Glike Hemoglobin HbA1c Nedir? HbA1c Testi Neden Yapılır?

Glike hemoglobin, HbA1c olarak da bilinen, glikozillenmiş hemoglobin demektir. Bu terim, kandaki glikoz (şeker) moleküllerinin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin proteinine bağlanmasını ifade eder.

HbA1c testi, genellikle diyabet teşhisi ve kan şekeri kontrolünün uzun vadeli takibi için kullanılan önemli bir kan testidir. Test sonuçları, kandaki ortalama şeker düzeyini son 2-3 ay içinde gösterir. Bu nedenle, anlık kan şekeri ölçümlerinden farklı olarak, daha stabil ve genel bir tablo sunar.

Sağlıklı bireylerde HbA1c değerinin genellikle %5.7'nin altında olması beklenir. Değerlerin %5.7'den düşük olması halinde HbA1c düşüklüğü söz konusu olabilir.

HbA1c testi, tıbbi adıyla glikozile hemoglobin testi, son 2-3 ay içindeki ortalama kan şekeri seviyesini gösteren önemli bir kan testidir. Bu test, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin proteinine bağlanan glikoz miktarını ölçer. Kandaki şeker seviyesi ne kadar yüksek olursa, hemoglobine bağlanan şeker miktarı da o kadar fazla olur. HbA1c, özellikle diyabetin teşhisi ve uzun dönem kan şekeri kontrolünün takibi için kullanılır.

HbA1c testi, son 2-3 aydaki ortalama kan şekeri seviyesini ölçmek için yapılan bir kan testidir. Temel olarak şu amaçlarla kullanılır:

• Diyabet Teşhisi: HbA1c testi, tip 2 diyabet ve prediyabet (gizli şeker) teşhisinde kullanılabilir.
• Diyabet Takibi: Diyabet hastalarında kan şekeri kontrolünü izlemek ve tedavi planının etkinliğini değerlendirmek için düzenli aralıklarla yapılır.
• Komplikasyon Riskini Değerlendirmek: Yüksek HbA1c seviyeleri, diyabetin uzun dönemli komplikasyonları (göz, böbrek, sinir hasarı vb.) riskini artırır. Bu nedenle, HbA1c hedef aralığında tutulması önemlidir.

Diyabetli bireylerde kan şekeri kontrolünü daha doğru ve uzun vadeli bir perspektifle değerlendirmeye yarayan önemli bir araçtır.

Nasıl yapıldığına dair temel bilgiler:

• Açlık Gerekmez: HbA1c testi, diğer bazı kan testlerinin aksine, aç karnına yapılmak zorunda değildir. Günün herhangi bir saatinde yapılabilir.
• Kan Örneği Alma:
  • Genellikle kolunuzdaki bir damardan kan örneği alınır.
  • Bu işlem sırasında iğnenin girdiği yerde hafif bir acı veya batma hissedebilirsiniz.
• Laboratuvar İncelemesi:
  • Alınan kan örneği laboratuvara gönderilir.
  • Laboratuvarda, kanınızdaki glikozun kırmızı kan hücrelerinizdeki hemoglobin adlı proteine ne kadar bağlandığı ölçülür. Bu orana "glikohemoglobin" denir.

HbA1c yüksekliği, yapılan kan testinde HbA1c (Hemoglobin A1c) değerinin normal aralığın üzerinde çıkması durumudur. Bu durum, kişinin kan şekeri seviyelerinin son 2-3 ay boyunca yüksek seyrettiğini gösterir ve diyabet (şeker hastalığı) tanısı koymak veya mevcut diyabet tedavisini değerlendirmek için önemli bir parametredir.

• Diyabet Tanısı: %6.5 ve üzerindeki HbA1c değeri, diyabet tanısı için kullanılır.
• Prediyabet Belirlemesi: %5.7 ile %6.4 arasındaki değerler, prediyabet (gizli şeker) olarak adlandırılır ve ileride diyabet gelişme riskinin yüksek olduğunu gösterir.
• Diyabet Yönetimi: Diyabet hastalarında HbA1c seviyesi, kan şekeri kontrolünün ne kadar iyi sağlandığının bir göstergesidir. Hedef HbA1c değerine ulaşmak ve bu değeri korumak, diyabete bağlı gelişebilecek komplikasyonların (göz, böbrek, sinir hasarı vb.) riskini azaltır.

Yüksek HbA1c seviyeleri, kontrolsüz kan şekerinin neden olduğu uzun vadeli komplikasyon riskini artırır. Bu komplikasyonlar şunları içerebilir:

• Kalp ve damar hastalıkları
• Böbrek hasarı
• Sinir hasarı (nöropati)
• Göz hasarı (retinopati)
• Ayak sorunları

HbA1c düşüklüğü, bir kan testinde ölçülen Hemoglobin A1c (HbA1c) seviyesinin normal aralığın altında olması durumudur. HbA1c, kırmızı kan hücrelerine bağlanan glikoz (şeker) miktarını ölçer ve son 2-3 aydaki ortalama kan şekeri seviyesini gösterir. Dolayısıyla, düşük bir HbA1c değeri, bu süre zarfında ortalama kan şekerinin düşük olduğunu düşündürür.

• Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri): Kronik olarak düşük kan şekerine sahip kişilerde HbA1c düşük çıkabilir. Ancak HbA1c genellikle ortalama kan şekeri seviyelerini gösterdiği için, ani hipoglisemi ataklarını yansıtmaz.
• Kan Hastalıkları: Kırmızı kan hücrelerinin ömrünü etkileyen bazı kan hastalıkları, HbA1c test sonuçlarını etkileyebilir. Örneğin, anemi (kansızlık), hemoliz (kırmızı kan hücrelerinin erken yıkımı) gibi durumlar, HbA1c düzeyini düşürebilir.
• Karaciğer Hastalıkları: Bazı karaciğer hastalıkları da HbA1c düzeylerini etkileyebilir.
• Diğer Faktörler: Ciddi böbrek yetmezliği, aşırı alkol tüketimi gibi bazı durumlar da HbA1c düzeyini etkileyebilir.
• Normal Varyasyon: Bazı bireylerin normalde HbA1c seviyeleri, genel popülasyon ortalamasının altında olabilir.