Kolesterol Neden Yükselir?

Kolesterol, vücudumuzun tüm hücrelerinde bulunan ve birçok önemli fonksiyona sahip yağ benzeri bir maddedir. Hücre zarlarının yapısında yer alır, hormon ve D vitamini üretimi için gereklidir. Karaciğerimiz tarafından üretildiği gibi besinlerle de alınır. Kolesterol, kanda lipoproteinler adı verilen proteinlerle taşınır. İki ana tip lipoprotein vardır: düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL). LDL kolesterol "kötü" kolesterol olarak bilinirken, HDL kolesterol "iyi" kolesterol olarak bilinir. 

Yüksek kolesterol, kanda çok fazla LDL kolesterol bulunması durumudur. Bu durum, damar sertleşmesine (ateroskleroz) yol açarak kalp krizi, inme ve diğer kalp-damar hastalıkları riskini artırır. Yüksek kolesterol genellikle belirti vermez, bu nedenle düzenli kolesterol kontrolleri yaptırmak önemlidir.

A Life Sağlık Grubu olarak, kolesterol hakkında merak ettiğiniz her şeyi bu kapsamlı rehberde bulabilirsiniz.

A Life Sağlık Grubu Kardiyoloji Merkezi

Kolesterol, vücudumuzdaki tüm hücrelerde bulunan yağ benzeri bir maddedir. Hücre zarlarının yapısında yer alır, hormon ve D vitamini üretimi için gereklidir ve safra asitlerinin üretiminde rol oynar. Karaciğerimiz tarafından üretildiği gibi besinlerle de alınır. Kolesterol, kanda lipoproteinler adı verilen proteinlerle taşınır. İki ana tip lipoprotein vardır:

• Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL kolesterol): "Kötü" kolesterol olarak bilinir. Damar duvarlarında birikerek plak oluşumuna ve damar sertleşmesine neden olabilir.
• Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL kolesterol): "İyi" kolesterol olarak bilinir. Damar duvarlarından kolesterolü toplayarak karaciğere taşır ve atılmasını sağlar.

Kolesterol yüksekliği, birçok faktöre bağlı olarak gelişebilir:

• Beslenme: Doymuş yağ ve trans yağ açısından zengin besinler tüketmek LDL kolesterol düzeyini yükseltebilir. Bu besinler arasında kırmızı et, süt ürünleri, kızarmış yiyecekler ve işlenmiş gıdalar yer alır.
• Yaşam tarzı: Hareketsiz bir yaşam tarzı sürmek, fazla kilo veya obez olmak ve sigara içmek LDL kolesterol düzeyini yükseltebilir ve HDL kolesterol düzeyini düşürebilir.
• Genetik: Aile geçmişinde yüksek kolesterol olan kişilerde yüksek kolesterol gelişme riski daha yüksektir.
• Yaş ve cinsiyet: Yaş ilerledikçe ve özellikle menopoz sonrası kadınlarda kolesterol düzeyi yükselme eğilimindedir.
• Diğer sağlık sorunları: Diyabet, hipotiroidi, böbrek hastalıkları ve karaciğer hastalıkları gibi bazı sağlık sorunları kolesterol düzeyini etkileyebilir.
• Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar (doğum kontrol hapları, steroidler gibi) kolesterol düzeyini yükseltebilir.

Yüksek kolesterol genellikle belirti vermez. Ancak, yüksek kolesterol damar sertleşmesine (ateroskleroz) yol açarak kalp krizi, inme ve diğer kalp-damar hastalıkları riskini artırır. Bu hastalıkların belirtileri ortaya çıktığında ise genellikle ileri evrelerde olunur. Bu nedenle, düzenli kolesterol kontrolleri yaptırmak ve yüksek kolesterolü erken teşhis etmek önemlidir.

Kolesterol testi veya lipid paneli, kandaki kolesterol ve diğer yağların düzeylerini ölçmek için yapılan bir kan testidir. Bu test, aşağıdaki değerleri ölçer:

• Total kolesterol: Kandaki toplam kolesterol miktarı.
• LDL kolesterol: "Kötü" kolesterol.
• HDL kolesterol: "İyi" kolesterol.
• Trigliseritler: Kandaki bir diğer yağ türü.

Kolesterol testi için en az 9-12 saat aç kalmanız gerekir. Doktorunuz, test sonuçlarınızı değerlendirirken yaşınızı, cinsiyetinizi, aile öykünüzü ve diğer risk faktörlerini dikkate alacaktır.

Yüksek kolesterol tedavisinde amaç, LDL kolesterol düzeyini düşürmek ve HDL kolesterol düzeyini yükseltmektir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• Yaşam tarzı değişiklikleri:
  • Sağlıklı beslenme: Doymuş yağ ve trans yağ tüketimini sınırlayın, lif alımını artırın, omega-3 yağ asitleri açısından zengin besinler tüketin.
  • Düzenli egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddette veya 75 dakika yüksek şiddette egzersiz yapın.
  • Kilo vermek: Fazla kilolu veya obez iseniz kilo vermek kolesterol düzeylerini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
  • Sigarayı bırakmak: Sigara içmek, HDL kolesterol düzeyini düşürür ve LDL kolesterol düzeyini yükseltir.
• İlaç tedavisi: Yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmadığında veya yüksek kolesterol riski yüksek olduğunda ilaç tedavisi gerekebilir. Statinler, en sık kullanılan kolesterol düşürücü ilaçlardır.

LDL kolesterol, damar sertleşmesine (ateroskleroz) neden olarak kalp krizi, inme ve diğer kalp-damar hastalıkları riskini artırır. LDL kolesterol düzeyini düşürmek için sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve gerekirse ilaç tedavisi almak önemlidir.

HDL kolesterol, damar duvarlarından kolesterolü toplayarak karaciğere taşır ve atılmasını sağlar. Bu nedenle, "iyi" kolesterol olarak adlandırılır. HDL kolesterol düzeyini yükseltmek için düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve sigara içmemek önemlidir.

Trigliseritler, kanda bulunan bir diğer yağ türüdür. Yüksek trigliserit düzeyi, kalp hastalıkları riskini artırabilir. Trigliserit düzeyini düşürmek için sağlıklı beslenmek, kilo vermek ve alkol tüketimini sınırlamak önemlidir.

Yüksek kolesterol, damar sertleşmesine (ateroskleroz) yol açarak kalp krizi riskini artırır. Damar sertleşmesi, damar duvarlarında plak oluşumu ile karakterizedir. Plaklar, kan akışını engelleyerek kalp kasına yeterli oksijen gitmesini önleyebilir ve bu da kalp krizine neden olabilir.

Yüksek kolesterol, beyin damarlarında da plak oluşumuna neden olarak inme riskini artırır. İnme, beyne giden kan akışının kesilmesi sonucu oluşan bir durumdur ve beyin hücrelerinin hasar görmesine neden olabilir.

Damar sertleşmesi veya ateroskleroz, damar duvarlarında plak oluşumu ile karakterizedir. Plaklar, kolesterol, yağ, kalsiyum ve diğer maddelerden oluşur ve kan akışını engelleyebilir. Damar sertleşmesi, kalp krizi, inme ve diğer kalp-damar hastalıklarının temel nedenidir.

Diyabet, kan şekeri düzeyinin yüksek olması durumudur. Diyabet hastalarında yüksek kolesterol ve diğer kalp hastalıkları riski daha yüksektir. Diyabet tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri, kolesterol düzeylerini kontrol altına almaya yardımcı olabilir.

Aile geçmişinde yüksek kolesterol olan kişilerde yüksek kolesterol gelişme riski daha yüksektir. Genetik faktörler, kolesterol metabolizmasını ve kolesterol düzeylerini etkileyebilir.

Yaş ilerledikçe kolesterol düzeyi yükselme eğilimindedir. Bunun nedenleri arasında metabolizmanın yavaşlaması ve hormonal değişiklikler yer alır.

Bazı besinler, kolesterol düzeyini düşürmeye yardımcı olabilir:

• Yulaf: Yulaf, çözünür lif açısından zengindir ve LDL kolesterol düzeyini düşürmeye yardımcı olur.
• Balık: Somon, ton balığı ve uskumru gibi yağlı balıklar, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir ve HDL kolesterol düzeyini yükseltir.
• Kuruyemişler: Badem, ceviz ve fındık gibi kuruyemişler, tekli doymamış yağ asitleri açısından zengindir ve LDL kolesterol düzeyini düşürmeye yardımcı olur.
• Meyve ve sebzeler: Meyve ve sebzeler, antioksidanlar ve lif açısından zengindir ve kolesterol düzeylerini düzenlemeye yardımcı olur.
• Zeytinyağı: Zeytinyağı, tekli doymamış yağ asitleri açısından zengindir ve LDL kolesterol düzeyini düşürmeye yardımcı olur.

A Life Sağlık Grubu Kardiyoloji Merkezi olarak, yüksek kolesterol teşhisi ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış bir merkeziz. Deneyimli kardiyoloji uzmanlarımız ve ileri teknoloji donanımımızla, size en iyi hizmeti sunmak için birlikte çalışmaktadır. Kolesterol hakkında daha fazla bilgi almak ve randevu oluşturmak için lütfen bizimle iletişime geçin.

Sağlıklı günler dileriz.

Not: Bu makalede sunulan bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen bir doktora danışın.