İntolerans Testi​ Nedir?

İntolerans testi, vücudunuzun belirli gıdalara karşı verdiği olumsuz tepkileri belirlemeye yardımcı olan bir tür laboratuvar testidir. Bu testler, gıda intoleransının altında yatan mekanizmaları anlamak ve semptomları yönetmek için önemli bilgiler sağlayabilir.

İntolerans, bir gıdayı sindirmekte güçlük çekildiğinde veya o gıdaya maruz kalındığında rahatsız edici semptomlar yaşandığında ortaya çıkar. Bu semptomlar alerjik reaksiyonlardan farklıdır ve bağışıklık sisteminin ani bir şekilde tetiklenmesini içermez.

Genellikle, kan örneğinde belirli gıda bileşenlerine karşı üretilen antikorları (çoğunlukla IgG) ölçmeyi hedefler. Ancak, bu testlerin sonuçlarının yorumlanması ve klinik anlamlılığı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bu nedenle, intolerans testi sonuçları her zaman tek başına tanı koymak için yeterli değildir ve bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Vücudunuzun belirli gıdalara karşı olumsuz tepki verip vermediğini anlamak için yapılan bir tıbbi testtir. Bu testlerin temel amacı, gıda intoleransından kaynaklandığı düşünülen semptomları yaşayan kişilere yardımcı olmaktır.

İntolerans testlerinin yapılma nedenleri:

• Belirli Semptomların Nedenini Bulmak: Gıda intoleransı belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal, baş ağrısı, yorgunluk, cilt sorunları gibi çeşitli şikayetlere neden olabilir. İntolerans testleri, bu semptomların hangi gıdalarla ilişkili olduğunu belirlemeye yardımcı olabilir.

• Yaşam Kalitesini İyileştirmek: Eğer gıda intoleransı olan kişi, semptomlara neden olan gıdaları tespit edip diyetinden çıkarırsa, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bu rahatsızlık verici durumdan kurtulabilir. Bu da enerji seviyesini artırabilir, ruh halini iyileştirebilir ve genel sağlığı olumlu yönde etkileyebilir.

• Beslenme Planını Düzenlemek: Test sonuçları, kişiye özel bir beslenme planı oluşturulmasına yardımcı olabilir. Bu plan, intolerans gösterilen gıdaları diyetten çıkararak veya azaltarak daha sağlıklı bir beslenme şeklini destekler.

• Gıda Alerjisi ve İntoleransı Ayrımını Yapmak: İntolerans testleri, gıda alerjilerinden farklı olarak, daha hafif ve gecikmiş tepkileri tespit etmeye çalışır. Bu ayrımı yapmak, uygun tedavi ve diyet önlemlerini almak açısından önemlidir.

Gıda intoleransı testlerinin nasıl yapıldığı, kullanılan yönteme göre değişiklik gösterebilir.

Yaygın olarak kullanılan gıda intoleransı testlerinin temel adımları:

Kan Testine Dayalı İntolerans Testleri:

Bu test türü, en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Genellikle ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) yöntemiyle yapılır ve vücudun belirli gıdalara karşı ürettiği IgG antikorlarının seviyesini ölçer.

• Hasta Değerlendirmesi: Öncelikle, hastanın şikayetleri, tıbbi öyküsü ve belirtileri dikkatlice değerlendirilir. Hangi gıdalara karşı intoleransı olabileceğine dair ipuçları aranır.
• Kan Örneği Alma: Bir sağlık personeli, hastadan damar yoluyla bir miktar kan örneği alır. Bu örnek, genellikle koldaki damarlardan alınır.
• Laboratuvar Analizi: Alınan kan örneği, laboratuvara gönderilir ve analiz edilir.
• IgG Antikor Tespiti: Laboratuvarda, kan örneği çeşitli gıda özlerine karşı IgG antikorlarının varlığı ve miktarı açısından incelenir. Her gıda için ayrı ayrı testler yapılır.
• Sonuçlandırma: Analiz sonuçları, bir rapor halinde hazırlanır. Bu raporda, hangi gıdalara karşı IgG antikorlarının yüksek olduğu belirtilir.

Eliminasyon Diyeti:

Bu bir testten ziyade, doktor kontrolünde uygulanan bir diyet yöntemidir. Ancak, intoleransı belirlemede kullanılan bir yöntem olarak da değerlendirilebilir.

• Şüpheli Gıdaların Çıkarılması: Belirli bir süre (örneğin 2-4 hafta) boyunca, intoleransından şüphelenilen gıdalar (örneğin süt ürünleri, gluten, belirli meyveler) diyetten tamamen çıkarılır.
• Belirtilerin Takibi: Bu süre zarfında hastanın semptomları yakından takip edilir. Belirtilerde düzelme olup olmadığı gözlemlenir.
• Gıdaların Tekrar Eklenmesi: Eğer belirtilerde düzelme olursa, gıdalar tek tek ve yavaş yavaş tekrar diyete eklenmeye başlanır. Her bir gıdanın eklenmesi sonrasında hastanın vücudunun verdiği tepki dikkatlice izlenir.

Diğer Test Yöntemleri (Daha Az Yaygın):

• Nefes Testi: Bu test, bazı şekerlerin veya karbonhidratların sindiriminde sorun olup olmadığını anlamak için kullanılır. Örneğin, laktoz intoleransını tespit etmek için yapılabilir.
• Deri Prick Testi: Daha çok alerji testlerinde kullanılan bir yöntemdir. Ancak, bazı intolerans türlerini (örneğin histamin intoleransı) tespit etmek için kullanılabileceği söylenmektedir, ancak bu durum tartışmalıdır.

Önemli Notlar:

• Eğer gıda intoleransından şüpheleniyorsanız, öncelikle bir doktora danışmanız ve doğru teşhisin konulması için gerekli muayene ve testleri yaptırmanız önemlidir. Doktorunuz gerekirse sizi bir gastroenteroloji uzmanına veya diyetisyene yönlendirebilir.

Gıda intoleransı testi sonuçları genellikle bir rapor halinde sunulur. Bu raporda, test edilen gıdalara karşı vücudunuzun gösterdiği tepkiler, yani bağışıklık sistemi reaksiyonlarının şiddeti belirtilir.

Sonuçları yorumlarken bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekir:

Farklı laboratuvarlar ve farklı test yöntemleri kullanabilir. Bu nedenle, sonuçları yorumlarken kullanılan testin türünü ve metodolojisini bilmek önemlidir. ELISA yöntemiyle yapılan ve IgG antikorlarını ölçen testler yaygındır, ancak başka yöntemler de olabilir.

Testin hangi gıdaları ve hangi sayıda gıdayı içerdiğine dikkat edin.

Test sonuçları, genellikle her gıda için bir IgG antikor seviyesi gösterir. Bu seviyeler, referans aralıklarıyla karşılaştırılır.

• Yüksek IgG seviyeleri: Bu, vücudun o gıdaya karşı bir immün tepki gösterdiğini düşündürebilir. Ancak yüksek IgG seviyeleri her zaman intoleransla birebir örtüşmeyebilir. Bazı insanlarda yüksek IgG seviyeleri herhangi bir belirtiyle ilişkilendirilmeyebilir.
• Düşük IgG seviyeleri: Bu, gıdaya karşı önemli bir immün tepki olmadığı anlamına gelir.

Sonuç raporunda, genellikle her gıda için reaksiyon şiddeti belirtilir. Bu, genellikle 5 veya 6 derecelendirme sistemiyle gösterilir (örneğin: çok yüksek, yüksek, orta, düşük, yok/hafif).

En yüksek reaksiyon gösteren gıdalar, genellikle en çok dikkat edilmesi gerekenlerdir.

En önemli adım, test sonuçlarını kendi semptomlarınızla ilişkilendirmektir.

Hangi gıdaları tükettiğinizde hangi semptomları yaşadığınızı not alın. Testte yüksek reaksiyon gösteren gıdaların bu semptomlarla ilişkili olup olmadığını değerlendirin.

• Doktorunuzun ve/veya bir diyetisyenin gözetiminde, testte yüksek reaksiyon gösteren gıdaları bir süre diyetinizden çıkarabilirsiniz. Bu süre genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir.
• Bu süre zarfında semptomlarınızda iyileşme olup olmadığını takip edin.
• Semptomlarda iyileşme olursa, gıdaları tek tek ve yavaşça tekrar diyete eklemeye başlayarak vücudunuzun tepkisini gözlemleyebilirsiniz.

• İntolerans testi sonuçlarını yorumlarken ve beslenme planınızı oluştururken bir doktordan (örneğin, bir gastroenterolog veya alerji uzmanı) ve bir diyetisyenden yardım almak en doğrusudur.
• Uzmanlar, test sonuçlarınızı genel sağlığınızla birlikte değerlendirerek size en uygun önerilerde bulunacaklardır.