Mastit, süt bezleri olarak da bilinen meme dokusunun enfeksiyonudur. Bu durum genellikle emziren kadınlarda görülür, ancak emzirme yapmayan kadınlarda da nadir durumlarda ortaya çıkabilir.
Mastit, genellikle bir meme bezinde başlar ve memenin bir kısmında ağrı, şişlik, kızarıklık ve sıcaklık hissi ile kendini gösterir. Ayrıca, ateş, titreme ve vücut ağrıları gibi grip benzeri semptomlar da görülebilir.
Mastit Neden Olur?
Mastit’in nedeni genellikle süt kanallarında tıkanıklık ve/veya bakteriyel enfeksiyondur. Ayrıca, meme dokusu içindeki bir yaralanma veya sütün meme içinde birikmesi de mastit’e neden olabilir.
Emziren kadınlarda, sütün düzenli olarak emzirilmemesi, yanlış pozisyonda emzirme, bebek emme tekniklerinde yanlışlık, sıkı sutyen kullanımı, meme pompası kullanımı veya meme yaralanması mastit riskini artırır.
Ayrıca, bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlar, diyabet hastaları, kronik hastalığı olanlar, emzirme öncesinde meme dokusunda iltihaplanma olanlar, daha önce mastit geçirmiş olanlar ve steril olmayan koşullar altında emzirme yapanlar da mastit’e daha yatkın olabilir.
Mastit Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler şunları içerebilir:
- Göğüste hassasiyet ve ağrı
- Bebek emzirildiğinde ağrı veya rahatsızlık hissi
- Sütte kanlı ya da irinli görünüm
- Vücutta ateş, titreme, yorgunluk, halsizlik, kas ağrıları, baş ağrısı ve iştah kaybı gibi grip benzeri semptomlar
- Lenf düğümlerinde hassasiyet veya şişlik
- Meme dokusunda bir kitle veya sertlik
Mastit belirtileri genellikle bir meme bezinde başlar, ancak zamanla diğer meme bezlerine de yayılabilir. Ayrıca, mastit’in bazı durumlarında meme bezinde herhangi bir belirti olmayabilir ve sadece grip benzeri semptomlar ortaya çıkabilir.
Mastit Oluşumunu Arttıran Riskler Nelerdir?
Mastit oluşumunu arttıran risk faktörleri şunlardır:
- Süt kanallarının tıkanması: Süt kanallarının tıkanması, sütün meme dokusunda birikmesine ve enfeksiyona neden olabilir.
- Bakteriyel enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonlar, meme dokusunda iltihaplanmaya neden olabilir.
- Emzirme problemleri: Emzirme sorunları, sütün düzenli olarak emzirilmemesine ve meme dokusunda tıkanıklıklara neden olabilir. Bu, mastit riskini artırır.
- Meme yaralanmaları: Meme yaralanmaları, meme dokusunda iltihaplanmaya neden olabilir ve mastit riskini artırabilir.
- Bağışıklık sistemi zayıflığı: Bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlar, enfeksiyonlara daha yatkın oldukları için mastit riski altındadır.
- Kronik hastalıklar: Kronik hastalığı olan kadınlar, özellikle diyabet hastaları, mastit riski altındadır.
- Daha önce mastit geçirmiş olmak: Daha önce mastit geçirmiş olan kadınlar, tekrar mastit olma riski altındadır.
- Steril olmayan koşullar: Steril olmayan koşullar altında emzirme yapmak, meme dokusunda bakteri ve enfeksiyon riskini artırabilir.
Bu risk faktörlerinin bazıları kontrol edilebilirken, bazıları kontrol edilemez. Bununla birlikte, mastit riskini azaltmak için emzirme konusunda uzman danışmanlık almak, meme yaralanmalarını önlemek, sağlıklı yaşam tarzı uygulamak ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik adımlar atmak faydalı olabilir.
Mastit Komplikasyonları Nelerdir?
Mastit, tedavi edilmediği takdirde bazı ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar şunları içerebilir:
- Sepsis: Mastit, enfeksiyonun kan dolaşımına geçmesiyle septisemiye (kan zehirlenmesi) neden olabilir. Bu durum, hayati tehlike arz eden bir durumdur.
- Mamografi sonuçlarını etkileme: Tedavi edilmeyen mastit, mamografi sonuçlarını etkileyebilir ve meme kanseri tanısı konulması zorlaşabilir.
- Kronik mastit: Tedavi edilmediği takdirde, mastit kronik hale gelebilir ve sürekli olarak tekrarlayabilir.
- Abse: Bazı mastit türleri, meme dokusu içindeki süt veya iltihaplanmış doku birikmesiyle abseye dönüşebilir. Bu durum, enfeksiyonun ciddi bir şekilde ilerlemesiyle hayati tehlike arz edebilir.
- Emzirme engeli: Tedavi edilmeyen mastit, emzirmeyi zorlaştırabilir veya engelleyebilir.
Mastit Tanısı Nasıl Konulur?
Mastit tanısı, sağlık uzmanının yaptığı fiziksel muayene ve semptomların değerlendirilmesiyle konulur. Doktor, meme dokusundaki hassasiyeti, şişliği, kızarıklığı ve sıcaklığı değerlendirebilir. Ayrıca, enfeksiyonun kan dolaşımına yayılıp yayılmadığını anlamak için vücut ısısı ve nabız ölçülebilir.
Doktor ayrıca, sütün kanlı veya irinli olup olmadığını da kontrol edebilir. Ayrıca, meme dokusunda bir kitle veya sertlik varsa, meme kanseri olup olmadığını da tespit etmek için ek testler isteyebilir.
Ek olarak, doktor kan testleri yaparak enfeksiyonun ne kadar şiddetli olduğunu belirleyebilir ve hangi tür bakterilerin enfeksiyona neden olduğunu tespit etmek için bir kültür testi yapabilir.
Mastit tanısı konulduktan sonra, tedavi planı belirlenir. Tedavi, genellikle antibiyotikler, sıcak kompresler, sık sık emzirme ve sıvı alımını artırma gibi yöntemleri içerir.
Mastit Oluşumunu Önlemek İçin Neler Yapmak Gerekir?
Mastit oluşumunu önlemek için aşağıdaki öneriler faydalı olabilir:
- Düzenli olarak emzirin: Emzirme, sütün meme dokusunda birikmesini ve tıkanıklıkları önleyerek mastit riskini azaltır. Emzirme sıklığını artırarak süt üretimini artırabilirsiniz.
- Doğru emzirme pozisyonlarını kullanın: Bebeğin doğru pozisyonda emzirilmesi, sütün düzenli olarak boşaltılmasına yardımcı olur ve tıkanıklıkları önler.
- Emzirme sonrası meme bakımı: Emzirme sonrasında meme bakımı yapmak, sütün meme dokusunda birikmesini ve enfeksiyon riskini azaltır. Sıcak kompresler ve elle masaj yapmak meme dokusunu rahatlatarak, sütün daha iyi akmasına yardımcı olur.
- Sağlıklı yaşam tarzı uygulayın: Sağlıklı bir yaşam tarzı uygulamak, bağışıklık sisteminizi güçlendirerek mastit riskini azaltır. Bu, düzenli egzersiz yapmak, yeterli uyku almak, sağlıklı beslenmek ve stresten kaçınmak anlamına gelir.
- Emzirme öncesinde meme hijyeni: Emzirme öncesinde meme hijyenine dikkat etmek, enfeksiyon riskini azaltır. Ellerinizi yıkayarak ve meme uçlarını temizleyerek, bakterilerin meme dokusuna girmesini önleyebilirsiniz.
- Rahat sutyenler kullanın: Sıkı sutyenler, süt kanallarını tıkayarak mastit riskini artırabilir. Rahat sutyenler kullanmak, meme dokusunun rahatlamasına ve sütün daha iyi akmasına yardımcı olur.
Mastit Tedavileri Nelerdir?
Mastit tedavisi, enfeksiyonun şiddetine ve semptomların ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Aşağıdaki tedavi yöntemleri, genellikle mastit’in tedavisinde kullanılır:
- Antibiyotikler: Antibiyotikler, enfeksiyonu kontrol altına almak ve yayılmasını önlemek için kullanılır. Genellikle 10-14 gün boyunca kullanılırlar.
- Sıcak kompresler: Sıcak kompresler, meme dokusunu rahatlatarak sütün daha iyi akmasına yardımcı olur. 15-20 dakika boyunca uygulanabilir.
- Sık sık emzirme: Sık sık emzirme, sütün düzenli olarak boşaltılmasına yardımcı olur ve tıkanıklıkları önler.
- Elle masaj: Elle masaj, sütün meme dokusunda daha iyi akmasına yardımcı olur ve tıkanıklıkları giderir.
- Sıvı alımını artırma: Sıvı alımını artırmak, vücudun enfeksiyonla mücadelesine yardımcı olur.
- Ağrı kesiciler: Ağrı kesiciler, ağrı ve rahatsızlığı azaltmak için kullanılabilir.
Eğer enfeksiyon ciddi bir boyutta ise veya abseye dönüşmüşse, doktor cerrahi müdahale önerisi yapabilir. Abseyi drenaj etmek, enfeksiyonun tedavisine yardımcı olur.
Mastit tedavisi, erken teşhis ve uygun tedavi ile genellikle başarılıdır. Ancak, semptomlar kötüleşirse veya yüksek ateş ve şiddetli ağrı gibi ciddi semptomlar ortaya çıkarsa, hemen bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.
