Boğmaca, bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır ve genellikle çocuklarda görülür. Boğmaca, Bordetella pertussis adı verilen bir bakteri tarafından neden olunur ve genellikle hapşırma ve öksürme yoluyla bulaşır.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir?
Boğmaca, öksürük nöbetleri, nefes darlığı, kusma, yorgunluk ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterir.
Boğmacanın erken belirtileri, bir soğuk algınlığına benzer olabilir. Bunlar şunları içerebilir:
- Hafif öksürük
- Burun akıntısı
- Hafif ateş
- Genel halsizlik ve yorgunluk
Ancak boğmaca, öksürük nöbetleri halinde daha şiddetli belirtilere neden olur. Bu öksürük nöbetleri sırasında, hastalarda solunum yollarındaki havayolları daralabilir, solunum zorlaşabilir ve öksürük sonrası nefes alamama hissi oluşabilir. Bu öksürük nöbetleri, bazen o kadar şiddetli olabilir ki, hastalarda yüzü kıpkırmızı olabilir ve öksürük krizleri sırasında hasta kusabilir.
Boğmaca belirtileri genellikle 1-2 hafta boyunca devam eder ve enfekte olan kişiler, öksürük nöbetleri sonrası yorgun ve halsiz hissedebilirler.
Boğmaca Nasıl Bulaşır?
Boğmaca, bulaşıcı bir solunum yolu enfeksiyonu olduğundan, enfekte bir kişinin öksürmesi veya hapşırması sırasında havaya yayılan bakteriler aracılığıyla bulaşabilir. Boğmaca ayrıca, enfekte kişinin öksürük nöbetleri sırasında ağızdan ve burundan salgıladığı damlacıkların yüzeylere düşmesi ve daha sonra temas yoluyla bulaşması da mümkündür.
Boğmaca bakterisi, özellikle bebekler ve küçük çocuklar gibi daha savunmasız olan kişiler için ciddi bir tehdit oluşturur. Bu nedenle, enfekte kişilerin evde kalması ve uygun tedavi almaları önemlidir.
Boğmaca Aşısının Etkileri Nelerdir?
(Pertussis) aşısı, boğmaca enfeksiyonuna karşı korunmak için kullanılan en etkili yöntemlerden biridir. Aşı, genellikle bebeklik döneminde ve çocukluk döneminde uygulanır ve bazı durumlarda yetişkinlerde de gereklidir.
Boğmaca aşısı, özellikle bebeklerde ölümcül olabilen ciddi komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir. Aşı, boğmaca bakterisinin neden olduğu enfeksiyonu önleyen bir bağışıklık tepkisi oluşturarak çalışır. Aşının uygulanması, enfeksiyondan korunmanın yanı sıra enfekte kişilerin enfeksiyonu diğer kişilere yaymasını da önleyebilir.
Boğmaca aşısı, genellikle DTaP (difteri, tetanos, boğmaca) aşısı olarak verilir. DTaP aşısı, üç hastalığa karşı koruma sağlar ve 2, 4 ve 6 aylıkken, 15-18 ay ve 4-6 yaş aralıklarında verilir. Ayrıca, her 10 yılda bir DTaP aşısı yenilenmesi de önerilir.
Boğmaca aşısı, genellikle güvenlidir ve çoğu kişi tarafından iyi tolere edilir. Ancak, bazı yan etkileri olabilir, örneğin hafif ateş, ağrı, kızarıklık veya şişlik olabilir. Nadir durumlarda, ciddi yan etkiler de olabilir, ancak bu durumlar oldukça nadirdir.
Boğmaca aşısı, boğmaca enfeksiyonuna karşı korunmak için en etkili yöntemlerden biridir.
Boğmaca Komplikasyonları Nelerdir?
Boğmacanın yaygın komplikasyonları arasında şunlar yer alabilir:,
- Akciğer enfeksiyonları: Boğmaca nöbetleri sırasında hava yollarından salgılanan bakteriler, akciğer enfeksiyonlarına neden olabilir.
- Orta kulak enfeksiyonları: Boğmaca, orta kulakta enfeksiyonlara ve işitme kaybına neden olabilir.
- Nöbetler: Öksürük nöbetleri sırasında beyne yeterince oksijen gitmemesi nedeniyle nöbetler meydana gelebilir.
- Beslenme bozukluğu: Öksürük nöbetleri, bebeklerin beslenmelerini etkileyebilir ve yeterli besin alımını engelleyebilir.
- Solunum yetmezliği: Nadir durumlarda, boğmaca solunum yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabilir.
Boğmaca Tanıtısı Nasıl Konulur?
Boğmaca (pertussis) tanısı, semptomların değerlendirilmesi, öksürük nöbetlerinin şiddeti ve süresi, enfeksiyon riski olan kişilerle temas gibi faktörler dikkate alınarak yapılır.
Boğmaca tanısı ayrıca, boğmaca bakterisinin varlığını doğrulayan bir laboratuvar testiyle de teyit edilebilir. Bu testler genellikle, boğmaca bakterisini saptamak için kullanılan bir PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) testi veya enfekte kişinin öksürük nöbetleri sırasında alınan bir örnekten bakteri kültürü yapmak suretiyle yapılır.
Boğmaca Tedavileri Nelerdir?
Boğmaca (pertussis) tedavisi, genellikle antibiyotiklerin kullanımını içerir. Antibiyotikler, boğmaca bakterilerini öldürerek enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olabilirler.
Boğmaca tedavisinde kullanılan antibiyotikler arasında genellikle eritromisin, klaritromisin ve azitromisin gibi makrolid antibiyotikler tercih edilir. Bu antibiyotikler, özellikle enfekte kişilerin öksürük nöbetlerinin başlangıcından sonraki ilk 2-3 hafta içinde verildiğinde en etkili şekilde çalışırlar.
Boğmaca tedavisinin diğer önemli bir bileşeni, semptomların rahatlatılmasıdır. Özellikle öksürük nöbetlerinin şiddeti ve sıklığı, hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, öksürük nöbetlerini hafifletmek için öksürük kesiciler, antihistaminikler veya bronkodilatörler gibi ilaçlar kullanılabilir.
Ayrıca, enfekte kişilerin evde kalması ve hastalığın diğer kişilere yayılmasını önlemek için önlemler alınması da önemlidir. Bu nedenle, enfekte kişilerin maske takması ve temas kurmaktan kaçınması, boğmacanın yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Semptomlar ortaya çıktığında sağlık uzmanlarına başvurmak ve gerekli testlerin yapılmasını sağlamak önemlidir.
