Esansiyel Trombositoz Nedir?

Esansiyel trombositoz (ET), kemik iliğinin aşırı trombosit üretmesi sonucu oluşan nadir bir kan hastalığıdır. Trombositler, kanın pıhtılaşmasında önemli bir rol oynayan küçük hücrelerdir. ET'de, trombosit sayısının artması kanın normalden daha kolay pıhtılaşmasına ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu hastalık, genellikle 60 yaş üstü kişilerde teşhis edilir ve kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.

A Life Sağlık Grubu olarak hazırladığımız bu kapsamlı rehberde, esansiyel trombositozu (ET) derinlemesine ele alacağız. ET nedir, neden olur, belirtileri nelerdir, nasıl teşhis edilir, tedavi seçenekleri nelerdir ve ET ile yaşam gibi konularda detaylı bilgi vererek bu hastalık hakkında farkındalık kazanmanıza yardımcı olacağız.

Esansiyel trombositoz (ET) veya primer trombositemi, kemik iliğinin aşırı trombosit üretmesi sonucu oluşan nadir bir kan hastalığıdır. Trombositler, kanın pıhtılaşmasında önemli bir rol oynayan küçük hücrelerdir. Vücudumuzda bir yaralanma olduğunda, trombositler bir araya gelerek kan pıhtısı oluşturur ve kanamayı durdurur.

ET'de, trombosit sayısının artması kanın normalden daha kolay pıhtılaşmasına neden olabilir. Bu pıhtılar, kan damarlarını tıkayarak vücudun çeşitli bölgelerinde (beyin, kalp, akciğerler gibi) ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

ET'nin en sinsi yönlerinden biri, çoğu hastanın hiçbir belirti göstermemesi'dir. Hastalık genellikle rutin bir kan testi sırasında tesadüfen keşfedilir. Ancak, bazı hastalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Görme bozuklukları: Çift görme, görme alanında kararma gibi
• Ellerde ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma: (Parestezi) Özellikle parmak uçlarında
• Kanama: Burun kanaması, diş eti kanaması, sindirim sistemi kanaması gibi
• Deride morarma veya kırmızı noktacıklar: (Peteşi ve purpura) Cilt altında küçük kanamalar
• Karın ağrısı: Dalak büyümesi (splenomegali) nedeniyle sol üst karın bölgesinde ağrı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Ateş

Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, bir doktora başvurmanız önemlidir.

ET'nin nedenleri tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak, genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. ET olan kişilerin çoğunda, kemik iliği hücrelerinde JAK2, CALR veya MPL genlerinde mutasyonlar bulunur. Bu mutasyonlar, trombosit üretimini kontrol eden sinyal yollarını etkileyerek aşırı trombosit üretimine neden olur.

ET tanısı koymak için doktorunuz aşağıdaki testleri isteyebilir:

• Tam kan sayımı: Kandaki trombosit sayısını ve diğer kan hücrelerinin seviyelerini ölçer. ET'de, trombosit sayısı 450.000/µL'nin üzerindedir.
• Periferik yayma: Kan hücrelerinin mikroskop altında incelenmesi. ET'de, trombositlerin boyutu ve şekli değişebilir.
• Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu: Kemik iliğinden bir örnek alınarak mikroskop altında incelenir. Bu test, ET'yi diğer kan hastalıklarından ayırt etmek için önemlidir.
• Genetik testler: JAK2, CALR ve MPL genlerindeki mutasyonları tespit etmek için genetik testler yapılabilir.

ET tedavisinin amacı, trombosit sayısını düşürmek ve kan pıhtılaşması ve kanama gibi komplikasyonları önlemektir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• İlaç tedavisi:
  • Hidroksiüre: Trombosit üretimini azaltan bir kemoterapi ilacıdır.
  • Interferon alfa: Bağışıklık sistemini uyararak trombosit üretimini azaltan bir ilaçtır.
  • Anagrelid: Trombosit üretimini azaltan bir ilaçtır.
  • Düşük doz aspirin: Kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olur. Genellikle düşük riskli hastalarda veya diğer tedavilere ek olarak kullanılır.
• Trombosit aferezi: Kandaki trombositlerin çıkarılması için bir tür kan temizleme işlemidir. Nadir durumlarda, trombosit sayısını hızla düşürmek için kullanılabilir.

Tedavi kararı, hastanın yaşı, genel sağlık durumu, belirtileri ve komplikasyon riski gibi faktörlere göre verilir.

ET olan kişiler, aşağıdaki önerilere uyarak yaşam kalitelerini artırabilir ve komplikasyon riskini azaltabilirler:

• Düzenli doktor kontrollerine gidin: ET kronik bir hastalık olduğu için düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek ve kan testleri yaptırmak önemlidir.
• Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin: Sağlıklı beslenin, düzenli egzersiz yapın, stresi yönetin ve sigara içmeyin.
• Kan pıhtılaşması riskini artıran faktörlerden kaçının: Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçının. Uçak yolculukları veya yatak istirahati gibi durumlarda, bacak egzersizleri yapın ve bol sıvı tüketin.
• Kanama riskini artıran aktivitelerden kaçının: Temas sporları veya diğer yaralanma riski taşıyan aktivitelerden kaçının.
• İlaçlarınızı düzenli olarak alın: Doktorunuzun reçete ettiği ilaçları düzenli olarak alın ve yan etkileri hakkında doktorunuzla görüşün.

1. ET iyileşir mi?

ET kronik bir hastalıktır ve tamamen iyileştirilemez. Ancak, tedavi ile kontrol altına alınabilir ve komplikasyon riski azaltılabilir.

2. ET ömrü kısaltır mı?

ET olan kişilerin çoğu normal bir ömür sürer. Ancak, tedavi edilmezse komplikasyonlar (kan pıhtılaşması, kanama gibi) gelişebilir ve bu komplikasyonlar hayati tehlike oluşturabilir.

3. ET'nin komplikasyonları nelerdir?

ET'nin en sık görülen komplikasyonları kan pıhtılaşması (tromboz) ve kanama sorunlarıdır. Kan pıhtıları, beyin, kalp, akciğerler ve diğer organlarda ciddi problemlere yol açabilir. Nadir durumlarda, ET akut lösemiye dönüşebilir.

4. ET hamileliği etkiler mi?

Evet, ET hamilelik sırasında hem anne hem de bebek için riskleri artırabilir. Düşük, erken doğum ve preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) riski daha yüksektir. Hamilelik planlayan veya hamile olan kadınların bir hematoloji uzmanına başvurması ve yakından izlenmesi önemlidir.

5. ET için hangi doktora gidilmelidir?

ET şikayetleriniz için bir hematoloji uzmanına başvurabilirsiniz.

Unutmayın, esansiyel trombositoz ciddi bir hastalık olsa da, tedavi ile kontrol altına alınabilir. Eğer ET belirtileri yaşıyorsanız veya ET tanısı konduysa, bir doktora başvurun ve size uygun tedavi seçeneklerini değerlendirin.

A Life Sağlık Grubu olarak, alanında uzman hematoloji uzmanlarımız ve modern tanı ve tedavi yöntemlerimizle esansiyel trombositoz (ET) tedavisinde size en iyi sağlık hizmetini sunmaktayız. Detaylı bilgi ve randevu için bizimle iletişime geçebilirsiniz.