Faranjit Nedir?

Faranjit, boğazın arka kısmında yer alan farinks adı verilen bölgenin iltihaplanmasıdır. Genellikle virüs veya bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar ve boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, ateş ve öksürük gibi belirtilere yol açar.

A Life Sağlık Grubu olarak hazırladığımız bu kapsamlı rehberde, faranjiti (boğaz iltihabı) derinlemesine ele alacağız. Faranjit nedir, neden olur, belirtileri nelerdir, nasıl teşhis edilir, tedavi seçenekleri nelerdir ve faranjit ile yaşam gibi konularda detaylı bilgi edinerek bu rahatsızlık hakkında farkındalık kazanabilirsiniz.

Farinks, ağız ve burun boşluğunun arkasında yer alan ve yemek borusu ile gırtlağa bağlanan bölgedir. Faranjit, bu bölgenin iltihaplanması durumudur. İltihaplanma, farinksin kızarmasına, şişmesine ve tahriş olmasına neden olur. Çok yaygın bir rahatsızlıktır ve her yaştan insanda görülebilir. Çoğu faranjit vakası viral enfeksiyonlardan kaynaklanır ve kendiliğinden iyileşir. Ancak bazı vakalar bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanabilir ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir.

Faranjit, farinksin iltihaplanmasıdır. Akut faranjit genellikle virüs veya bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar ve birkaç gün içinde iyileşir. Ancak, faranjit 2 haftadan uzun sürerse veya sık sık tekrarlarsa kronik faranjit olarak adlandırılır.

Kronik faranjit, altta yatan birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. Bu nedenler arasında çevresel faktörler, alışkanlıklar, diğer sağlık sorunları ve anatomik anormallikler yer alır.

Faranjit belirtileri, nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Boğaz ağrısı: Faranjitin en yaygın belirtisidir. Boğazda yanma, batma, kaşıntı veya kuruluk hissi olabilir.
• Yutma güçlüğü: İltihaplı boğazda yutkunmak zor ve ağrılı olabilir.
• Kırmızı ve şişmiş bademcikler: Bademcikler farenksin bir parçasıdır ve faranjitte sıklıkla etkilenirler.
• Ateş: Vücut sıcaklığının yükselmesi
• Baş ağrısı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Öksürük
• Burun akıntısı
• Ses kısıklığı
• Boyunda lenf bezlerinde şişlik

Kronik faranjit belirtileri kişiden kişiye değişebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Boğazda sürekli bir rahatsızlık hissi: Boğazda gıcık, yanma, batma, kuruluk veya yabancı cisim hissi olabilir.
• Boğaz temizleme ihtiyacı: Boğazda mukus birikmesi veya tahriş hissi nedeniyle sık sık boğaz temizleme ihtiyacı duyulabilir.
• Öksürük: Kuru ve tahriş edici bir öksürük olabilir.
• Yutma güçlüğü: (Disfaji) Bazı vakalarda yutma güçlüğü çekilebilir.
• Ses kısıklığı: Ses tellerinin tahriş olması nedeniyle ses kısıklığı oluşabilir.
• Kötü nefes: (Halitoz) Boğazdaki bakteriler nedeniyle kötü nefes oluşabilir.

Alerjik faranjit, alerjenlere maruz kalma sonucu boğazın arka kısmında yer alan farinksin iltihaplanmasıdır. Polen, toz akarları, hayvan tüyleri ve küf gibi alerjenler, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesine ve farinkste iltihaplanmaya neden olabilir.

Alerjik faranjitin belirtileri şunlardır:

• Boğaz ağrısı: Boğazda yanma, batma, kaşıntı veya kuruluk hissi
• Boğazda tahriş: Boğazda gıcık, kaşıntı veya rahatsızlık hissi
• Yutma güçlüğü: İltihaplı boğazda yutkunmak zor ve ağrılı olabilir.
• Öksürük: Kuru ve gıcık öksürük
• Geniz akıntısı: Burun ve sinüslerden gelen mukusun boğaza akması
• Hapşırma: Alerjenlere karşı vücudun verdiği bir tepki olarak hapşırma
• Burun akıntısı: Sulu ve berrak burun akıntısı
• Burun tıkanıklığı: Alerjik reaksiyon nedeniyle burun pasajlarının tıkanması
• Gözlerde kaşıntı ve sulanma: Alerjenlerin gözleri de etkilemesi sonucu gözlerde kaşıntı ve sulanma
• Kulaklarda kaşıntı ve dolgunluk hissi: Alerjik reaksiyonun östaki borusunu etkilemesi sonucu kulaklarda kaşıntı ve dolgunluk hissi

Alerjik faranjitin diğer belirtileri:

• Baş ağrısı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Ateş (nadiren)

Faranjitin en yaygın nedenleri viral ve bakteriyel enfeksiyonlardır. Diğer nedenler şunlardır:

• Viral enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip, kızamık, suçiçeği ve mononükleoz (öpücük hastalığı) gibi viral enfeksiyonlar faranjite neden olabilir.
• Bakteriyel enfeksiyonlar: Streptokok boğaz enfeksiyonu (Streptococcus pyogenes bakterisinin neden olduğu enfeksiyon), faranjitin en yaygın bakteriyel nedenidir. Diğer bakteriler de faranjite neden olabilir.
• Alerjiler: Polen, toz akarları, hayvan tüyleri gibi alerjenler boğazda tahrişe ve faranjite neden olabilir.
• Tahriş edici maddeler: Sigara dumanı, hava kirliliği, kimyasal maddeler ve baharatlı yiyecekler boğazı tahriş edebilir ve faranjite neden olabilir.
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD): Mide asidinin yemek borusuna kaçması sonucu boğazda tahrişe ve faranjite neden olabilir.
• Kuru hava: Kuru hava, boğazı kurutarak tahrişe ve faranjite neden olabilir.
• Ses kullanımı: Aşırı bağırma veya şarkı söyleme gibi ses tellerini zorlayan aktiviteler boğazda tahrişe ve faranjite neden olabilir.

Kronik faranjitin birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

• Çevresel faktörler:
  • Sigara içmek: Sigara dumanı, boğazı tahriş eden en önemli faktörlerden biridir.
  • Hava kirliliği: Hava kirliliği, boğazda tahrişe ve iltihaplanmaya neden olabilir.
  • Tozlu veya kuru hava: Tozlu veya kuru hava, boğazı kurutarak tahrişe neden olabilir.
  • Kimyasal maddeler: Boya, tiner, temizlik maddeleri gibi kimyasal maddelere maruz kalmak boğazı tahriş edebilir.
• Alışkanlıklar:
  • Alkol tüketimi: Alkol, boğazı kurutur ve tahriş eder.
  • Baharatlı yiyecekler: Baharatlı yiyecekler, boğazı tahriş edebilir.
  • Ses kullanımı: Aşırı bağırma veya şarkı söyleme gibi ses tellerini zorlayan aktiviteler boğazda tahrişe neden olabilir.
• Diğer sağlık sorunları:
  • Alerjiler: Polen, toz akarları, hayvan tüyleri gibi alerjenler boğazda tahrişe ve kronik faranjite neden olabilir.
  • Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD): Mide asidinin yemek borusuna kaçması sonucu boğazda tahrişe ve kronik faranjite neden olabilir.
  • Sinüzit: Sinüslerin iltihaplanması sonucu boğaza akan mukus, kronik faranjite neden olabilir.
  • Postnazal akıntı: Burun ve sinüslerden gelen mukusun boğaza akması, farinksin tahriş olmasına ve kronik faranjite neden olabilir.
  • Ağız solunumu: Burun tıkanıklığı nedeniyle ağızdan nefes almak, boğazın kurumasına ve tahriş olmasına neden olabilir.
• Anatomik anormallikler:
  • Burun eti büyümesi: Burun etlerinin büyümesi, burun tıkanıklığına ve ağız solunumu yapmaya neden olarak kronik faranjite yol açabilir.
  • Deviasyon (burun kemiği eğriliği): Burun kemiğinin eğri olması, burun tıkanıklığına ve ağız solunumu yapmaya neden olarak kronik faranjite yol açabilir.

aranjit, sürecin akut veya kronik olmasına göre iki türe ayrılabilir:

• Akut faranjit: Aniden başlayan ve genellikle kısa süren (birkaç gün ila bir hafta) faranjittir. Çoğu vakada viral enfeksiyonlardan kaynaklanır.
• Kronik faranjit: Uzun süren (haftalar veya aylar) veya tekrarlayan faranjittir. Sigara içmek, alerjiler, reflü veya tahriş edici maddelere maruz kalma gibi faktörler kronik faranjite neden olabilir.

Faranjit tanısı koymak için doktorunuz aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:

• Fizik muayene: Boğazınızı inceleyerek kızarıklık, şişlik ve bademciklerdeki iltihabı değerlendirecektir.
• Tıbbi öykü: Faranjit belirtileriniz ve diğer sağlık sorunlarınız hakkında sorular soracaktır.
• Boğaz kültürü: Bakteriyel faranjitten şüpheleniliyorsa, boğaz kültürü alınabilir. Bu test, boğazdaki bakterilerin türünü belirlemek için yapılır.
• Kan testleri: Nadiren, faranjite neden olan diğer durumları dışlamak için kan testleri yapılabilir.

Faranjit tedavisi, nedenine bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• Viral faranjit: Viral faranjit genellikle kendiliğinden iyileşir. Belirtileri hafifletmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
  • Bol sıvı tüketmek
  • Boğaz pastilleri veya spreyler kullanmak
  • Tuzlu su gargarası yapmak
  • Ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler kullanmak
  • Dinlenmek
• Bakteriyel faranjit: Bakteriyel faranjit antibiyotiklerle tedavi edilir. Antibiyotik tedavisine uyum sağlamak ve ilaçları tamamlamak önemlidir. Belirtileri hafifletmek için yukarıdaki yöntemler de uygulanabilir.
• Diğer nedenlere bağlı faranjit: Alerjik faranjit için antihistaminikler, reflü için proton pompa inhibitörleri (PPI'lar) gibi ilaçlar kullanılabilir. Tahriş edici maddelerden kaçınmak ve boğazı nemli tutmak da önemlidir.

Faranjit, çoğunlukla virüslerin neden olduğu bir rahatsızlık olduğu için genellikle kendiliğinden geçer. Ancak, faranjite neden olan etken ve şiddeti iyileşme sürecini etkiler. Bakteriyel faranjit antibiyotik tedavisi gerektirirken, viral faranjit ve diğer nedenlere bağlı faranjit için semptomları hafifletmeye yönelik tedaviler uygulanır.

İşte faranjiti geçirmek için yapabilecekleriniz:

1. Dinlenin:

Vücudunuzun enfeksiyonla savaşabilmesi için yeterli dinlenmeye ihtiyacı vardır. İyileşme sürecinizi hızlandırmak için bol bol dinlenin.

2. Bol sıvı tüketin:

Boğazınızı nemli tutmak ve mukusu inceltmek için bol su, bitki çayları, çorba gibi sıvılar tüketin. Sıcak içecekler boğaz ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.

3. Boğazınızı rahatlatın:

• Boğaz pastilleri emmek: Boğaz pastilleri, boğaz ağrısını ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Tuzlu su gargarası yapmak: Ilık suya bir çay kaşığı tuz ekleyerek gargara yapmak, boğaz ağrısını ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Bal ve limon karışımı içmek: Bal ve limon karışımı, boğazı yumuşatır ve öksürüğü hafifletir.
• Nemlendirici kullanmak: Kuru hava, boğaz tahrişini artırabilir. Odanızda nemlendirici kullanarak havayı nemlendirin.

4. İlaç kullanın:

• Ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler: Parasetamol veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler, boğaz ağrısını ve ateşi düşürmeye yardımcı olabilir.
• Antibiyotikler: Bakteriyel faranjit durumunda doktorunuz antibiyotik reçete edebilir. Antibiyotikleri doktorunuzun talimatlarına göre kullanın ve tedaviyi tamamlayın.

5. Tahriş edici maddelerden kaçının:

• Sigara dumanı: Sigara içmek veya sigara dumanına maruz kalmak, boğaz tahrişini artırır ve iyileşme sürecini yavaşlatır.
• Alkol: Alkol, boğazı tahriş edebilir ve dehidratasyona neden olabilir.
• Baharatlı ve asitli yiyecekler: Bu yiyecekler, boğaz tahrişini artırabilir.

6. Diğer öneriler:

• Sesinizi dinlendirin: Aşırı konuşmaktan ve bağırmaktan kaçının.
• Sağlıklı beslenin: Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için meyve, sebze ve protein açısından zengin besinler tüketin.
• Ellerinizi sık sık yıkayın: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın.

Faranjit, çoğunlukla virüslerin neden olduğu bir rahatsızlık olduğu için genellikle kendiliğinden geçer. Tedavinin amacı, semptomları hafifletmek ve iyileşme sürecini hızlandırmaktır. İşte faranjite iyi gelen bazı yöntemler:

Evde uygulayabileceğiniz yöntemler:

• Bol sıvı tüketin: Boğazınızı nemli tutmak ve mukusu inceltmek için bol su, bitki çayları (papatya, adaçayı, zencefil çayı gibi), çorba gibi sıvılar tüketin. Ilık içecekler boğaz ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Boğaz pastilleri emmek: Boğaz pastilleri, boğaz ağrısını ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir. Naneli veya mentollü pastiller boğazda serinletici bir etki yaratabilir.
• Tuzlu su gargarası yapmak: Ilık suya bir çay kaşığı tuz ekleyerek gargara yapmak, boğaz ağrısını ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Bal ve limon karışımı içmek: Bal ve limon karışımı, boğazı yumuşatır ve öksürüğü hafifletir.
• Nemlendirici kullanmak: Kuru hava, boğaz tahrişini artırabilir. Odanızda nemlendirici kullanarak havayı nemlendirin.
• Buhar inhalasyonu: Sıcak su dolu bir kabın üzerine eğilip başınızı bir havluyla örterek buharı solumak, boğazı nemlendirmeye ve rahatlatmaya yardımcı olabilir. Suya birkaç damla okaliptüs veya nane yağı ekleyebilirsiniz.
• Dinlenmek: Vücudunuzun enfeksiyonla savaşabilmesi için yeterli dinlenmeye ihtiyacı vardır. İyileşme sürecinizi hızlandırmak için bol bol dinlenin ve uykunuzu alın.
• Sesinizi dinlendirin: Aşırı konuşmaktan ve bağırmaktan kaçının. Ses tellerini zorlamamak, boğaz tahrişini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Sağlıklı beslenin: Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için meyve, sebze ve protein açısından zengin besinler tüketin. C vitamini ve çinko içeren besinler, bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olabilir.

İlaçlar:

• Ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler: Parasetamol veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler, boğaz ağrısını ve ateşi düşürmeye yardımcı olabilir.
• Antibiyotikler: Bakteriyel faranjit durumunda doktorunuz antibiyotik reçete edebilir. Antibiyotikleri doktorunuzun talimatlarına göre kullanın ve tedaviyi tamamlayın. Viral faranjitlerde antibiyotikler etkili değildir.
• Boğaz spreyleri: Boğaz spreyleri, boğaz ağrısını ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir.

Faranjit olan kişiler, aşağıdaki önerilere uyarak semptom larını yönetebilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilirler:

• Bol sıvı tüketin: Boğazı nemli tutmak ve mukusu inceltmek için bol su, bitki çayları ve çorba gibi sıvılar tüketin.
• Boğazınızı dinlendirin: Aşırı konuşmaktan, bağırmaktan ve şarkı söylemekten kaçının.
• Sigara ve alkolden kaçının: Sigara ve alkol, boğazı tahriş eder ve iyileşme sürecini yavaşlatır.
• Sağlıklı beslenin: Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için meyve, sebze, tam tahıllar ve yağsız protein kaynakları açısından zengin bir diyet uygulayın.
• Ellerinizi sık sık yıkayın: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın.
• Evde dinlenin: Vücudunuzun iyileşmesi için evde dinlenin.

Faranjit, nedenine bağlı olarak bulaşıcı olabilir. Viral ve bakteriyel faranjit bulaşıcıdır ve öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında havaya yayılan damlacıklar yoluyla bulaşabilir. Alerjik veya tahriş edici maddelere bağlı faranjit ise bulaşıcı değildir.

Akut faranjit genellikle birkaç gün ila bir hafta sürer. Kronik faranjit ise haftalarca veya aylarca devam edebilir.

Faranjiti önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

• Ellerinizi sık sık yıkayın.
• Hasta kişilerle teması azaltın.
• Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kapatın.
• Sigara içmeyin.
• Boğazınızı nemli tutun.
• Bağışıklık sisteminizi güçlendirin.

Faranjit şikayetleriniz için bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına veya aile hekimine başvurabilirsiniz.

Unutmayın, faranjit ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Eğer faranjit belirtileri yaşıyorsanız, bir doktora başvurun ve size uygun tedavi seçeneklerini değerlendirin.

A Life Sağlık Grubu olarak, alanında uzman KBB uzmanlarımız ve modern tanı yöntemlerimizle faranjit (boğaz iltihabı) tanısı ve tedavisinde size en iyi sağlık hizmetini sunmaktayız. Detaylı bilgi ve randevu için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Eğer 3 aydır faranjit şikayetleriniz devam ediyorsa, mutlaka bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurmalısınız. Doktorunuz, kronik faranjitin nedenini belirlemek için detaylı bir öykü alacak, fizik muayene yapacak ve gerekirse bazı testler isteyecektir (boğaz kültürü, endoskopi, alerji testleri gibi).

Faranjit hastaları, boğazı rahatlatan ve iyileşmeyi destekleyen yiyecekler tüketmelidir. Bunlar arasında:

• Ilık ve yumuşak yiyecekler: Çorba, püre, yoğurt, muhallebi gibi yumuşak ve ılık yiyecekler boğazı tahriş etmez ve yutmayı kolaylaştırır.
• Sebze ve meyveler: Vitamin ve mineral açısından zengin sebze ve meyveler, bağışıklık sistemini güçlendirir ve iyileşmeyi hızlandırır. Özellikle C vitamini açısından zengin olan turunçgiller (portakal, mandalina gibi) dışındaki meyveler tercih edilmelidir.
• Bal: Bal, boğazı yumuşatır ve öksürüğü hafifletir.
• Probiyotik yoğurt: Probiyotikler, bağırsak sağlığını destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Zencefil: Zencefil, anti-inflamatuar özelliklere sahiptir ve boğaz ağrısını hafifletebilir.

Faranjit hastaları ayrıca bol sıvı tüketmeye özen göstermelidir. Su, bitki çayları ve meyve suları (turunçgiller hariç) iyi birer seçenektir.

Faranjit hastaları, boğazdaki tahrişi ve iltihabı daha da kötüleştirebilecek bazı yiyecek ve içeceklerden kaçınmalıdır. İşte faranjit hastalarının yememesi gerekenler:

1. Sert ve Çiğnenmesi Zor Yiyecekler:

• Kuru ekmek, kraker ve cips: Bu yiyecekler boğazı çizebilir ve tahriş edebilir.
• Kuruyemişler: Sert ve çiğnenmesi zor olan kuruyemişler, boğaz ağrısını artırabilir.
• Çiğ sebzeler: Havuç, kereviz gibi çiğ sebzeler, boğazı tahriş edebilir. Pişmiş veya yumuşak sebzeler tercih edilmelidir.

2. Baharatlı Yiyecekler:

• Acı biber, pul biber, karabiber: Bu baharatlar boğazı yakabilir ve iltihabı artırabilir.
• Köri, zencefil, sarımsak: Bu baharatlar da boğazı tahriş edebilir.
• Acılı soslar: Acı soslar ve turşular, boğaz ağrısını artırabilir.

3. Asitli Yiyecekler ve İçecekler:

• Turunçgiller: Portakal, mandalina, greyfurt gibi turunçgiller, boğazı tahriş edebilir.
• Domates: Domates ve domates sosları, boğaz ağrısını artırabilir.
• Asitli içecekler: Kola, gazoz, meyve suyu gibi asitli içecekler, boğazı tahriş edebilir.

4. Çok Sıcak veya Çok Soğuk Yiyecekler ve İçecekler:

• Çok sıcak çorba veya içecekler: Boğazı yakabilir ve tahriş edebilir.
• Buzlu içecekler: Boğazdaki iltihabı artırabilir.

5. Alkol:

• Alkol, boğazı kurutur ve tahriş eder. Ayrıca bağışıklık sistemini zayıflatarak iyileşme sürecini yavaşlatabilir.

6. Kafein:

• Kafein, diüretik etkiye sahiptir ve vücutta sıvı kaybına neden olarak boğaz kuruluğunu artırabilir.

7. İşlenmiş Gıdalar:

• Paketlenmiş gıdalar, fast food ve hazır yiyecekler: Bu gıdalar genellikle yüksek oranda tuz, şeker ve yağ içerir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir.