Uyuz Belirtileri Nelerdir?

Uyuz hastalığı, Sarcoptes scabiei adı verilen mikroskobik bir akarın neden olduğu bulaşıcı bir deri enfeksiyonudur. Bu küçük parazitler, insan derisinin en üst tabakasına tüneller açarak yerleşir, beslenir ve yumurtalarını bırakır.

Bu durum, vücudun bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olur. Bu, yoğun kaşıntı ve cilt döküntüleri gibi semptomları ortaya çıkarır.

Akarının neden olduğu bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Bu hastalık, mikroskobik uyuz böceklerini olarak da bilinen parazitlerin derinin üst tabakasına yerleşmesiyle başlar. Görülen uyuz deride tüneller açarak ilerler ve yumurtalarını bırakır. Bu durum, enfekte bir kişiyle temasta bulunduktan sonra genellikle birkaç hafta sürebilir.

Hastalığının belirtileri arasında en sık görüleni şiddetliyse kaşıntıyı da içeren yoğun kaşıntıdır. Bu kaşıntı özellikle geceleri artar ve cilt tahrişine yol açabilir. Vakalar, her yaştan ve sosyoekonomik düzeyden kişilerdeki uyuz enfeksiyonlarını ifade eder.

Özellikle kalabalık yaşam alanlarında, örneğin bakım evleri gibi yerlerde uyuz kolayca yayılabilir. Bu nedenle, teşhis edildiğinde sadece hasta değil, yakın aile bireylerini de tedavi edilmelidir.

Uyuz Hastalığın Tedavisi, Derideki akarlar ve yumurtaları yok etmeyi amaçlar. Uygun tedavi uygulanmazsa, devam ederse kronikleşebilir ve yayılmaya devam edebilir.

Diğer cilt hastalıklarından farklı olarak, bu durum belirli bir parazitten kaynaklanır. Bu yüzden özel ilaçlarla tedavi edilmelidir. Hastalığın tedavisi için mutlaka bir doktora başvurmak ve doktorun önerdiği ilaçları kullanmak yardımcı olur.

Uyuz Görüntüsü:

Uyuz nasıl olur? Bu konuda merak edilir. Tek bir nedeni vardır: Sarcoptes scabiei adı verilen mikroskobik bir akarın deriye yerleşmesidir. Bu akar, deride tüneller açarak yaşar ve ürer.

Bu küçük uyuz parazitler, enfekte bir kişiden sağlıklı bir kişiye geçer. Genellikle bu geçiş, doğrudan ve uzun süreli cilt teması ile olur. Uyuzun oluşma mekanizması budur.

Daha nadir durumlarda, uyuz akarları bulaşabilir. Bu, enfekte bir kişinin kullandığı giysi, yatak takımı veya havlu gibi eşyalarla olabilir. Ancak bu yol, doğrudan cilt teması kadar yaygın değildir. Çünkü uyuz akarları, insan vücudu dışında sınırlı bir süre (genellikle 24-36 saat) canlı kalabilirler.

Uyuz bulaşıcı mı? Bulaşma genellikle enfekte bir kişiyle doğrudan ve uzun süreli cilt teması yoluyla olur. Daha nadiren, ortak kullanılan eşyalar aracılığıyla da bulaşabilir.

Doğrudan Cilt Teması: En yaygın bulaşma şeklidir. Enfekte bir kişiyle el sıkışmak, kalabalık ortamlarda bulunmak gibi kısa temaslar genelde uyuz salgını yol açmaz. Ancak, sarılmak veya aynı yatakta yatmak gibi uzun ve yakın temaslar bulaşma riskini artırır.

Cinsel İlişki: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında yer almaz. Ancak, yakın cilt teması nedeniyle cinsel partnerler arasında kolayca yayılabilir.

Ortak Kullanım Eşyaları (Nadiren): Akarlar, insan vücudu dışında kısa bir süre (genellikle 24-36 saat) canlı kalabilir. Bu nedenle, enfekte bir kişinin kullandığı eşyalar bulaşma riski taşır. Bu eşyalar arasında giysi, yatak takımı ve havlu bulunur.

Bu tür eşyaların ortak kullanımı ve kişisel hijyene dikkat gerektirir. Ancak bu, doğrudan cilt teması kadar yaygın değildir.

Uyuz hastalığı belirtileri, yukarıda bahsedilen yoğun kaşıntı ve cilt döküntüleridir. Uyuz başlangıcı genellikle akarın bulaşmasından 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkar. (uyuz kuluçka süresi 2-6 hafta)

Uyuz Nasıl Anlaşılır? Daha önce geçirmiş kişilerde ise belirtiler birkaç gün içinde başlayabilir.

• Yoğun Kaşıntı: Özellikle geceleri ve sıcakta artan, şiddetli bir kaşıntı en tipik belirtisidir. Bu kaşıntı, akarın deride tünel açması ve vücudun buna karşı alerjik reaksiyon göstermesi sonucu oluşur.
• Cilt Döküntüsü: Kaşıntının yanında, deride küçük, kırmızı kabarcıklar veya sivilce benzeri lezyonlar olabilir. Ayrıca ince, gri-beyaz çizgiler de görülebilir. Bu çizgiler akar tünelleridir.

Bu döküntüler genellikle şu bölgelerde yoğunlaşır:

• Parmak araları
• El bileklerinin iç yüzeyi
• Dirsekler
• Koltuk altları
• Göbek çevresi
• Kalçalar
• Cinsel organlar
• İkincil Enfeksiyonlar: Şiddetli kaşıntı nedeniyle ciltte oluşan çizikler, bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilir. Bu durumda ciltte kızarıklık, şişlik, iltihap ve kabuklanma görülebilir.
• Unutmayın ki bu belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve başka cilt sorunlarının belirtileriyle de karışabilir.

Cinsel organda uyuzun belirtileri, vücudun diğer bölgelerindeki belirtilere benzer olabilir, ancak yerleşim yeri nedeniyle bazı farklılıklar gösterebilir.

Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilen cinsel organda belirtileri şunlardır:

• Şiddetli Kaşıntı: Genital bölgede, özellikle gece artan yoğun bir kaşıntı en belirgin semptomdur. Bu kaşıntı, akarın bu bölgedeki deriye yerleşmesi ve tünel açması sonucu ortaya çıkar.
• Küçük, Kırmızı Kabarcıklar veya Sivilce Benzeri Döküntüler: Cinsel organlarda, kasıklarda ve iç uyluklarda küçük, kırmızı kabarcıklar olabilir. Ayrıca, sivilce benzeri yaralar da görülebilir. Bu lezyonlar penis, skrotum, vulva ve vajina çevresinde görülebilir.
• İnce Çizgiler (Uyuz Tünelleri): Dikkatli bakıldığında, derinin yüzeyinde ince, gri-beyaz veya ten rengi çizgiler fark edilebilir. Bunlar, uyuz akarının derinin altında açtığı tünellerdir. Ancak genital bölgedeki cilt yapısı nedeniyle bu tünelleri görmek diğer bölgelere göre daha zor olabilir.
• Tahriş ve Kızarıklık: Sürekli kaşıntı nedeniyle genital bölgede tahriş, kızarıklık, uyuz döküntüsü ve inflamasyon oluşabilir.
• İkincil Enfeksiyonlar: Şiddetli kaşıntı sonucu oluşan ciltteki zedelenmeler, bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilir. Bu durumda bölgede iltihaplanma, şişlik ve akıntı görülebilir.

Vajinada Uyuz Belirtileri özelinde:

• Vulva ve Vajina Çevresinde Kaşıntı: Özellikle vajina dudaklarında ve çevresindeki ciltte yoğun kaşıntı hissedilebilir.
• Küçük Kabarcıklar veya Lezyonlar: Vajina girişinde, dudaklarda veya çevresindeki deride küçük, kırmızı kabarcıklar oluşabilir. Farklı görünümlerde lezyonlar da olabilir.
• Tahriş ve Yanma Hissi: Sürekli kaşıntı ve tahriş nedeniyle vajina bölgesinde yanma hissi olabilir.

Cinsel organdaki kaşıntı ve döküntülerin farklı nedenleri olabileceği unutulmamalıdır. Mantar enfeksiyonları, alerjik reaksiyonlar, egzama gibi diğer cilt sorunları da benzer belirtilere yol açabilir.

Uyuz böceği nasıl ölür? Deriye yerleşen Sarcoptes scabiei akarlarını ve onların yumurtalarını yok etmeyi amaçlar. Tedavi genellikle cilde uygulanan ilaçlarla yapılır. Enfekte kişiyle yakın temasta olan herkesin tedavi olması önemlidir.

Bu, aile bireylerini ve cinsel partnerleri de kapsar. Hepsinin aynı anda tedavi edilmesi gerekmektedir.

Tedavisinde kullanılan temel yöntemler ve dikkat edilmesi gerekenler:

Topikal İlaçlar (Krem ve Losyonlar):

• Permetrin Krem (%5): Uyuz kremi tedavide kullanılan en sık ve en etkili uyuz ilacıdır. Genellikle boyundan ayak parmaklarına kadar tüm vücuda ince bir tabaka sürülür. Özellikle parmak aralarına, el bileklerine, dirseklere, koltuk altlarına, göbek deliğine, genital bölgeye ve ayak tabanlarına dikkat edilir.
• İvermektin Losyon (%0.5): Bazı durumlarda, özellikle permetrin kremin kullanılamadığı veya yeterli olmadığı durumlarda doktor tarafından reçete edilebilir. Genellikle tek doz olarak uygulanır ve 8 saat sonra yıkanır.
• Kükürtlü Vazelin (%5-10): Özellikle bebeklerde, hamilelerde ve emziren kadınlarda daha güvenli bir seçenek olabilir. Ancak kokusu ve ciltte bıraktığı yağlı his nedeniyle kullanımı bazı kişiler için rahatsız edici olabilir. Genellikle 3 gün boyunca günde bir kez tüm vücuda uygulanır ve yıkanmadan bırakılır.

Oral İlaçlar (Ağız Yoluyla Alınan İlaçlar):

• İvermektin Tablet: Yaygın veya şiddetli uyuz vakalarında, doktor ivermektin tabletleri yazabilir. Bu durum, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde de geçerlidir. Eğer krem tedavisi işe yaramazsa, doktor bu ilacı önerebilir.

Tedavi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Eş Zamanlı Tedavi: Enfekte kişiyle yakın temasta bulunan herkes (semptomları olmasa bile) aynı anda tedaviye başlamalıdır. Bu, yeniden bulaşmayı önlemenin en önemli adımıdır.
• Giysi ve Çamaşırların Temizliği: Tedaviye başlandığı gün ve tedavinin tekrarlandığı gün, tüm giysiler yıkanmalıdır. İç çamaşırları, yatak çarşafları, havlular ve diğer tekstil ürünleri de yıkanmalıdır. Tüm bu ürünler en az 60°C'de yıkanmalıdır. Alternatif olarak, kuru temizleme de yapılabilir. 
• Cilt Bakımı: Tedavi sonrası kaşıntı bir süre daha devam edebilir. Doktorunuz kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminik ilaçlar veya kortikosteroid içeren kremler önerebilir. Cildinizi nemlendirmek de iyileşme sürecine yardımcı olabilir.
• Tırnak Temizliği: Akarlar tırnakların altında da barınabilir. Bu nedenle tırnaklar kısa kesilmeli ve ilaç uygulaması sırasında tırnak altlarına da ilaç sürülmelidir.
• Tekrar Değerlendirme: Tedaviye rağmen belirtilerde düzelme olmazsa veya kötüleşirse mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Farklı bir tedavi yöntemi veya altta yatan başka bir durum söz konusu olabilir.
• Banyo Zamanlaması: Topikal ilaçlar uygulandıktan sonra belirtilen süre boyunca banyo yapılmamalıdır. İlacın etkili olabilmesi için ciltte kalması önemlidir. Uyuz şampuanı kullanabilirsiniz.
• Önemli Uyarı: Tedavi mutlaka bir doktor kontrolünde yapılmalıdır. Kendi kendine veya eczacı tavsiyesiyle ilaç kullanmak, yanlış tedaviye ve hastalığın uzamasına neden olabilir. Doktorunuz, durumunuza en uygun tedavi yöntemini ve ilaçları belirleyecektir.

Uyuz hastalığına ne iyi gelir? Uyuz kaşıntısına ne iyi gelir? Uyuz geçtikten sonra kaşıntı ne kadar sürer?

Uyuz nasıl geçer, uygun ve doğru tedavi ile tamamen geçer. Tedaviye başlandıktan sonra kaşıntı genellikle birkaç gün içinde azalmaya başlar. Ancak ciltteki döküntülerin tamamen iyileşmesi birkaç hafta sürebilir.

Uyuz kendiliğinden geçer mi? Bu sorunun cevabı, tedaviye bağlıdır. Tedavinin başarılı olması için doktorun önerilerine tam olarak uymak gerekir. Ayrıca, tüm temaslı kişilerin aynı anda tedavi olması da önemlidir.