş yiyecek ve sular aracılığıyla bulaşarak ishal yapabilir. Giardia lamblia ve Cryptosporidium gibi parazitler ise özellikle hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde ishale yol açar.
Gıda zehirlenmeleri de ishalin yaygın nedenlerinden biridir. Bozulmuş veya toksin içeren gıdaların tüketilmesi, sindirim sistemini tahriş ederek ishale sebep olur. Bazı ilaçlar, özellikle antibiyotikler, bağırsak florasını bozarak ishale neden olabilir. Laktoz intoleransı veya çölyak hastalığı gibi gıda intoleransları ve alerjileri de ishalin diğer nedenleri arasında yer alır.
İrritabl bağırsak sendromu (IBS) ve inflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD), ishal ile ortaya çıkabilir. Bu hastalıklar, sindirim sistemi sorunlarıdır.
Nadir durumlarda, bazı endokrin bozuklukları veya kanser türleri de bazı durumlarda ishale neden olabilir.
İshalin (diyare) yaygın nedenleri şunlardır:
Beslenme alışkanlıklarımız, ishalin en önemli tetikleyicilerinden biridir.
Karın ağrısı ve ishale neden olabilen yiyeceklerin bazıları:
Bu liste genel bir rehber niteliğindedir. Her bireyin toleransı farklı olabilir. İshaliniz bazı yiyecekleri yedikten sonra oluyorsa, bu yiyecekleri not etmelisiniz. "Ne ishal yapar?" sorusu için doktorunuza danışmanız önemlidir.
İshal, dışkının kıvamındaki değişiklikle kalmaz. Ayrıca acil ve sık tuvalet ihtiyacı da yaratır. Dışkı kontrolü zorlaşır. Dehidrasyon (susuzluk), bulantı, kusma, halsizlik ve karın bölgesinde gaz gibi rahatsız edici semptomlar da görülür.
İshalin klinik tablosu, geniş bir semptom yelpazesini kapsar. Dışkının sıvı ve gevşek olması ishalin bir belirtisidir. Aynı zamanda mide bulantısı ve kusma da olabilir. Yükselen ateş, ani dışkılama isteği ve vücudun sıvı dengesinin bozulması da sık görülür.
Özellikle iki günden uzun süren ishal vakalarında, bazı belirtiler önemlidir. Şiddetli karın veya rektal ağrı, kanlı veya siyah dışkı ve 39°C'nin üzerindeki yüksek ateşiniz bu belirtilerdendir. Bu durumlarda, hemen bir sağlık kuruluşuna gitmek çok önemlidir.
Hamilelikte ishal, anne adaylarının sık karşılaştığı bir durumdur. Bu, hormonal değişimler ve vücut adaptasyonlarının bir sonucudur.
Aslında, gebelikte ishal belirtileri, hamile olmayanlarda görülen belirtilerle aynıdır. Ancak, anne adaylarının bu dönemde daha dikkatli olması önemlidir. Potansiyel riskleri göz önünde bulundurmak gerekir.
Gebelikte ishal genellikle geçicidir. Ancak, şiddetli veya sürekli ishal durumunda, anne adayları doktorlarına danışmalıdır. Dehidrasyon riskini minimize etmek için bol sıvı tüketmek ve hafif, kolay sindirilebilir gıdalarla beslenmek önerilir.
İshal tanısı, genellikle hastanın şikayetleri, fiziksel muayenesi ve bazı durumlarda yapılan laboratuvar testleri ile konulur. İşte ishal tanısının nasıl koyulduğu:
Yetişkinlerde ishale ne iyi gelir evde? İshali ne durdurur? Neyse ki, ishale iyi gelen doğal ve etkili yöntemler evde uygulanabilir. Bu yöntemler rahatsızlığı hafifletmeye yardımcı olur.
İshalde, vücudun kaybettiği sıvı ve elektrolitleri yerine koymak ve bağırsakları yatıştıracak besinler tüketmek büyük önem taşır.
Bol Sıvı Tüketin:
Beslenme Düzeni:
Protein ve Potasyum Kaynakları:
İshal tedavisinde, bakteriyel, viral veya paraziter enfeksiyonlardan kaynaklanan ishal vakalarında antibiyotik ve antiparazit ilaçları kullanılır. Ayrıca, ishal nedeniyle meydana gelen sıvı kaybını telafi etmek amacıyla probiyotik takviyeleri ve diyet değişiklikleri tavsiye edilmektedir. İshalin şiddetine ve nedenine bağlı olarak tedavi yöntemleri farklılık gösterir.
Hafif İshalde Tedavi Yaklaşımı:
Hafif ishal vakalarında, inatçı kusma ve ateşin eşlik etmediği durumlarda bol bol su içmek genellikle yeterli olur. Bebeklerde ise anne sütü alımına özen gösterilmeli ve susuzluk bulguları kontrollü bir şekilde takip edilmelidir.
Orta İshalde Tedavi Yaklaşımı:
Orta derecedeki ishal vakalarında, huzursuzluk ve susuzluk gibi belirtiler daha belirgin hale gelir. Özellikle 6 aylıktan büyük çocuklarda, eczanelerden temin edilebilen ishal kitlerinden faydalanılabilir.
İleri İshalde Tedavi Yaklaşımı:
İnatçı ve kronik ishal durumlarında, mutlaka bir doktora başvurulmalı ve gerekli tetkikler yapılmalıdır. Uzun süreli devam eden ishal vakalarında uzman doktora görünmek önem taşır.
Hamilelikte ishale iyi gelebilecek bazı öneriler:
Hamilelikte İshal Olurken Kaçınılması Gerekenler:
Önemli Not: Hamilelikte ishal durumunda doktorunuza danışmadan herhangi bir ilaç kullanmayın. Şiddetli ishal, ateş, karın ağrısı veya kanlı dışkı gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktorunuza başvurun. Doktorunuz, ishalin nedenini belirleyerek size uygun tedavi yöntemini önerecektir.
Öncelikle bir doktora danışmak önemlidir. Bebek 6 aylıktan küçükse, ateşi varsa, kusuyorsa, karın ağrısı çekiyorsa veya dışkısında kan varsa hemen doktora gidin. Doktorunuz, ishalin nedenini belirleyip uygun tedaviyi önerecektir.
Sıvı Kaybını Önlemek:
Beslenme:
Unutmayın, bebekler neden ishal olur? Bebeklerde ishal ciddiye alınması gereken bir durumdur. En doğru yaklaşım için mutlaka bir doktora danışın.
Lütfen size ulaşabilmek için aşağıdaki alanları doldurunuz
7/24 tüm soru ve sorunlarınız için buradayız.